vianneyjubelboek - Heilige Lebuinus

Vianney om zich bij zijn krijgsmachtonderdeel te melden,
kwam hij in het gehucht Les Noes, waar de burgemeester
hem onderdak bood en liet onderduiken. Vianney werkte
er onder de naam Jerome Vincent. Onder die naam
richtte hij een schooltje op voor de dorpskinderen en
leverde op die wijze een bijdrage aan de emancipatie van
de anders zo kansarme dorpskinderen. Het is de eerste
duidelijke aanwijzing voor zijn pastorale aanpak later als
pastoor van Ars. Vianney’s onderduikadres was
toentertijd een koeienstal van een boerderij. Daar vond
hij een schuilplaats voor de komende en gaande
gendarmes op zoek naar ‘deserteurs’.
In 1810 komt door een afgekondigde algehele amnestie
voor alle deserteurs een einde aan de ‘onderduik’
omstandigheden van Vianney. Hij pakte toen opnieuw
zijn studie tot priester op en werd tenslotte in 1815 tot
priester gewijd.
2.3. Vianney, pastoor van Ars.
Ars was in Vianney’s tijd een hele kleine
plaats dat uit zo’n veertig huizen en wat
boerderijen bestond. Het zag er allemaal
nogal vervallen en verwaarloosd uit. En de
zware tijd voor de Kerk, direct na de
Franse Revolutie, had ook hier zijn sporen
nagelaten. De kerk was een bouwval, met
een vervallen en armzalig priesterkoor.
Het enige nog enigszins redelijk onderhouden gebouw in
het dorp was het familielandhuis van Les Gartets d’Ars.
De Franse Revolutie had in Ars ook bijgedragen aan
verval van geloof en goede zeden. En de heropening van
de kerk na die zware tijden, had nauwelijks bijgedragen
aan het herstel van de schade die door de Franse
Revolutie was veroorzaakt.
45
In die context begon Vianney met zijn pastoraat, dat zich
ondermeer laat kenmerken door 8 : een toegankelijke en
beschikbare attitude (eigenlijk een vorm van
presentiepastoraat avant la lettre); problemen aanpakken
bij de wortel, en niet alleen maar symptomen bestrijden;
de kansen van kansarmen vergroten door onderwijs.
Van huis uit gewend om als christen te leven en te
werken, leefde de pastoor van Ars zijn leven volgens de
evangelische raden: kuisheid, soberheid en eenvoud, en
gehoorzaamheid aan Gods Woord. Dat leven beperkte
zich niet tot vormen van vrome devotie, maar kreeg ook
uitdrukking in de royale gaven die hij gaf aan armen,
bedelaars, zwervers en daklozen die bij hem aanklopten.
Ook dat was hij van huis uit gewend. Zijn ouders stonden
immers bekend om deze aandacht en zorg voor armen en
behoeftigen.
Vianney was, wat men tegenwoordig wel zou noemen, een
van de eerste presentie – beoefenaren. Hij was present
onder de mensen, deelde het gewone leven van alledag
met hen, was niet te beroerd ook zelf de handen uit de
mouwen te steken als er bijvoorbeeld gebouwd of
verbouwd moest worden. Hij luisterde intensief met heel
zijn wezen naar de zorgen en noden van de mensen in Ars
en was voor iedereen bereikbaar en aanspreekbaar.
Voor Vianney, als eerste presentiebeoefenaar, waren na
enige tijd de sociale problemen van Ars wel duidelijk. Er
heerste schrijnende armoede en gebrek aan primaire
levensbehoeften. Er was sprake van grote
onverschilligheid naar elkaar. Het ontbrak aan vormen
van liefdadigheid waarmee de bewoners van Ars
noodlijdenden in hun gemeenschap ondersteunden.
8
John Cihak, St. John Vianney’s Pastoral Plan, Homiletic
& Pastoral Review, Ignatius Press, march 2007.
46