Van visie naar uitdaging - PBR

Daarom is het van belang dat de gemeente haar positie optimaal benut om partijen
bij elkaar te brengen en aan elkaar te verbinden. Het ambtelijk apparaat zal ook
doordrongen moeten zijn van de nieuwe visie en handelwijze.
De komende jaren zullen subsidies wegvallen en zullen maatschappelijke
organisaties worden uitgedaagd om op eigen benen te staan.
Duidelijk is dat deze visie van bezuinigingen en het ‘op eigen benen staan’
van sommige maatschappelijke instellingen op bestuurlijk niveau manifest is,
maar de vraag is of de overheid echt in staat is om zaken los te laten. In het
bijzonder zal het voor het ambtelijk apparaat niet gemakkelijk zijn om na jarenlange
aanzienlijke subsidieverstrekking, in een korte periode de samenwerkingsrelaties
met het maatschappelijk middenveld in één keer los te laten of geheel anders in
te vullen. Een grote organisatie die jarenlang gewend is aan bepaalde procedures,
samenwerkingsprocessen en besluitvorming is niet van de één op de andere dag
geheel anders in te richten.
Het gevaar bestaat dus dat de ‘bestuurders nieuwe stijl’, te ver voor de troepen
uit lopen en dat ‘het ambtenarenapparaat oude stijl’ te veel blijft hangen in de
oude werkmodus en onvoldoende flexibel en snel meebuigt met het nieuwe
beleidsperspectief.
Om deze transformatie daadwerkelijk te realiseren, zal er bewust een verandering
in gang moeten worden gezet in het ambtelijk apparaat.
Overheid moet stapsgewijs loslaten en hernieuwde relaties aangaan met
Rotterdamse partners
Er is de afgelopen jaren door de veelzijdige inzet van het maatschappelijk
middenveld bijzonder veel expertise opgebouwd bij het maatschappelijk
middenveld. Dit is uiteraard heel goed, maar tegelijkertijd is er ook een
afhankelijkheidsrelatie opgebouwd met die organisaties vanuit de gemeente die
niet in één keer is ‘af te stoten’. Kortom, de overheid moet zich bewust zijn van de
eigen beperking, de toegevoegde waarde van het maatschappelijk middenveld,
en zich richten op de eigen kerntaken.
Van belang is dat er meer verantwoordelijkheid wordt gegeven aan de partners,
zodat deze zich ook bewust worden van de eigen verantwoordelijkheid,
en deze verantwoordelijkheid ook oppakken en serieus nemen.
Overheid terug naar kerntaken: faciliteren en regievoering
Doordat de overheid in deze tijden van bezuinigingen ook goed nadenkt over
de vragen: “Wat zijn mijn kerntaken?” en “Wat kan ik aan de markt c.q. het
maatschappelijk middenveld overlaten?” zal er goed nagedacht moeten worden
over opdrachtgever- en opdrachtnemersrelaties, in het bijzonder richting het
maatschappelijk middenveld.
De gemeente zal zich in het verlengde hiervan ook bewust moeten zijn van
de eigen beperking. Dit houdt in dat er vooral gezocht zal moeten worden
naar maatschappelijke partners die een toegevoegde waarde hebben. Er zijn
bijvoorbeeld vele maatschappelijke instellingen die specifieke doelgroepen
kunnen bereiken die de overheid niet of nauwelijks bereikt. Deze maatschappelijke
instellingen zouden dus vanuit hun kracht ingezet moeten worden. De overheid zou
in dit verband vooral moeten faciliteren en waarnodig de regie moeten voeren.
Overheid moet draagkrachtige bewoners faciliteren en kwetsbaren
ondersteunen
Nu de overheid meer los laat, vraagt het van bewoners dat zij zoveel mogelijk
participeren en op eigen kracht deelnemen aan de samenleving. Actief burgerschap
en zelfredzaamheid zal door de overheid moeten worden gestimuleerd
en gefaciliteerd. Er is echter ook een groep kwetsbare bewoners die niet zelfstandig
op eigen benen kan staan en aan wie ondersteuning moet worden geboden.
Dit impliceert ook hier dat de overheid niet in één keer moet loslaten en sommige
kwetsbare groepen zoveel mogelijk zal moeten blijven ondersteunen.
4.2.2. Maatschappelijk middenveld: ondernemerschap en op
eigen benen staan, wordt de grote uitdaging
Het maatschappelijk middenveld is een brede groep. Hier vallen onder meer
de welzijnsinstellingen, buurt- en jongerenwerk, bewonersorganisaties,
migrantenorganisaties, onderwijsinstellingen, religieuze instellingen etc. onder.
Maatschappelijke organisaties moeten weer aan hun legitimiteit werken
De afgelopen jaren hebben deze organisaties zich op hun beurt (vanuit hun
financiële afhankelijkheid) erg gericht op de overheid en de subsidiekaders.
Dit geldt uiteraard niet uitsluitend voor Rotterdam, maar is een landelijke trend
geweest, zoals ook blijkt uit de studie van de Raad voor de Maatschappelijke
Ontwikkeling (Terug naar de Basis, 2010). Hieruit blijkt dat de legitimiteit van
maatschappelijke instellingen onder druk is komen te staan. Veel van deze
organisaties zijn min of meer los komen te staan van hun achterban en te veel
op de overheid gericht geweest.
38 39