Slaaf 2 2010-2011 - Universiteit Gent

Bulgarije - een transitionele zoektocht
naar de rechtsstaat
Bulgarije, een relatief onbekend - en dus ook onbemind - ex-oostblokland gelegen in
het zuidoosten van Europa, dat als het armste land van de Europese Unie wordt
beschouwd verkeert sinds de val van de muur in een chronische politieke en economische
belabberde toestand. Na de recente toetreding tot de Europese Unie in 2007
is er echter eindelijk wat optimisme te bespeuren, die daarentegen ook zeker en vast
niet overschat dient te worden.
Bulgarije heeft sinds de val van de muur enorme politieke en economische veranderingen
doorstaan, die tot op vandaag zeker en vast nog niet volledig door de Bulgaarse
samenleving en instituties zijn verwerkt. De talrijk aanwezige corruptie en georganiseerde
misdaad blijven het land verlammen waardoor elke hoop op fundamentele
verbetering gehypothekeerd wordt zolang het - eveneens corrupte - Bulgaarse
rechtssysteem de rechtsstaat niet in ere herstelt.
De fundamentele oorzaken voor deze situatie waarin dit land zich momenteel bevindt
zijn in essentie te herleiden tot de grote uitdaging(en) waarmee elk ex-oostblok land
mee geconfronteerd werd na de val van de muur. Het massale communistisch overheidsapparaat
diende immers radicaal afgeslankt te worden om zo een vrije markteconomie
mogelijk te maken. De talrijke privatiseringen die bij dit transitioneel
proces gepaard zijn gegaan hebben niet alleen voor een massale werkloosheid gezorgd,
maar waren ook in vele gevallen uitermate dubieus; grote overheidsbedrijven
werden voor een appel en een ei verkocht aan bevriende oude kameraden die zich
intussen ontpopt hadden tot lugubere zakenlui i.e. maffia.
Honderden “zakenlui” zijn dan ook de twee laatste decennia vermoord, vaak op straat
bij klaarlichte dag, op “Hollywoodse wijze”. Het hoge aantal dodelijke criminele afrekeningen
staat in schril contrast met de quasi volledige afwezigheid van rechterlijke
veroordelingen inzake deze feiten. Het is dus duidelijk dat de
oude machtselites van voor het beslissende jaar 1990 de reële
macht (zowel wetgevende als uitvoerende en rechterlijke) stevig
in handen blijven houden, zelfs vandaag nog. De gehele politieke
klasse in Bulgarije heeft dan ook - al dan niet directe of indirecte
- banden met de oude communistische
partij. Opmerkelijk is bijvoorbeeld dat de
huidige Bulgaarse eerste minister Boyko
Borisov (centrum-rechts) [nvdr: zie links]
nog de persoonlijke lijfwacht is geweest
van de communistische dictator Todor Zjivkov (van de jaren
‟60 tot de val van de Berlijnse muur) [nvdr: zie rechts].
Deze context van criminaliteit en corruptie hebben uiteraard
een desastreus effect gehad op de bevolking, die uiteraard het grootste slachtoffer is
van de perverse machtstrijd binnen enkele lugubere belangengroepen. De “Bulgaarse
diaspora” is een direct gevolg van deze situatie, geschat wordt dat 1 à 2 (of zelfs meer)
miljoen Bulgaren naar het buitenland zijn geëmigreerd, wat een schrijnende
demografische evolutie in gang heeft gezet. Bulgarije ziet haar bevolking jaarlijks
De Slaaf - academiejaar 2010-1011 - nr. 2 (december)
34