Seine van de Belt heeft als humanistisch raadsman in het ...

zakje gevuld met gras op de ijzeren pan van de machine, waarop ze moest zitten.
En die dag heeft Hin de hele verdere dag de paarden gestuurd. Toen het avond
was, was ze net zo zwart en bezweet als wij waren. Na de roggeoogst begon de
aardappeloogst. Geen werk voor mij. De hele dag gebukt staan om de
aardappelen op te rapen. In de kou vaak, want het werd herfst.
Ik had gehoord, dat in Kampen zich nog niemand om mij bekommerd had. Geen
politie, die geïnformeerd had, waar ik zat. Ik kon dus eigenlijk best naar Kampen
terug gaan. Natuurlijk niet weer naar de school. Toen ik weer thuis was half
oktober heb ik de schrijfmachine van de Coöperatie geleend om eens op te
schrijven, wat ik op die bietenakker bij elkaar gedacht had. Dat viel nog niet mee,
want ik moest twee dingen tegelijk leren: leren typen en tegelijk een complex
geheel van gedachten, in een kluwen opgerold, op een lijn achter elkaar zien te
krijgen. Wat in een kluwen dicht bij ligt, komt als je die kluwen afwindt, heel ver
uit elkaar te liggen, wat eigenlijk niet de bedoeling is. Als ik het nu terug lees na
55 jaar, ervaar ik dat weer zo.
Het hele verhaal bestaat uit een rij kluwentjes, die achter elkaar gezet zijn. Dat
bemerk ik aan het aantal herhalingen, dat ik na 55 jaar op een hinderlijke wijze
weer tegenkwam, overigens deed ik, zoals mij later bleek niets bijzonders.
Heel veel mensen hielden zich dat laatste jaar van de oorlog heel intensief bezig
met de vraag: hoe kunnen we het na de oorlog beter doen, dan we het voor de
oorlog gedaan hebben? Ja, dat was de grote vraag, waar we toen voor stonden.