Van visie naar uitdaging - PBR

16
3. Analyse maatschappelijke
uitdagingen in Rotterdam
3.1. Kenmerken Rotterdam
De gemeente Rotterdam heeft op 1 januari 2011 ruim 611.000 inwoners,
verspreid over 14 deelgemeenten. De stad wordt gekenmerkt door de
jonge bevolkingsopbouw (24% van de bevolking is jonger dan 24 jaar
oud) en de multiculturele achtergrond van haar inwoners (37% is
niet-westerse allochtoon, in totaal is 48% allochtoon) 8 . Het merendeel
van de bevolking heeft een laag opleidingsniveau.
Rotterdam is van oudsher een stad van vaklieden en mensen die in de
haven werken. In het verleden kwamen mensen vanuit Limburg, Brabant
en Zeeland naar Rotterdam om zich te vestigen om in de haven te gaan
werken. Later kwamen Chinezen en Grieken naar Rotterdam en daarna
de rest van de huidige allochtonen. In de jaren ’80 werd Rotterdam
gekenmerkt door veel drugsoverlast. Er waren veel drugsverslaafden
en daklozen. Veiligheid was in die tijd een groot probleem, mede door
een relatief beperkt aantal politiemensen. Omstreeks 2002 zijn steeds
meer welvarende mensen in Rotterdam komen wonen. In diezelfde
periode is onder invloed van Pim Fortuyn en Leefbaar Rotterdam de
roep naar een veiligheid en leefbaarheid toegenomen.
In de loop der tijd is de veiligheid in de stad aanzienlijk verbeterd en de politieke
aandacht is verlegd naar de fysieke ontwikkeling van de stad. De laatste 2 decennia
is Rotterdam steeds meer van een arbeidersstad veranderd in een ‘cultuurstad’.
Sinds 2002 is sprake van een verharding en bepaalde ‘tweedeling’ in de
Nederlandse samenleving. Dit geldt ook voor Rotterdam. Aan de ene kant
bevinden zich burgers die minder tevreden zijn met de zogenoemde ‘multiculturele
samenleving’, en mede in het verlengde daarvan ook een voorkeur uitspreken voor
hardere straffen en ook minder tolerant zijn ten opzichte van migranten en moslims.
Er is een verharding die duidelijk zichtbaar is in de samenleving. Anderzijds zijn er
mensen die geloven in de kracht van meer diversiteit in de samenleving. Vrijheid en
verdraagzaamheid voor iedereen is het adagium van deze groep mensen. De uitslag
van de Provinciale Statenverkiezingen op 2 maart 2011 laten een soortgelijk beeld
zien waarbij de aanhang van de PVV (Geert Wilders) in de regio Rijnmond vanuit
0 zetels is gestegen (16,4%) 9 . Vergeleken met Amsterdam, een gemeente met een
soortgelijke bevolkingssamenstelling, heeft in Amsterdam 8,4% van de bewoners
op de PVV gestemd 10 .
In het kader van deze verkennende studie zijn er diverse interviews geweest.
Op basis van de gevoerde interviews is een aantal belangrijke maatschappelijke
uitdagingen gedistilleerd. Zo kenmerkt Rotterdam zich door een aanzienlijk aantal
probleemcumulatiegebieden met veel achterstand en meervoudige problemen bij
bewoners. Door de hoge concentratie van sociaal zwakkere wijken (Vogelaarwijken)
groeien kinderen van jongs af aan op in kwetsbare gebieden.
De welzijnsvoorzieningen lijken veel bewoners met problemen niet te bereiken.
Door economische, sociale en culturele achterstand raakt een deel van de bewoners
geïsoleerd. Een groot aantal bewoners is nauwelijks betrokken bij de stad. Ook veel
ouders zijn nog onvoldoende betrokken bij de opleiding en vrije tijdbesteding van
hun kinderen. Er is tevens nog steeds sprake van onevenredig veel (taal)achterstand
onder een deel van de allochtone bevolking (zowel 1e als 2e generatie).
De uitdagingen in Rotterdam staan niet op zichzelf en zijn min of meer met elkaar
verbonden. In het boek ‘Rotterdam Vakmanstad/Skillcity 2007-2009, Woorden als
daden’ van Henk Oosterling wordt gereflecteerd op de Rotterdamse samenleving
en het nemen en geven van verantwoordelijkheid. Aan het boek ligt de
pijlerstructuur ten grondslag waarin vier pijlers voor integrale gebiedsontwikkeling
als samenlevingsopbouw (fysiek, economie, sociaal en cultuur) kunnen worden
onderscheiden. Vraagstukken en problemen zijn niet eendimensionaal van
aard, maar intrinsiek met elkaar verbonden. Het blijft daarom van belang om de
verschillende maatschappelijke uitdagingen in de oplossingensfeer zoveel mogelijk
met elkaar te verbinden. In de volgende paragraaf zullen wij vanuit verschillende
invalshoeken stilstaan bij de belangrijkste uitdagingen voor Rotterdam.
17