Bouwstenen voor het vso; uitstroomprofiel Arbeidsmarkt - De Wingerd

Fase 1: brede vorming (indicatief: 12-14 jaar )
In fase 1 staat een brede vorming en oriëntatie centraal door middel van het werken aan de
kerndoelen. In deze eerste fase gaat het om het uitbreiden en/of onderhouden van de
individuele mogelijkheden op cognitief, sociaal, fysiek, zintuigelijk, motorisch, emotioneel en
gedragsmatig gebied in alle contexten en transitiegebieden. Praktijkvakken of praktische
vorming, mede ter oriëntatie op beroepssectoren, maken daar deel van uit. De leerling leert
door doen.
Nabespreking van het werk- en leerproces en het resultaat ervan is essentieel voor het
leereffect. Bij de nabespreking komt ook de motivatie van de leerling in beeld. De leerling wordt
zich bewust van wat hij aankan en waarvoor hij gemotiveerd is (Wat kan ik? Wat wil ik?). Ook
leert de leerling om eerste stappen te zetten in het levens-loopbaan-keuzeproces.
De eerste fase kan worden afgerond met assessments en kan leiden tot sollicitatie naar
schoolinterne stageplaatsen. De mogelijkheden hiertoe zijn afhankelijk van de school.
Fase 2: scharnierfunctie (indicatief: 14-16 jaar)
Fase 2 kan een scharnierfunctie vervullen tussen de brede vorming fase 1 en de sterkere
nadruk op arbeidstoeleiding in fase 3. De leeromgeving neemt, idealiter, kenmerken aan van
een realistische arbeidsomgeving en/of woonomgeving. We hebben het dan over school-interne
stages en/of arbeidstraining en/of woontraining binnen school of schoolnabij.
Doelen van fase 2 zijn onder meer: arbeidsoriëntatie, het steeds bewuster kiezen voor een
beroepssector of branche; het ontwikkelen van voldoende vakvaardigheden en
werknemersvaardigheden om in een bedrijf mee te doen en daarvan te leren; kortom: het
verwerven van 'stage geschiktheid'. Ook moet de leerling aan het einde van fase 2 kunnen
functioneren als collega in een (stage)bedrijf.
Daartoe kan de leerling interne stages uitvoeren binnen of rondom de school (vanaf 14 jaar).
De leerling verkent het eigen functioneren in de rol van werknemer en ontdekt welke
sector/branche mogelijk bij hem past. Ook voert de leerling korte oriënterende stages uit bij
bedrijven/sector(en) van zijn keuze (vanaf circa 15 jaar). Deze zogenaamde 'snuffelstages'
kunnen de leerling inzicht geven, in hoeverre de gekozen sector(en) ook echt aansluiten bij zijn
wensen en mogelijkheden.
Fase 2 kan resulteren in een assessment, keuzeprocedure en sollicitatie naar een externe
stageplaats. Aan het eind van fase 2 kan de leerling, idealiter, aangeven wat hij wil; en hij/zij
kan een keuze maken voor langere bedrijfsstage(s) in fase 3. De leerling maakt een keuze van
vier naar twee sectoren; indien mogelijk al naar één sector.
Voor leerlingen die blijvend aangewezen zijn op ondersteuning en/of begeleiding bij werk
kunnen alternatieve, passende mogelijkheden worden gezocht.
Fase 3: transitie (16 jaar en ouder)
In fase 3 wordt nog steeds geleerd en gewerkt binnen het kader van de kerndoelen, en gericht
op de transitiegebieden werken, wonen, vrije tijd en burgerschap.
Het uitvoeren van (bedrijfs-)stages zal in fase 3 relatief veel onderwijstijd beslaan. Transitie naar
arbeid en het aangaan van een arbeidscontract is de centrale doelstelling van de externe
stages. De leerling loopt stage in bedrijven, zo mogelijk in combinatie met beroepsgerichte
cursussen op school. Indien mogelijk kan de leerling certificaten op maat behalen en/of een
kwalificatie op niveau mbo-1 (straks: entree kwalificatie).
Het gaat in deze fase om het verkrijgen van de bevestiging van de gekozen richting, de
noodzakelijke verdieping, het voorbereiden op de overstap naar arbeid. De leerling begint met
het opdoen van routine, zowel vakmatig als ook in het zich handhaven op de werkplek. Doel
⏐ 30