Bouwstenen voor het vso; uitstroomprofiel Arbeidsmarkt - De Wingerd

Met veldvertegenwoordigers is discussie gevoerd over de noodzaak van accreditering van
leerbedrijven. Een goede match tussen werkmeester en leerling is zeker een succesfactor, en
dat geldt in het bijzonder voor leerlingen van het vso. De sociale en pedagogische kwaliteiten
van de werkmeester zijn voor leerlingen van het vso extra belangrijk. Mits de werkmeester over
deze kwaliteiten beschikt, verdient een geaccrediteerd bedrijf de voorkeur boven een nietgeaccrediteerd
bedrijf. Dat neemt niet weg dat niet-geaccrediteerde bedrijven ook kwalitatief
goede stageplekken kunnen bieden. De bovengenoemde aandachtspunten kunnen vanuit
literatuur als volgt worden aangevuld: 17
Kenmerken van de functie
De voorwaarden, mogelijkheden, verantwoordelijkheden en (beroeps-)problemen die de lerende
op de stage-/werkplek tegenkomt zijn bepalend voor de ontwikkeling van routines en
vaardigheden, of juist voor het ontstaan van hulpeloosheid. Het gaat hier mede om het ervaring
opdoen met de dilemma's die horen bij de taakuitvoering op de werkplek of stageplek. Het leren
uitvoeren van routinewerkzaamheden is voor veel leerlingen niet voldoende 18 . Van belang is
ook ruimte om te leren naar eigen inschatting te handelen: het (mede) bepalen wanneer en hoe
een taak wordt uitgevoerd en aan welke criteria het resultaat moet voldoen.
De werkomgeving als informatieomgeving
In de werkomgeving ligt informatie besloten die het leren ondersteunt en stimuleert. Denk
bijvoorbeeld aan de beschikbaarheid van handreikingen of werkinstructies, en ervaring opdoen
met gangbare systemen. De werkplek wordt beter benut als de leerling de mogelijkheid heeft
om fouten te maken en te bespreken. Ruimte voor reflectie op het resultaat van gekozen
oplossingen is hierbij van belang.
De sociale werkomgeving
De sociale context waarin het werk plaatsvindt, is zowel object van leren als ondersteunend aan
het leren. Leidinggevenden en collega's spelen een belangrijke rol in de dagelijkse
communicatie, tijdens werkoverleg, bij uitleg van specifieke problemen en in de koffiepauze.
Stagiaires moeten voldoende mogelijkheden krijgen om te leren door deel te nemen aan
formeel en informeel overleg op de werkvloer. De werkomgeving speelt ook een belangrijke rol
bij het leren samenwerken en bij reflectie op het eigen functioneren.
4.4 Stage-opdrachten als leeractiviteiten
De leerling ontwikkelt vaardigheden, kennis- en houdingsaspecten aan de hand van
gestructureerde stage opdrachten, geënt op beroepstaken. Rondom de stage-opdrachten kan
ook aandacht worden besteed aan taal en rekenen op de werkvloer, aan sociaalcommunicatieve
vaardigheden en aan de benodigde vaktheorie. Hiermee wordt een
integratieve en samenhangende benadering van leren en werken op stage nagestreefd.
Stage-opdrachten hebben, als het goed is, een oplopende moeilijkheidsgraad. De moeilijkheid
kan op drie manieren worden beïnvloed (zie figuur 3):
• de gevraagde (vak-)kennis en (vak-)vaardigheden kunnen eenvoudiger of moeilijker zijn;
• de opdracht zelf kan enkelvoudig of samengesteld (complexer) zijn;
• de situatie waarin de opdracht wordt uitgevoerd, kan steeds complexer worden.
17Afgeleid van Onstenk '(1997). In: Bouwstenen Praktijkonderwijs, SLO (2000)
18 Zie ook hierboven: punt d.
⏐ 42