Download Nieuw leren waarderen - VO-raad

Het is een taak voor schoolleiders de docenten in de gelegenheid te stellen zich deze vaardigheden
en kennis eigen te maken. Met een andere opvatting over het leren van leerlingen
verandert ook de opvatting over het leren van leraren. Waarom zouden leerlingen wel en
leraren niet hun eigen kennis construeren? Dit impliceert, net als bij leerlingen, het creëren
van een uitdagende en betekenisvolle leeromgeving en het ondersteunen van processen
waarin docenten zelf vernieuwingen vormgeven. Leraren zijn dan niet alleen de uitvoerders,
maar ook de ‘co-creatoren’ van de vernieuwing, samen met de leerlingen en het management.
Meer in het algemeen zouden schoolleiders zich moeten richten op de randvoorwaarden die
nodig zijn om vernieuwingen vorm te geven. Voor alle nieuwe onderwijsvormen geldt dat het
invoeren ervan veel tijd in beslag neemt. Dat betekent voor schoolleiders dat ze die tijd
beschikbaar moeten stellen en dat ze docenten stimuleren, faciliteren en ondersteunen bij
de uitvoering van de vernieuwingen in de klas.
Verder blijkt het belangrijk om onderwijs in leervaardigheden, met als doel actief en zelfstandig
leren, te integreren in het hele onderwijs en niet alleen te beperken tot bepaalde
klassen of sectoren. Ook is het belangrijk om de keuze voor een bepaalde vernieuwing op te
nemen in de schoolvisie. Aangezien dit zaken zijn die de school als geheel betreffen, ligt
ook hier een taak voor schoolleiders.
Onder welke omstandigheden, voor welke leerinhouden en bij welke leerlingen heeft een
nieuwe onderwijsvorm een positief effect? Schoolleiders kunnen bijdragen aan het vergroten
van inzicht in wat wel en wat niet werkt, door aan de invoering van vernieuwingen
onderzoek te koppelen. Onderzoek dat wordt uitgevoerd door zowel onderzoekers als
docenten.
Via ontwikkelingsgericht actie- en praktijkonderzoek kan in directe wisselwerking met de
praktijk informatie over vernieuwingen worden verzameld en tegelijkertijd worden gewerkt
aan het systematisch verbeteren van die vernieuwingen. Dit type onderzoek zouden
docenten voor een belangrijk deel zelf kunnen uitvoeren, met ondersteuning van onderzoekers
(praktijknabij onderzoek). Op deze manier zijn de uitvoerders van de vernieuwing
nauw betrokken bij de verbeteringen die kunnen worden aangebracht. Door dit onderzoek
kortcyclisch op te zetten, is het mogelijk om kinderziektes, die nu eenmaal horen bij
vernieuwingen, snel te signaleren en snel oplossingen te zoeken.
Door praktijk-, actie- en ontwikkelingsgericht onderzoek te combineren met monitoring,
kunnen onderzoeksresultaten op twee niveaus worden verzameld. Monitoring levert meer
generaliseerbare feiten; praktijkonderzoek levert gegevens op die in die specifieke context
van betekenis zijn voor verantwoording naar mensen binnen en buiten die specifieke
context.
12