ZE-no4 dec 2010 - Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland

Zegelstempel uit
Schouwen-Duiveland,
in zilver met aanziend
portret.
Diameter 1,9 centimeter;
hoogte 2,4 centimeter
(collectie S. Nelisse).
Dubbelwandige waterput
naast het badgebouw.
Het Romeinse badgebouw
van Aardenburg; reconstructie
door Mikko Kriek.
se zegelstempels. Mogelijk gaat het hier om een
contrastempel: een stempel dat aan de keerzijde in de
was onder de akte werd gedrukt om fraude te voorkomen.
Slimmeriken konden namelijk de was aan de keerzijde
verwijderen en een eigen beeldmerk aan een akte
bevestigen. Door een contrastempel werd dit tegengegaan.
Dat dit alleen bij akten van grote importantie gebeurde
lijkt logisch. Het feit dat de uitvoering van het zegelstempel
in zilver is, bewijst de hogere dan gemiddelde
status van de eigenaar. Sinds de publicatie van
Zegelstempels en Zegelringen met daarin de beschrijving
en/of afbeelding van 275 zegelstempels is de tellerstand
inmiddels opgelopen tot een totaal van 365 exemplaren.
Naast belangrijke informatie over het voorkomen van
diverse typen zegelstempels op Schouwen-Duiveland
leveren de aangemelde vondsten kennis op van nieuwe
vindplaatsen. Deze informatie wordt door de Werkgroep
ZEEUWS-VLAANDEREN
Onderzoek Romeins Aardenburg
De thermen van Aardenburg
Het Aardenburgse Odysseeproject schrijdt voort.
In september is begonnen met het beschrijven van de
structuren, nadat eerder alle bij de opgravingen opgetekende
sporen digitaal waren verwerkt. Zo zijn overzichten
van alle Romeinse grondsporen van de verschillende
opgravingen verkregen. Hieruit zijn de belangrijkste
structuren geselecteerd, die nu verder worden uitgewerkt.
Een bijzondere ontdekking bij dit onderzoek is een
Romeins badgebouw, ook wel thermae of thermen
genoemd, waarvan de sporen in 1965 werden aangetroffen
op het terrein van de voormalige Gasfabriek in
Aardenburg, ter hoogte van de Beekmanstraat. Van het
gebouw werden de sporen van de funderingen en muurwerk
aangetroffen, met daaromheen grote hoeveelheden
puin. Dat het om een badgebouw moet gaan blijkt uit de
verschillende ruimtes voor de heet-, lauw- en koudwater-
Zeeuws Erfgoed 22 december 2011/03|04 • ARCHEOLOGIE
Metaalvondsten Zeeland (WMZ) beheerd maar ook
opgeslagen in het Zeeuws Archeologisch Archief (ZAA).
Bestudering van deze gegevens in combinatie met de
vondsten kan weer aanleiding
zijn tot nieuwe inzichten
in de Schouwen-
Duivelandse en dus
Zeeuwse
archeologie.
Hopelijk komen
hierdoor nieuwe
meldingen binnen
van vondsten
uit die regio.
baden die binnen de structuur herkenbaar zijn. Het zware
gebouw was deels gefundeerd op houten paaltjes.
Deze manier van funderen kennen we ook van het hoofdgebouw
van de Romeinse vesting. Het patroon van deze
paaltjesfundering laat zien dat de warme ruimtes door
middel van een ondergronds verwarmingssysteem
(hypocaustum) werden verhit. Op basis van deze gegevens
is een reconstructie van het badgebouw gemaakt, met
van zuid naar noord het praefurnium (stookruimte),
het caldarium (heetwaterruimte), in het midden het
tepidarium (lauwwaterruimte) en daarboven het
frigidarium (koudwaterruimte). Hierbij is uitgegaan
van de klassieke indeling van een Romeins badgebouw,
waarbij de bezoeker een vaste route volgde van koud
naar lauw naar heet. Ieder badgebouw had ook een
apodyterium (kleedruimte). Deze is in het Aardenburgse
gebouw niet opgegraven, maar moet tegen de koudwaterruimte
aan gelegen hebben. Vermoedelijk lag aan de
noordwestgebouw een omsloten hof.
Het water voor dit badhuis was waarschijnlijk afkomstig
van de waterput die enkele meters ten zuiden van het
gebouw is opgegraven. Het betreft een grote vierkante
houten waterput met dubbele bekisting; deze was waarschijnlijk
bedoeld om verontreiniging van het water van
de omliggende bodem te voorkomen.
Het badcomplex was gelegen aan een nieuw ontdekte
Romeinse weg ten oosten van de ommuurde nederzetting.
Het gebouw is georiënteerd op deze weg en heeft eveneens
dezelfde oriëntatie als de Romeinse gebouwen binnen de
muren. Ten zuiden van de weg lag een industriële zone
met ovens waar zout, vissaus en kalk kan zijn geproduceerd
en ijzer werd gesmolten of gesmeed.
Momenteel worden de andere structuren van de Romeinse
nederzetting uitgewerkt en beschreven. Het wetenschappelijk
deel van het project zal in het eerste kwartaal van
2012 worden afgerond. Daarna zijn een publieksboek en
een tentoonstelling voorzien.