Van visie naar uitdaging - PBR

Vier rollen van burgers
Burgers als ‘consument’ zijn burgers die alleen meedoen aan de samenleving als
iemand anders of de overheid het initiatief neemt. Zij tonen geen eigen initiatief,
maar wonen wel bijeenkomsten bij van anderen. De ‘binder’ neemt actief deel aan
de samenleving door zelf bijeenkomsten te organiseren, vrijwilligerswerk te doen en
mensen bij elkaar te brengen. Dit is het type burger die daadwerkelijk een actieve
bijdrage levert aan de samenleving. De ‘binder’ neemt zijn verantwoordelijkheid
en toont initiatief. De ‘klager’ is een burger die vanuit een negatieve drijfveer
deelneemt aan de samenleving. Deze burger kenmerkt zich door vooral te klagen
over het gedrag van anderen en het overheidsbeleid. Verantwoordelijkheid wordt
op anderen afgeschoven. Tot slot onderscheiden wij de rol van de burger als
‘toeschouwer’. Deze burger wil niet, kan niet of heeft geen interesse of tijd om
betrokken te zijn bij wat er in de eigen omgeving gebeurt. Daarnaast neemt deze
burger geen eigen verantwoordelijkheid om op enige wijze zichtbaar te zijn in
de (directe) leefomgeving en de samenleving.
Benutten van de rollen van burgers voor co-creatie
Inzicht in de verschillende rollen die bewoners kunnen innemen, helpt bij de wijze
waarop Rotterdammers door verschillende partijen kunnen worden betrokken om
samen initiatieven te nemen. De ideale situatie zou zijn dat alle Rotterdammers
actief betrokken zijn en een eigen verantwoordelijkheid nemen. Dit is niet voor
iedereen haalbaar. De verschillende stakeholders moeten zich bewust worden
van de uiteenlopende rollen van bewoners en hen betrekken bij die onderwerpen
waarvoor zij makkelijk te benaderen zijn. Een bewoner die klaagt, kan als een
lastpost worden gezien, maar heeft ook positieve eigenschappen. Deze bewoner
maakt zich druk om datgene wat er in zijn buurt gebeurt. Het is aan de gemeente,
maatschappelijke organisaties en andere bewoners om de energie van zo iemand
om te zetten naar een positieve bijdrage. De burger als ‘consument’ maakt sneller
en op een constructieve wijze gebruik van de diensten van de overheid. Zo komt
deze eerder op ‘gezelligheidsbijeenkomsten’. De ‘binder’ is min of meer de ideale
burger, die zelf erg actief is en bij wijze van spreken eigen positieve projecten
initieert voor de buurt of anderszins. De ‘klager’ komt vooral af op bijeenkomsten
(over bijvoorbeeld zwerfvuil) om zijn ongenoegen te uiten.
De verschillende rollen maken het mogelijk om als overheid of als maatschappelijke
instelling goed na te denken over de eigen rol en positie. In de ene situatie zal de
overheid vooral drempels en vooroordelen ten opzichte van de overheid moeten
wegnemen. In het andere geval zal de overheid op een vrij gemakkelijke manier
gebruik kunnen maken van de inzet en het enthousiasme van de burger (‘de
binder’). De kunst en vooral de uitdaging zal zijn om met de verschillende ‘soorten’
burgers het gesprek aan te gaan en deze vanuit hun kracht in te zetten.
Met name bij bijvoorbeeld ‘klagers’ en de ‘toeschouwers’ zal er extra inzet
gepleegd moeten worden om de burgers in de goede richting mee te krijgen.
Maatschappelijke organisaties kunnen hier een belangrijke rol in vervullen.
Van belang is dat de verschillende stakeholders zich bewust moeten worden van de
uiteenlopende rollen die burgers aannemen. Van belang is dat Rotterdamse burgers
zodanig worden betrokken (worden geïnspireerd of worden aangesproken op hun
verantwoordelijkheid) zodat zij op hun eigen manier en vanuit hun eigen kracht in
beweging komen.
Op eigen benen staan en talent benutten
Bewoners van Rotterdam moeten nog meer op eigen benen staan. Dit vraagt dat
zij een actieve en betrokken houding aannemen in de samenleving door te laten
zien dat zij verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven, maar ook voor de
samenleving. Talenten moeten door bewoners meer worden benut en kansen
moeten worden gegrepen. Een afwachtende houding alleen is niet voldoende.
De bewoners moeten zich bewust worden van het feit dat de overheid wel helpt,
maar niet alle problemen voor hen gaat oplossen. Het is wel van belang dat de
overheid faciliteert en inzicht biedt in de mogelijkheden om met steun van de
overheid initiatief te tonen.
Ondernemerschap stimuleren op school
Al in een vroeg stadium zouden jonge Rotterdamse kinderen moeten leren om
assertief en ondernemend te zijn. Scholen en ouders moeten kinderen daarin
stimuleren. Wanneer jongeren vroeg beginnen om ondernemend te zijn, leren zij
eigen initiatief te tonen en verantwoordelijkheid te nemen. Zij hebben dan vanaf
jonge leeftijd een andere mindset die op oudere leeftijd uiterst belangrijk is.
In de oplossingsrichtingen hebben wij al uiteengezet dat het belangrijk is om in het
onderwijs vakken op te nemen waarin de leerling als ‘individu’ meer centraal staat
en werkt aan de eigen ontwikkeling.
Trots om Rotterdammer te zijn
Bewoners moeten meer uitdragen dat zij trots zijn om Rotterdammer te zijn en
dat zij er het beste van willen maken in deze stad. Daarvoor moeten Rotterdamse
organisaties (bedrijfsleven, of maatschappelijke instellingen) kansen creëren en
initiatieven tonen die bewoners energie en inspiratie geven om mee te doen en
trots te zijn op de eigen stad. Gezamenlijk werken aan het uitdragen van positiviteit
in de stad, kan ervoor zorgen dat bewoners zich (nog) trotser gaan voelen om
Rotterdammer te zijn. Met de enorme diversiteit in de stad is dit een mooi streven
om vooral de verbondenheid met elkaar te benadrukken en op zoek te gaan naar
hetgeen de Rotterdammers bindt.
42 43