TILLEN AAN BANDEN - Afdeling

HOOGLERAAR HUGO PRIEMUS VERBIJSTERD
OVER ONTHULLINGEN IN BOUWFRAUDEZAAK
GEEN AANNEMERS
IN DE HEMEL
INTERVIEW
Al een paar dagen na die geruchtmakende uitzending zat
Priemus in het televisieprogramma Buitenhof en opperde
daar de mogelijkheid van een parlementaire enquete. Nog
geen jaar later is die al bijna afgerond. De Delftse hoogleraar
is er blij mee. “Er is tenslotte veel gemeenschapsgeld
mee gemoeid. We hebben interessante doorkijkjes gekregen
in de bedrijfstak. Als eenvoudig onderzoeker was ik
soms verbijsterd.” Na zijn optreden in Buitenhof kwam
Priemus in contact met de administrateur van de
Schipholtunnel, het project dat - samen met de schaduwadministratie
van Bos - de hele bouwfraudezaak aan het rollen
bracht. “Ik kreeg de hele administratie ter inzage; heb met
eigen ogen die 189 valse facturen gezien. En niet van één
bedrijf maar van een hele kluwen. Onbestaanbaar dat zulk
gesjoemel door accountants over het hoofd wordt gezien,
althans niet gemeld. Ze zijn kennelijk òf niet in staat òf niet
bereid geweest om dat te constateren.”
“Besodemieterd”. Hugo Priemus heeft een krachtterm
nodig als hem wordt gevraagd naar het effect van de gebeurtenissen
van het afgelopen jaar in de bouw op het imago
van de bedrijfstak. Het brengt de Delftse hoogleraar en
wetenschappelijk directeur van het Onderzoeksinstituut
OTB op een anecdote. De bewoners van de hemel en de hel
willen een brug bouwen tussen hun beide werelden. Ieder
zal de helft voor zijn rekening nemen met de bedoeling in
het midden bij elkaar uit te komen. Na een tijdje is het aandeel
van de hel klaar maar bij de hemel zit er nog geen
schot in. Als de helbewoners poolshoogte gaan nemen,
krijgen zij te horen dat het nog wel even kan duren want
dat er in de hemel geen aannemer te vinden is. “Maar in alle
ernst”, zegt Priemus, “hier ligt een dijk van een probleem.
Het toch al niet geweldige imago van de bouw heeft een
forse klap gekregen. Temeer daar je in de openbare verhoren
zo weinig schuldbesef ziet bij de bouwers”.
RODE KAART Over de rol van ambtenaren bij de bouwfraude
is Priemus betrekkelijk mild. “Justitie heeft vier zaken in
behandeling. Elk geval is er een teveel maar de enquête
heeft niet het beeld opgeleverd van een verrot overheidsapparaat.
Er zijn ook wel maatregelen te bedenken om het
risico te verminderen dat ambtenaren de fout in gaan. Ze
bijvoorbeeld regelmatig laten rouleren zodat ze niet te vertrouwd
worden met mensen en culturen. En bij onderhandelingen
een collega mee laten lopen.”
Evenals FNV Bouw ziet Priemus niet veel in een zwarte lijst
van frauderende bouwbedrijven. Als een onderneming van
werk wordt uitgesloten, zouden immers ook alle werknemers
de dupe zijn. Zij worden gestraft terwijl de directeur
LOUCHE CAFÉ Toen hij een jaar geleden de Zembla-uitzending
zag, waarin klokkenluider Bos de schaduwboekhouding
van Koop Tjuchem onthulde, moest Priemus
terugdenken aan zijn eigen studententijd. Hoogleraar
Twijnstra projecteerde een dia van een louche café en vertelde
dat de bouwers in zulke locaties bij elkaar kwamen
om rekenvergoedingen te regelen en aan ‘prijsverbetering’
te werken. En dan ging het er niet om goedkoper uit te
komen voor de opdrachtgever maar om er zelf beter van te
worden. Priemus: “Dat was de traditie. Daar keek niemand
van op en er was ook geen wet die dat verbood. Sinds een
aantal jaren is die er wèl. Toen ik Zembla zag, realiseerde ik
me dat men dus gewoon op de oude voet was doorgegaan.”
HET ZIJN MOOIE TIJDEN VOOR EEN HOOGLERAAR VOLKSHUISVESTING. “ EEN GESCHENK UIT DE HEMEL”,
NOEMT PROF. DR. IR. HUGO PRIEMUS DE PARLEMENTAIRE ENQUÊTE BOUWNIJVERHEID. NET ALS DE
VAKBEWEGING ZIET HIJ NIET VEEL IN EEN ZWARTE LIJST VAN FRAUDERENDE BOUWBEDRIJVEN; HIJ
BEPLEIT EEN WITTE LIJST. EN HIJ TIPT OUD-MINISTER JORRITSMA VOOR EEN ZWARTEPIET VAN DE
COMMISSIE VOS. DOOR PETER VAN DER AA. FOTO TON POORTVLIET.
8 NOVEMBER 2002 FNV BOUW MAGAZINE FNV BOUW MAGAZINE NOVEMBER 2002 9