ALGEMENE TAALWETENSCHAP II (F460 - Prof. D ... - Babylon

25
Er heerst een terminologische verwarring rond de term 'cognitieve linguïstiek': ofwel bedoelt
men daar alle linguïstische stromingen mee die zich inschrijven in de cognitieve revolutie,
ofwel bedoelt men daar een specifieke recente stroming mee in de taalkunde, in dat laatste
geval wordt de term 'Cognitieve Linguïstiek' met hoofdletters geschreven.
2.1.4 De tendens tot algoritmisering van de grammatica
Een algoritme is een reeks procedures die op een bepaalde manier op elkaar inspelen, een
reeks operaties die uitgevoerd worden op gesymboliseerde entiteiten. In de GG wordt de
grammatica gealgoritmiseerd: de grammatica wordt opgevat als een regelsysteem dat met een
eindig aantal regels een oneindig aantal zinnen kan produceren. Een bepaalde sequentie van
regels, toegepast op in symbolen vervatte entiteiten genereert een onbeperkt aantal zinnen.
Het oneindige aantal zinnen is dus niet het resultaat van een opsomming, maar van een
regelsysteem dat zinnen genereert, vandaar de naam Generatieve Grammatica.
De GG-algoritmisering hangt samen met de specifieke opvatting die ze heeft over de
taalvermogens van de mens: het vermogen om een oneindig aantal zinnen te produceren
weerlegt de stelling dat het taalvermogen put uit het onmiddellijk gegeven aanbod (poverty of
stimulus). de GG geeft daarmee een verklaring voor de uitgebreide taalkennis van jonge
kinderen. De algoritmisering en het ermee verbonden generatieve aspect, hangen dus
rechtstreeks samen met de anti-Behavioristische opstelling.
Bepaalde wetenschappen maakten al gebruik van een dergelijke werkwijze: een beperkte
verzameling symbolen en een reeks operaties die samen een oneindig resultaat geven,
namelijk de wiskunde en de symbolische logica. Chomsky zal zijn grammatica op de logica
stoelen.
2.1.5 De tendens tot formalisering van de grammatica
De grammatica wordt een symbolisch systeem, gevat in constituenten op verschillende
niveaus. Aan de hand van die indeling in constituenten komt men tot de opbouw van een
algoritmisch systeem, uitgetekend in een boomstructuur, die van bovenuit werkt. Zo krijg je
een oneindig aantal realisaties omdat:
- het woordmateriaal kan verschillen: binnen een woordsoort heb je verschillende woorden (N
tafel, kast, stoel ...)
- de regels recursief toegepast kunnen worden. Een symbool dat je in een bepaalde laag
gebruikt hebt, kan zichzelf bevatten, b.v.:
S = NP + VP
VP = V + S
Jantje ziet dat er pruimen hangen
De formalisatietendens op zich komt voort uit (onder andere) de drie volgende gedachten:
a) een streven naar wetenschappelijkheid. De formele beschrijving maakt de grammatica meer
controleerbaar en in de GG streeft men naar controle.
b) de verwachting dat formalisatie realisaties teweeg zal brengen in de informaticawereld,
automatische vertalingen bijvoorbeeld. We mogen niet vergeten dat we in 1957 aan het begin