Van visie naar uitdaging - PBR

Een deel van de ouders is tevens niet tevreden met het niveau van de leerkrachten
en het feit dat kinderen hun (huis)werk zelf mogen beoordelen. Allochtone ouders
geven aan uit een cultuur te komen waarin de wil van de docent wet is, zij hebben
daardoor moeite om de discussie aan te gaan met docenten, terwijl ze wel het
gevoel hebben dat de docent niet goed handelt (bijvoorbeeld door een te laag
advies te geven). Men geeft aan dat allochtone ouders nog te veel respect hebben
voor docenten, waardoor zij in vergelijking met autochtone ouders, de discussie
niet aangaan met docenten als zij het oneens zijn met docenten. Allochtone ouders
raken soms gefrustreerd en minder betrokken, omdat zij het gevoel hebben niet
serieus genomen te worden.
Aansluiting primair onderwijs, voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs,
arbeidsmarkt
Zoals bij de uitdaging rondom taalachterstand al is aangegeven, begint de
taalachterstand al op jonge leeftijd in het basisonderwijs. Deze achterstand is
door scholen nauwelijks meer weg te werken. In het onderwijs wordt doorgaans
aandacht besteed aan het wegwerken van taalachterstand door het geven van
extra begeleiding, maar dit blijkt niet altijd voldoende te zijn. De beoordeling die
migrantenkinderen na het primaire onderwijs ontvangen, is mede afhankelijk van
hun taalniveau. Meer dan de helft van de allochtone kinderen in Rotterdam krijgt
mede door het lage taalniveau een vmbo-advies.
De uitval van leerlingen in het voortgezet onderwijs (vooral vmbo) is hoog
en uit zich in spijbelen, verzuim en voortijdig schoolverlaten. Een grote groep
leerlingen heeft extra ondersteuning en aandacht nodig door de vele problemen
die zij hebben. Docenten hebben echter onvoldoende tijd om die aanvullende
begeleiding te kunnen geven. Bovendien is het ook niet hun primaire rol/expertise.
Het vmbo kan in Rotterdam deze problemen niet alleen oplossen en heeft behoefte
aan een betere aansluiting tussen basisonderwijs, vmbo en mbo. In het bijzonder
gaat het vooral om de vangnetten die in het primair onderwijs bestaan.
Voorts blijkt dat het niveau van de vmbo-leerlingen niet altijd goed aansluit bij
de behoefte van de arbeidsmarkt en het mbo. In Rotterdam is vraag naar goede
vakmensen. De geïnterviewden geven aan dat het huidige onderwijssysteem
leerlingen onvoldoende opleidt tot een vak. Het huidige systeem voorziet in het
leren van basisvaardigheden, vakmanschap blijft echter onderbelicht en sluit niet
goed aan bij de wensen op de arbeidsmarkt. Een positieve ontwikkeling in het
voortgezet onderwijs is dat er steeds meer leerlingen van allochtone afkomst zijn
die een havo of vwo diplom halen. Ook het aandeel allochtonen dat op het hbo
of aan de universiteit studeert neemt toe. Desondanks blijkt een deel van deze
leerlingen eveneens een (taal)achterstand heeft.
Tot slot is een maatschappelijke uitdaging is dat de studiekeuze van jongeren op
het mbo niet aansluit bij de vraag op de arbeidsmarkt. De Rotterdamse
kernsectoren zijn logistiek (haven), zorg en techniek. Deze sectoren blijken bij met
name allochtone jongeren niet populair te zijn. De sectoren worden door ouders
en jongeren geassocieerd met fysiek zwaar werk, niet wetende dat er
technologische ontwikkelingen hebben plaatsgevonden die het werk verlichten.
Drie belangrijkste oplossingsrichtingen opvoeding & onderwijs
Voor de drie kernuitdagingen die wij hebben genoemd, kunnen de volgende
kernoplossingen worden aangedragen:
1. Taalachterstand beperken door intensieve betrokkenheid ouders
2. Kwetsbare gezinnen ondersteunen bij opvoeding en wegwijs maken in
mogelijke toekomstperspectieven voor hun kinderen
3. Gemixte scholen (financieel) prikkelen
Taalachterstand beperken door intensieve betrokkenheid ouders
De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in het wegwerken van taalachterstand,
zowel bij leerlingen als bij hun ouders. Helaas blijkt dat dit niet voldoende effect
heeft en dat er nog steeds sprake is van een grote achterstand onder leerlingen.
Om de taalachterstand, schooluitval en andere problemen aan te pakken, is het
van belang dat ouders zich meer verantwoordelijk voelen voor de toekomst van
hun kinderen en daardoor meer betrokken worden bij het onderwijs van hun
kinderen. Scholen moeten ouders consequenter en frequenter voorlichten over
wat er gebeurt en welke problemen er concreet zijn. Inzicht in de consequenties
van de achterstand, moet er bij de ouders toe leiden dat zij beter de schoolcarrière
van hun kinderen gaan volgen. Het initiëren van ‘taalcontracten’ tussen ouders,
school en leerlingen moet vastleggen dat meertalige ouders een x-aantal uren
thuis Nederlands spreken met hun kinderen en dat er concrete afspraken worden
gemaakt met de ouders om met hun kinderen naar de bibliotheek te gaan.
Aan de kant van de school worden ouders meer gestimuleerd door docenten door
hen te wijzen op goede leesboeken en hen waar nodig te begeleiden. Begeleiding
en ondersteuning kan ook komen van maatschappelijke organisaties, die
bijvoorbeeld ouders kunnen stimuleren om bijvoorbeeld in een grotere groep naar
de bibliotheek te gaan. Om de drie maanden wordt het contract geëvalueerd om te
bezien of het kind op het niveau van de taal nog op schema ligt en of de school, de
ouders en het kind zich aan de afspraken houden. Dit is een illustratief voorbeeld
van hoe scholen op een urgentere wijze met ouders het gesprek aan moeten gaan
over de taalachterstand en dat ouders ook gecommitteerd worden aan afspraken
die gemaakt zijn.
20 21