Mentaal juni 2008 - Vincent van Gogh

Mentaal
Door: Diana Wong-Si-Kwie
Congres ‘Actuele ontwikkelingen in de
psychiatrische zorg’ 14 april 2008
EEN SyMpoSIUM oVEr NIEUWE KENNIS EN dIScUSSIES IN hEt doMEIN VaN ggZ-VErplEEgKUNdIgEN
Zorgverleners worden op vele manieren en plaatsen geconfronteerd met mensen die zorg en begeleiding vragen bij
psychiatrische stoornissen. Om te kunnen voldoen aan deze vragen is het belangrijk dat zij in de psychiatrie goed op de
hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen en mogelijkheden van de GGZ in Nederland. Het vakgebied is volop in beweging
en ontwikkelt zich voortdurend inhoudelijk op vele fronten. Ook is er van oudsher veel discussie over het domein van de
psychiatrische verpleegkunde: de raakvlakken met andere disciplines en het al dan niet hebben van invloed en gezag.
De opening en inleiding over de nieuwe ontwikkelingen
in de psychiatrische zorgverlening
zijn verzorgd door Giel Hutschemaekers,
hoogleraar klinische psychologie en directeur
van Gelderse Roos Instituut voor Professionalisering,
Wolfheze.
Tijdens deze dag is met name ingegaan op de
vele tegenstrijdige ontwikkelingen die in het
werkveld bestaan met onbekende gevolgen
voor de psychiatrische verpleegkunde. In het
verleden was differentiatie in zwang. In het
heden zijn er pogingen tot integratie gedaan
door de GGZ-instellingen. Deze zijn met fusies
gekomen, waardoor de grenzen vervagen
en de domeindiscussies verdwijnen. De vraag
voor de toekomst is of dit zal leiden tot vergaande
integratie of tot differentiatie.
In het heden is de geïntegreerde GGZ-instelling
in opkomst. Eerst waren er de multifunctionele
eenheden (MFE), later de regionale
centra geestelijke gezondheidszorg (RCG’s).
Bij integratie komt echter meer kijken dan
alleen een fusie. Daarvoor zijn integratiestrategieën
nodig. Hierbij valt te denken aan:
1) Zorgvernieuwingsprojecten
- Rondom specifieke doelgroepen
samenhang in zorg creëren;
- eerst de langdurige zorg patiënt,
later ook andere doelgroepen;
2) Kwaliteitsdenken
- Kwaliteit is/was gericht op
zorgprocessen;
- van instituut Nederlandse kwaliteit
(INK) naar Harmonisatie Kwaliteits-
beoordeling in de Zorgsector (HKZ):
alles in samenhangende protocollen
opgeschreven;
3) Eenheid in taal
- Zorgregistratie en modulen;
- interventies.
Het gevolg voor de zorg is, dat de GGZ meer
pragmatisch en specialistisch is geworden en
meer gericht is op klachtenreductie en recidieve
preventie. Het is homogener en meer
gestandaardiseerd geworden. De zorg wordt
beschreven in interventies. Het is meer op
evidence gebaseerd waarbij richtlijnen en beschrijving
‘best practices’ van belang zijn. De
professionals (ver)worden tot uitvoerders van
richtlijnen en interventies.
Deze tendens heeft gevolgen voor de disciplines.
Er komt een toename van medisch geschoolden
zoals dokters en verpleegkundigen,
psychotherapeuten en agogen. Tevens komt
er een toename specialisten zoals psychiaters,
verpleegkundige specialist-GGZ (sociaal psychiatrisch
verpleegkundigen), klinisch psycholoog
en algemeen artsen, verzorgenden,
psychotherapeuten, maatschappelijk werkers.
Het gevolg is een afname van verschillen tussen
disciplines.
De vraag is waar dat heen gaat en welke rol
evidence daarbij in gaat nemen. Gaan we het
zorgproces verder uniformiseren? Gaat het
lukken de zorg doelmatiger in te richten, met
één type van beschrijving van het zorgproces?
Dan gaan we diagnosespecifiek werken. Maar
let wel: een diagnose van de psychiater is geen
verpleegkundige diagnose. We kunnen ook
weer onieuw onderscheid gaan maken in de
fasen van zorg: stepped care. Per fase komen
dan andere probleemdefinities, andere doelstellingen
en dus ook andere interventies (en
disciplines).
Geconcludeerd wordt dat hulpverlening meer
is dan interventies, gericht op klachtreductie.
Dat er meer aandacht moet komen voor
de therapeutische relatie (in combinatie met
interventie).
Deze planaire bijeenkomst is afgesloten middels
een vijftal stellingen.
In het middagprogramma hebben presentaties
plaatsgevonden in de vorm van workshops
waarbij discussies en interacties mogelijk
zijn. De workshops zijn ingevuld vanuit
de praktijk door werknemers die aangesloten
zijn bij GGZ-organisaties.
Mentaal | 19