TWIST E R - Studievereniging TWIST

14
stellen dat ze uit het Romaans ontleend zijn, of liever zelfs, uit het Afrikaans-Romaans.
Het Afrikaans-Romaans lijkt de syncope van het West-Romaans ondergaan te hebben.
Ghadamès toḍăḇla < Latijn tabula ‘tafel’
Wargla tsubla < Latijn sūbula ‘priem’
Middel Atlas asnus < Latijn asinus ‘ezel’
Middel Atlas tafḍna < Latijn patina ‘ketel’
In het geval van Middel Atlas tafḍna moet opgemerkt worden dat het Berber een
verschuiving van *p > *f gekend heeft, die niet alleen uit het Latijn blijkt, maar ook
uit het Fenicisch en het Maghrebijns Arabisch.
Alhoewel vergaande syncope een West-Romaans kenmerk is, is al vroeg opgemerkt
dat het Afrikaans-Romaans een sterke affiliatie heeft met de Romaanse dialecten van
Sardinië. Het Sardisch is binnen het Romaanse dialectcontinuüm op een aantal punten
erg archaïsch. Zo wordt het gekenmerkt door het behoud van de velaren in palatale
omgevingen, bv. Lugodoriaans Sardisch kẹlu ‘hemel’< Latijn caelu en Lugodoriaans
Sardisch kęna < Latijn cena ‘maaltijd’. Hierdoor hebben meerdere Italiaanse renaissanceschrijvers
beweerd dat op Sardinië nog “echt” Latijn wordt gesproken. Een ander
Sardisch kenmerk is de samenval van de lange en korte klinkers, een reorganisatie van
het klinkersysteem die het Afrikaans-Romaans ook ondergaan lijkt te hebben.
Latijnse ī, i > Sardisch i
Latijnse ē, e > Sardisch e
Latijnse ā, a > Sardisch a
Latijnse ō, o > Sardisch o
Latijnse ū, u > Sardisch u
Deze Afrikaans-Romaanse samenval van lange en korte klinkers wordt luidruchtig
beweend door Romeinse grammatici en lijkt tevens bevestigd te worden door de Romaanse
leenwoorden in het Berber, bv. Latijn pullus ‘jong dier’ > Middel Atlas afullus
‘kip’, Latijn ulmus ‘olm’ > Kabylisch ulmu ‘id.’ : Latijn secūris ‘bijl’ > Zwara ašaquṛ ‘id.’
en Latijn lūtum ‘modder’ > Beni Snous luð̣ ‘id.’.
Het Afrikaans-Romaans heeft waarschijnlijk ook Proto-Romaanse lenitie ondergaan,
een fenomeen dat in het Proto-Romaans over de woordgrenzen heen actief was.
Dit is duidelijk uit inscripties waar we debosuit voor deposuit vinden en dabula
voor tabula. Latijnse toponiemen in Noord-Afrika lijken de lenitie ook te bevestigen,
bv. Latijn ecclēsia > Middeleeuws Arabisch ʔigliz en Latijn hippone > Middeleeuws
Arabisch Būnh. Het is zelfs mogelijk dat het Afrikaans-Romaans de vergaande lenitie
van het Sardisch deelt, de stemloze Latijnse stops p, t, k verder verzwakkend van
stemhebbend tot stemhebbend fricatief.
Latijn illum peccātum > Afr. Romaans *lu ƀɛkkaðu > Touareg abăkkaḍ ‘zonde’
Latijn illum castrum > Afr. Romaans *lu ɣastru > Nefusa ɣasrú ‘kasteel’