Prestatiebescherming - Hoofdstuk 6 ... - Dick van Engelen

Hoofdstuk 6: Mogelijkheden tot prestatiebescherming
gelijkend op de door de bijzondere wetten beschermde belangen, doch niet geheel
voldoen aan de wettelijke omschrijving, door middel van art. 1401 BW
rechtsbescherming te verleenen tegen hen, die, nog juist blijvend buiten het door de
wetten bestreken terrein, die belangen benadelen. 8 De door de Hoge Raad in het
Decca-arrest gehanteerde formulering van de éénlijnsprestatie ligt redelijk in het
verlengde van deze omschrijving. Een vermaning tot terughoudendheid is vervolgens
te horen in de daaropvolgende overweging van Van Haersolte over het erkennen van
ongeschreven rechten: Hierdoor kunnen echter licht belangen van algemeenen aard,
zoals de geestelijke vrijheid en bedrijfsvrijheid, ten zeerste worden geschaad, zoodat
tot een dergelijke erkenning van bijzondere rechten niet behoort te worden
overgegaan dan na zorgvuldige toetsing der om bescherming vragende belangen
aan de geldende verkeersopvattingen.
Ook Bodenhausen, die een ruime toepassingsmogelijkheid van art. 1401 (oud)
BW bij nabootsing voorstond, liet niet na te benadrukken dat men met het toekennen
van bescherming uiterst voorzichtig moet zijn en daartoe alleen moet overgaan in
zéér bijzondere omstandigheden. 9
Bij de vermaning tot terughoudendheid dient naar mijn mening allereerst
gedacht te worden aan de afweging tussen de individuele belangen van een gepretendeerd
rechthebbende en de ook door Van Haersolte aangegeven algemene belangen,
zoals de bedrijfsvrijheid ─ de vrijheid van handel en bedrijf in de terminologie van
de Hoge Raad ─ en de geestelijke vrijheid ─ zoals bijv. de thans in art. 10 EVRM
neergelegde vrijheid van informatie. Die afweging wordt naar mijn oordeel reeds in
substantiële mate recht gedaan wanneer men voor ogen houdt dat prestatiebescherming
slechts aan de orde kan komen ingeval van exploitatie van éénlijnsprestaties.
Ten tweede dient men in dit verband rekening te houden met de specifieke
problemen die zich voor kunnen doen doordat de rechter buiten een (rechtstreeks
toepasselijk) wettelijk kader een ongeschreven exclusief recht toekent. Dit betreft de
meer algemene problemen, zoals die verbonden aan een wetgever-plaatsvervangerschap
van de rechter, rechtspolitieke problemen, de problematiek van de aan de
intellectuele eigendomswetten toe te kennen negatieve reflexwerkingen en de vraag
in hoeverre naar analogie toe te passen wettelijke bepalingen vereist zijn. 10
8 Van Haersolte, Meijers-bundel, 1935, p. 587.
9 Bodenhausen, BIE 1937, p. 29; Vgl. ook: Beerman, preadvies NJV 1941, p. 156.
10 Zie voor enige relativerende kanttekeningen bij de noodzaak tot terughoudendheid: Barendrecht, 1992, p.
252-262.
182
Van Engelen – Prestatiebescherming - 1994