Download Nieuw leren waarderen - VO-raad

gramma voor het leren toepassen van
onderzoeksvaardigheden in praktische
wiskundige opdrachten. Leerlingen uit
4- en 5-havo/vwo maakten een voor- en een
natoets over het oplossen van wiskundige
toepassingsopgaven. Uit de toetsresultaten
blijkt dat de vierdeklassers wel en de vijfdeklassers
niet vooruit waren gegaan. De
onderzoekers wijten dit aan een onsystematische
aanpak in de vijfde klas. Ongeveer de
helft van de docenten heeft de aanpak van
het programma gebruikt, de andere helft
gaf alleen globale begeleiding.
Beishuizen gaat in zijn oratie (2004) in op
de kenniseffecten van onderzoekend leren
in ‘communities of learners’ binnen bètavakken
en techniek. Hij haalt een aantal
onderzoeken aan waarin positieve effecten
zijn gevonden wat betreft toename van
kennis. Campione, Shapiro en Brown (1995)
concludeerden op basis van hun onderzoek
dat leerlingen die hadden deelgenomen aan
een community of learners, domeinspecifieke
kennis beter begrepen en
algemene lees- en redeneerstrategieën
beter toepasten. Een grootschalig onderzoek
(Von Secker en Lissitz, 1999, 2000)
laat zien dat onderwijs waarin de nadruk
werd gelegd op laboratoriumonderzoek,
leidde tot hogere prestaties op ‘science’toetsen.
Het rapport van de National
Research Council (2000) onderstreept dat er
bescheiden positieve effecten gevonden
zijn van onderzoekend leren vergeleken met
traditioneel onderwijs.
Uit het promotieonderzoek van Veenhuizen
(2004) blijkt dat begeleiding door de docent
bij het structureren van het onderzoeksproces,
in ieder geval op de korte termijn,
niet leidt tot een betere beheersing van
onderzoeksvaardigheden bij leerlingen.
Veenhuizen geeft als verklaring dat
docenten te weinig ervaring hebben met het
begeleiden van onderzoeksopdrachten. Het
begeleiden van de samenwerking door de
docent heeft wel effect. Leerlingengroepjes
die meer begeleiding bij de samenwerking
kregen, werkten beter samen en hanteerden
een grotere variatie van metacognitieve
leeractiviteiten.
De effectiviteit van het leren onderzoeken
hangt mede af van de mate van authenticiteit
van het onderzoek (Van Rens, 2005).
Deze moet de wetenschappelijke praktijk zo
dicht mogelijk benaderen. Tachtig leerlingen
uit 5-vwo hebben onder begeleiding
van vijf scheikundedocenten een onderzoekspraktijk
nagedaan en hebben daardoor
geleerd hoe experimenteel scheikundig
onderzoek uitgevoerd wordt. In
groepjes van twee zijn de leerlingen met
hetzelfde probleem aan de slag gegaan.
Ze stelden vragen op, maakten een onderzoeksplan
en voerden het uit. De resultaten
werden op een internetsymposium aan
elkaar gepresenteerd en geëvalueerd door
elkaar commentaar te geven. Uit een
natoets over empirische bewijsvoering
bleek dat leerlingen die de onderzoeksactiviteiten
hadden uitgevoerd in het kader
van dit project, significant beter scoorden
dan een controlegroep die niet aan de
onderzoeksactiviteiten had meegedaan.
Bovendien vonden de leerlingen (en de
docenten) het onderzoek erg motiverend.
Nieuw leren waarderen 31