Zorgboerderijen voor kinderen met Autisme Spectrum Stoornissen

1. Inleiding
Zorgboerderijen
Rapport 121
Zorgboerderijen zijn boerderijen met of zonder agrarische bedrijfstak waar zorg geboden wordt aan mensen met
een zorgvraag. Dat kunnen mensen zijn met een verstandelijke beperking, psychiatrische of
verslavingsproblematiek, (dementerende) ouderen, kinderen en jongeren uit de jeugdzorg of die met justitie in
aanraking zijn gekomen.
De laatste jaren zien we een snelle stijging van het aantal zorgboerderijen in Nederland van 75 in 1998 tot 878 in
2007 (zie figuur 1; Steunpunt Landbouw & Zorg, 2007
Figuur 1 Overzicht van het aantal zorgboerderijen vanaf 1998 tot en met 2007
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
aantal
0
Aantal zorgboerderijen per jaar
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
jaar
Stichting Landelijk Steunpunt Landbouw & Zorg is een organisatie die zich richt op alle landbouw-zorgcombinaties
in Nederland. Doel is het stimuleren, promoten en ondersteunen van perspectiefvolle initiatieven op het gebied
van landbouw en zorg.
Het Steunpunt heeft speciaal voor zorgboerderijen een kwaliteitssysteem ontwikkeld. Specifieke eigenschappen
en meerwaarden van de zorgboerderij worden in dit kwaliteitssysteem zichtbaar gemaakt (www.landbouwzorg.nl).
Het merendeel van zorgboerderijen biedt dagbesteding. Op een aantal boerderijen worden leer-, werk- en
(re)integratietrajecten aangeboden. Verder kan men op een aantal boerderijen logeren. Een paar boerderijen heeft
wonen aan de zorg gekoppeld.
Bijna alle zorgboerderijen hebben dieren. Deze dieren waren al op de boerderij aanwezig voordat met de zorgtak
begonnen werd of zijn speciaal voor de cliënten naar de boerderij gehaald. De dieren op de boerderij zijn
landbouwhuisdieren of gezelschapsdieren. De landbouwhuisdieren hebben op veehouderijbedrijven een functie in
de voedselproductie en dragen daarmee in belangrijke mate bij aan het genereren van inkomen uit het agrarisch
bedrijfsdeel. Deze dieren leveren een bijdrage aan de zorg door o.a. de werkzaamheden die rond deze dieren
moeten worden verricht. Over de rol van landbouwhuisdieren in de mens-dier relatie is, met uitzondering van
paarden, weinig gerapporteerd in de literatuur.
Animal Assisted Therapy (AAT) en Animal Assisted Activities (AAA) werden gedefinieerd en geïntroduceerd om
onderscheid te maken tussen diergeassisteerde activiteiten met en zonder therapeutische waarde. Enders-
Slegers (2000) vergeleek in haar onderzoek de betekenis van het dier voor de mens met het theoretisch
construct van Weiss.
De Social Provisions Scale van Weiss (1973) beschrijft zes basisbehoeften in sociale relaties ofwel wat mensen
ontvangen uit relaties met andere mensen. De behoeften zijn: begeleiding (advies en informatie), betrouwbare
bondgenoten (de zekerheid dat je op anderen kunt rekenen in tijden van stress), bevestiging van je waarde
1