Prestatiebescherming - Hoofdstuk 6 ... - Dick van Engelen

Hoofdstuk 6: Mogelijkheden tot prestatiebescherming
intellectuele eigendomsrechten is wezenlijk voor die rechten en wordt ingegeven
door het algemeen belang dat vereist dat dergelijke prestaties slechts gedurende een
beperkte periode gemonopoliseerd kunnen worden. 58
Zoals Verkade 59 aangaf is het tegen deze achtergrond dan ook voor de hand
liggend dat ook de door de rechter op grond van het gemene recht te verlenen bescherming
een tijdelijk karakter heeft. In 1983 sprak hij daarbij nog de verwachting
uit dat deze problematiek bij de slaafse nabootsing veel van zijn belang zou hebben
verloren, door het in werking treden van de BTMW per 1 januari 1975. Het arrest
van de Hoge Raad van 31 mei 1991 inzake Borsumij/Stenman leert echter anders 60 .
In die zaak diende de Hoge Raad zich uit te spreken over de vraag of de beschermingsduur
van 15 jaar, zoals de BTMW die kent, een reflexwerking heeft op de duur
van de bescherming tegen slaafse nabootsing op grond van ongeschreven recht, die
nog verleend kan worden aan modellen die dateren van vóór 1 januari 1975. De
Hoge Raad oordeelde dat de wetsgeschiedenis van de BTMW leert dat de Beneluxwetgever
de door het Nederlands recht geboden bescherming, waarvan de Beneluxwetgever
destijds aannam dat deze in beginsel onbeperkt van duur zou zijn, niet heeft
willen beknotten. Om die reden oordeelde de Hoge Raad dat aan de BTMW géén
argument voor een beperking van de beschermingsduur ontleend zou kunnen
worden. Op zich is dit juist, in die zin dat dit een kwestie is van nationaal recht, en
niet van Benelux recht en de Benelux-wetgever dit nationale recht niet heeft willen
aantasten. Dit laat echter onverlet dat naar nationaal recht even goed gronden voor
beperking van de duur van de bescherming kunnen bestaan en de rechter daar in
beginsel ook de mogelijkheden toe bezit.
Naar aanleiding van het argument dat monopolies voor onbepaalde tijd in het
handelsverkeer onwenselijk zijn, overwoog de Hoge Raad in Borsumij/Stenman dat
naar nationaal recht geen reden voor beperking zou bestaan omdat de bescherming
van een model krachtens de BTMW anders van karakter zou zijn dan de bescherming
op grond van onrechtmatige daad. Zoals reeds uiteengezet 61 lijken deze
overwegingen van de Hoge Raad op onjuiste gronden te berusten nu niet goed valt in
te zien waarin deze bescherming tegen slaafse nabootsing zich in materieel opzicht
wezenlijk zou onderscheiden van de door de BTMW verleende bescherming. Het
komt mij dan ook voor dat dit arrest weinig gelukkig is.
58 Vgl. § 5.4.1.
59 Verkade, Van der Grinten-bundel, 1984, p. 567-568 en 1986, nr 144 (b). Zie ook: Van Nispen, O.D., II. nr 222.
60 HR 31 mei 1991, NJ 1992, 391 (Borsumij/Stenman).
61 Zie § 2.4.3.
196
Van Engelen – Prestatiebescherming - 1994