Seine van de Belt heeft als humanistisch raadsman in het ...

9. Van de verschillende wereldgodsdiensten.... welke prefereert U….in de zin van:
welke boeit U het meest, en waarom?
10. Wat zou U zelf nog willen zeggen aan wensen, kritiek, opruiming van
misverstanden, eventuele wetswijzigingen of dergelijke ?
Beste Johan,
Je vragen liggen hier voor me. Ik heb ze zorgvuldig gelezen en op me in laten
werken. Mijn eerste indruk is, dat de beantwoording ervan een heidens karwei
gaat worden. 0, wacht even: misschien wekt het woord heidens bij jou
dubbelzinnige gedachten. Ik bedoel daarmee gewoon: lastig. Uit deze vragen van
jou blijkt nog weer eens heel duidelijk, dat mensen van gereformeerde gezindte,
zoals jij niet alleen andere antwoorden geven, ze stellen ook heel andere vragen
dan humanisten plegen te doen. Dat ligt natuurlijk ook wel voor de hand, want in
feite leven jij en ik in twee heel verschillende werelden..... in twee verschillende
denkwerelden. Jij in een wereld MET, ik in een wereld ZONDER God. Dat is
vermoedelijk een van de redenen, waarom ieder gesprek met jou voor mij een
boeiende ervaring is. Zoiets als een reis naar een ver vreemd land met een
andere taal, andere ideeën, zeden en gewoonten en een heel andere stijl van
leven. Nu moet je deze vergelijking natuurlijk ook weer niet te ver doortrekken,
zover, dat we elkaar helemaal niet meer zouden kunnen verstaan. Maar toch:
woorden hebben voor jou vaak een andere klank en kleur dan voor mij. In je
laatste vraag al kom ik woorden tegen als zendingsopdracht, hoop en bekeren,
verder uitdrukkingen als de knieën buigen en de Rede, die de troon beklimt. Wel,
ik moet zeggen, “knieën buigen” in de zin, die jij daar aan geeft is mij volkomen
vreemd. Ik buig ze nooit. Ook niet voor de Godin van de Rede op haar troon. Ik
heb wel een vermoeden waaraan je die mooie beeldspraak hebt ontleend. In de
Franse revolutie, (en jij denkt: humanisten zijn de directe erflaters daarvan)
tijdens het schrikbewind van Robespierre werd door een zekere Hébert een beeld,
dat de Godin van de Rede voor moest stellen ter aanbidding op een troon
geplaatst. Dit ter vervanging van het ritueel rondom de God van het Christendom.
Ik meen te weten, dat zelfs Robespierre en Danton dit een grote dwaasheid
vonden, waar ze niets van moesten hebben. Woorden als zendingsopdracht,
hoop en bekering hebben voor jou en voor mensen uit jouw kring een emotionele
ge- en beladenheid van religieuze aard. Het zijn om zo te zeggen gewijde
woorden. Ik gebruik ze nooit, behalve misschien het woordje hoop, maar dan
veel neutraler zonder die religieus geladen zin. Maar we moeten terug naar onze
twee werelden, want uit de vergelijking van die twee zullen mijn antwoorden op
jouw vragen logisch te voorschijn moeten komen.
Jouw wereld
Jij, Johan en allen, die geloven als jij, leven dus in een wereld met God als een
Hoogverheven stralend middelpunt. God, de schepper van hemel en aarde, die
alle dingen gemaeckt heeft naer Sijnen Lieven Wille, volgens plan en met
duidelijk vooropgezette bedoeling. Deze wereld, waarin wij mogen leven, is als
geheel en tot in de kleinste details doelbewust gericht op een objectief gegeven
ZIN. Die zin, die bedoeling ken jij uit De Schrift, waarin God het bouwplan van de
wereld openbaarde en tevens een handleiding verschafte voor bewoning,
onderhoud en gebruik. Maar dat is nog niet alles. Hij trekt zijn handen er niet af.
Alomtegenwoordig blijft Hij alert. In de artikelen en stukjes, die je pleegt te
schrijven met een speels gebruik van de taal is dit, naar mijn gevoel, altijd weer
het grondmotief: God gebruikt jou als een instrument ter verwezenlijking van
Zijn doeleinden. En zolang dat gebeurt gaat het goed. Want zonder God, zonder
Zijn kracht, hulp en leiding (ik probeer in jouw stijl te denken) ben je niets. Dat
is niet mijn mening, want het klinkt mij een beetje onheus in de oren. Dat zeg je