Zorg: een groot goed - Roland Berger

34 | Studie
Voor de zorg geldt hetzelfde, net als voor elk systeem van normering:
men moet een norm kunnen vaststellen, opleggen, meten en handhaven.
Ontwerpparameter 1: Helder en eenduidig minimumniveau
Om een minimumniveau te garanderen moeten we eerst afspreken wat het
minimum is. Dat vereist keuzes: wat wel, wat niet en hoeveel. Wie naar een
zorgaanbieder gaat moet er tenminste zeker van kunnen zijn dat de zorg
veilig en competent wordt geleverd. Daarboven komt de vraag van toegankelijkheid:
wat moet minimaal voor iedereen zonder meer beschikbaar zijn?
Duidelijkheid en transparantie zijn essentieel. Er mogen geen misverstanden
over bestaan waar het minimum ligt – bij klanten noch bij aanbieders.
Ontwerpparameter 2: Onafhankelijke toezichthouder
Zowel het vaststellen als de controle moet onafhankelijk worden belegd.
De toezichthouder moet opkomen voor de belangen van de klant en kan dus
niet afhankelijk zijn van zorgaanbieders of -financiers (zoals verzekeraars).
Tegelijkertijd gaat het om een minimum en als dat, onder druk van klanten
of belangenorganisaties, te hoog wordt gesteld gaat onnodig ruimte verloren
voor unieke prijs-kwaliteitcombinaties. Ook dan gaat kwaliteit verloren. Het
is een delicate balans waarbij de toezichthouder enerzijds verschraling van
de zorg moet voorkomen en anderzijds verschraling van het aanbod. Dat
kan alleen als de toezichthouder echt onafhankelijk is.
Ontwerpparameter 3: Voldoende en tijdig inzicht in prestaties
Een norm betekent niets als niet (op tijd) kan worden vastgesteld of en in
hoeverre daarvan wordt afgeweken. Dat inzicht moet niet alleen voldoende
zijn (dus op alle relevante factoren die het minimumniveau beïnvloeden),
maar ook tijdig, opdat de onafhankelijk toezichthouder kan ingrijpen voordat
een zorgaanbieder daadwerkelijk onder het minimumniveau zakt.
Ontwerpparameter 4: Afdwingbaar minimumniveau
Tot slot moet een norm ook kunnen worden gehandhaafd. De onafhanke-
lijke toezichthouder moet beschikken over instrumenten om het vastge-
stelde minimumniveau af te dwingen. Dat kan op verschillende manieren.
De toezichthouder kan bijvoorbeeld een accreditatie intrekken, een aanwijzing
opleggen, boetes uitdelen of publiceren dat een instelling onder de
maat presteert. Een norm zonder sancties is echter tandeloos en prikkelt
zorgaanbieders niet om aan het minimum te voldoen.
Optimaliseren
In de autoindustrie wordt zeer scherp geconcurreerd op de verhouding
tussen prijs en kwaliteit. Dat komt vooral omdat klanten kunnen kiezen
en weten wat ze kiezen.