Seine van de Belt heeft als humanistisch raadsman in het ...

nabootsingen daarvan in militaire oefeningen dat ook. Daarom blijft een leger
binnen een democratische samenleving gewoon een aanstootgevende
aangelegenheid. Een soort vreemd vijandig lichaam, dat zelfs een kankergezwel
kan worden. Kijk maar in de wereld rond. De bewijzen voor deze stelling liggen
voor het oprapen. Als we toch menen, dat we onze jonge mensen, jongens van
ongeveer twintig jaar in deze situaties moeten plaatsen, terwille van onze
veiligheid, dan zou dat moeten gebeuren met de grootst mogelijk waarborgen
voor de kleinst mogelijke schade, bijv. onder psychologisch en sociologisch
toezicht. Daarbij zou als richtsnoer genomen moeten worden, dat alles
weggelaten moet worden, wat niet functioneel is, zoals bijv. een groot deel van
de exercitie. De enige functie, die ik hierin zie, is de enigszins ordelijke
verplaatsing van grotere groepen te voet, hetgeen nog maar zelden voorkomt.
Verder zullen we alles buiten die situatie moeten laten, wat er maar enigszins
buiten gelaten kan worden, want de autoritaire situatie is voor mensen
frustrerend. Mensen, worden daarbij immers middel, terwijl ze in werkelijk
humane omstandigheden nooit tot middel gemaakt mogen worden, maar steeds
doel moeten zijn. In de militaire situatie worden ze ondergeschikt gemaakt aan
het militaire doel. Als dat tijdelijk onvermijdelijk is dan moet men dat nemen,
maar geen ogenblik langer dan strikt noodzakelijk is. Voor mensen van onze tijd
is de bevel-gehoorzaam heids situatie niet meer te pruimen. Ze willen zelf
meedenken en meebeslissen. Daar zijn ze meer en meer aan gewend geraakt,
thuis, in de school, die ze vaak juist verlaten hebben en ook in het derde milieu,
waarin ze verkeren. Er heeft zich in de laatste vijf en twintig jaar in de wereld
buiten de kazerne een verandering voltrokken, die men binnen de kazerne niet
meer kan en mag veronachtzamen. De democratisering is doorgedrongen tot in
het gewone dagelijkse leven van de mensen en daardoor ook in de mentaliteit.
De dienstplichtigen nemen die mentaliteit mee de kazerne in en ervaren dan de
verhoudingen daar als een vreemde inbreuk op hun leven, veel meer als bijv. de
soldaten van voor de oorlog. Voor de laatsten was de exercitie in militaire dienst
een lichtelijk overdreven, maar toch logische voortzetting van wat ze op hun
school gewend waren. Daar werden immers toen de methoden van de militaire
dril ook toegepast. Dat is voorbij en men merkt dat. Die slappe jeugd van
tegenwoordig, scheldt men dan. Men kan ook zeggen: Onze zelfstandige jeugd,
die dat niet meer verdraagt en dat is vooruitgang. Andries de Jong, een oudhoofdbestuurder
van de VVDM, heeft indertijd in zijn boekje: “minderen,
meerderen, mensen” het onderscheid gemaakt tussen oefen-, werk- en
leefsituatie. De oefensituatie is autoritair hebben we vastgesteld. Al veel minder
autoritair zou de werksituatie kunnen zijn. Daar zou de normale
werkplaatsdiscipline kunnen gelden. Ik heb trouwens de indruk, dat we in de
militaire werkplaatsen al aardig die richting uitgaan. De leefsituatie zou geheel
buiten de invloedssfeer van de militaire commandanten moeten komen te liggen,
bijvoorbeeld door niet te ver van de militaire oefenterreinen een aantal
flatgebouwen te plaatsen met burgerleiding, waar militairen een appartement
kunnen huren, naar verkiezing voor één, twee, drie of vier personen. Ook nietmilitairen
zouden daar een appartement moeten kunnen huren, bijv. studenten
om een zo groot mogelijke openheid met de buitenwereld te verzekeren. Daarbij
een aantal eenvoudige restaurants, waar men kan kiezen uit bijv. drie
verschillende maaltijden. Die maaltijden moeten worden betaald op dezelfde
wijze als studenten doen in hun mensa. Natuurlijk moeten ze daartoe in staat
gesteld worden, financieel gezien. Dat is duidelijk. ‘s Ochtends op de afgesproken
tijd gaan ze naar de oefenterreinen, kleden zich daar om in het gevechtspak en
maken zich verder gereed voor hun militaire taak. Als die voorbij is kleden ze
zich weer om in hun burgerplunje en gaan naar hun kamer, als ze dat willen. Dat
behoort niet meer tot de zorgen van een commandant. De burgerlijke orde in de
flatgebouwen berust bij de normale politie. Militairen verschillen in dat opzicht