Duurzaamheid: troef of handicap voor de melkveehouderij?

Beelden bij twee strategieën: kostprijs versus
meerwaarde
Ing. Carel de Vries
Stichting Courage
Toekomstperspectieven
De melkveehouderij in Nederland lijkt haar toonaangevende positie geleidelijk te verliezen.
Sinds 1960 is de grond 4 maal zo duur geworden, terwijl de melk twee keer zo goedkoop is
geworden. Wat betreft de kostprijs van melk kunnen de toppers in Nederland niet meer
meekomen met de toppers in andere EU-landen. Een groot deel van het verschil wordt
veroorzaakt door hoge quotumkosten in Nederland. We kunnen constateren dat de structuurontwikkeling
In Nederland achterblijft, dat de quotumkosten de sector de das om doen en dat
de innovatiekracht is afgenomen. Hierdoor verliest de Nederlandse melkveehouderij terrein
in de EU en de EU, op haar beurt, verliest terrein op de wereldmarkt.
In de toekomst zal de liberalisering vrijer, sneller en harder zijn, zullen wat betreft
globalisering de grenzen vervagen en zal de individualisering zich nog meer richten op de
vier g’s van gemak, genot, gezondheid en goed gedrag. De stadscultuur wordt hierin volstrekt
dominant.
Het motto voor de melkveehouderij zal zijn: innoveer of degenereer!
Er tekenen zich twee belangrijke ontwikkelingsrichtingen in de melkveehouderij af: de
veelmelker en de omgevingsmelker. Onderstaand overzicht geeft enkele kernwoorden van
deze twee ontwikkelingsrichtingen.
Veelmelker Omgevingsmelker
Kostprijskampioen Verbredingskunstenaar
Specialisatie in melk Combinatie van functies
Bulk met meerwaarde Niche met meerwaarde
Rationalisatie Emotiemarkt
Voor beide ontwikkelingsrichtingen geldt dat ondernemerschap belangrijker wordt dan
vakmanschap. Ze zijn beiden potentieel multileverancier van vijf primaire levensbehoeften:
voeding, verzorging, vermaak, vervoering en verwarming (5xV(ee)).
Profiel van de veelmelker
Het profiel van de veelmelker is nader uitgewerkt in het Cowmunity concept van Courage.
Als randvoorwaarden aan een bedrijfstype stelt Cowmunity dat het bedrijfstype
internationaal concurrerend moet zijn (d.w.z. een lage kostprijs), dat het sociaal
vooruitstrevend moet zijn (op het gebied van arbeid) en dat het maatschappelijk moet
worden gewaardeerd (dus grensverleggend voor milieu, diergezondheid en dierenwelzijn).
De kostprijs van de Nederlandse melkveehouderij ligt nu op circa 36 cent per liter.
Bij een bedrijfsgrootte van 2000 koeien kan dit naar 24 cent. Het bedrijfsprofiel van de
veelmelker is 1150 koeien en een melkquotum van 11 miljoen kg melk.
13