vianneyjubelboek - Heilige Lebuinus

3. Diaconie en de inspiratie van Vianney.
3.1. Ontwikkelingen na Rerum Novarum tot in
onze tijd.
De oorspronkelijke dubbele spanning in Rerum Novarum,
privé bezit – gemeenschappelijk bezit en
gelijkwaardigheid van alle mensen – ongelijkheden van
nature, worden weer hernomen tijdens het Tweede
Vaticaans Concilie. Gaudium et Spes (1965) veroordeelt
het ongebreidelde economische denken als ontkenning
van de gelijkwaardigheid van alle mensen en de
universele bestemming van goederen ten gunste van alle
mensen. Het document pleit voor een verandering in
mentaliteit en levenshouding van allen 9. Opnieuw wordt
er in dit kerkelijk document op aangedrongen, het
gewettigd bezit niet alleen te beschouwen als privé bezit,
maar ook als gemeenschappelijk bezit dat ook anderen tot
voordeel kan strekken.
In Populorum Progressio
klaagt paus Paulus VI
(1967) de armoede in de
wereld aan. In het
document is opnieuw,
maar nu krachtiger dan
in Gaudium et Spes,
kritiek te horen op het
ongebreidelde
liberalisme dat leidt tot
uitbuiting en onderdrukking. De paus wijst er op dat een
programma dat leidt tot productieverhoging er niet is
voor het geldelijk gewin van enkelen. Zo’n programma is
er voor geen enkel ander doel dan dienstbaar te zijn aan
de menselijke persoon.
9
Gaudium et Spes, nr 63 – 69.
51
Dezelfde paus publiceert in 1971 Octogesima Adveniens.
In dat kerkelijk document vraagt Palus VI om aandacht
voor de nieuwe armen. Hij duidt hen nader aan als
gehandicapten, mensen met een stoornis, bejaarden, en
allerlei soorten mensen aan de rand van de samenleving.
Hiermee introduceert Paulus VI naast materiële armoede
ook een vorm van sociale armoede waar mensen ernstig
onder kunnen lijden.
In 1991 publiceert paus Johannes Paulus II ‘Centesimus
Annus’ bij gelegenheid van de honderdste verjaardag van
Rerum Novarum (1891). Voor de paus staat de
waardigheid van de mens centraal en in dat licht stelt hij
de problematiek van de derde en vierde wereld aan de
orde. Aan het gebrek aan materiële middelen van de arme
in de derde wereld, wordt nu nog eens toegevoegd gebrek
aan kennis en wetenschap. Op deze wijze kunnen zij
onmogelijk ontsnappen uit hun vernederende
afhankelijkheid.
In de westerse wereld is het niet veel anders. De
voortdurende ontwikkelingen van productiewijzen en
veranderingen in consumptiepatronen betekent een
ontwaarding van verkregen kennis en vakbekwaamheid.
Zij eisen van mensen een permanente aanpassing en
omscholing. Wie niet mee kan komen wordt
gemarginaliseerd. Bovendien worden in de westerse
wereld grote groepen bejaarden en jongeren
gemarginaliseerd. Zij zijn niet in staat zich goed in te
passen in het sterk veranderende maatschappelijk leven.
Samen met grote groepen armen, behoeftigen en
noodlijdenden vormen zij de vierde wereld, die net als de
derde wereld dringend om onze aandacht en inzet vraagt.
52