ALGEMENE TAALWETENSCHAP II (F460 - Prof. D ... - Babylon

29
De lichtjes andere redenering Als ik de Hertog van Wellington ben, dan had ik de slag bij
Waterloo gewonnen en ik ben de Hertog van Wellington, dus ik heb de slag bij Waterloo
gewonnen, is wél altijd logisch geldig, ook als ik niet generaal Nelson ben en de oorlog toch
gewonnen heb, want daarover doet de redenering geen uitspraak.
De eerstgenoemde redenering valt ook in een boomstructuur te ontleden:
( ( p q ) & ~p ) ~q
( p q ) & ~p ~q
p q ~p
p q p q
In de GG zijn er regels die de samenstellingen van complexe uitdrukkingen reglementeren, de
zgn. formatieregels. Verder zijn er regels om complexe samenstellingen te reduceren, de zgn.
transformatieregels. Die transformatieregels zijn vergelijkbaar met 'synonymie': de
uitdrukking (( p q ) & ~p ) ~q loopt parallel met de uitdrukking ~p ~q.
De formatieregels zijn dus regels die zorgen dat je een boomstructuur kan opbouwen (en
neerschrijven). Een transformatieregel neemt een boomstructuur en zet die om in een andere
boomstructuur. Hij zegt bijvoorbeeld dat in een boomstructuur een NP die rechtstreeks van
een S afhangt, (onder een aantal voorwaarden) een subject is.
Zo'n linguïstische transformatieregel heeft wel degelijk een reële waarde. Hij zet bijvoorbeeld
een actieve zin om in een passieve. De transformatieregel dicteert het proces van de
omzetting: welke elementen worden verplaatst? Welke elementen worden toegevoegd? Welke
elementen veranderen?
Nu kan men zich afvragen op welke basis zo'n transformatie kan plaatsvinden of met andere
woorden: wat blijft er constant bij transformaties? In de logica zal dat de waarheidswaarde
zijn. De waarheidswaarde moet dezelfde zijn voor en na de transformatie. De GG daarentegen
geeft twee verschillende antwoorden en de spanning tussen die twee antwoorden zal
kenmerkend en zelfs bepalend zijn voor de evolutie van de GG.
- antwoord 1: betekenis. Dat is niet het antwoord dat Chomsky aanvankelijk gaf. Evenmin
is dat het antwoord dat hij later geeft. In de tussentijd is het binnen de GG wel als
antwoord gegeven.
- antwoord 2: grammaticaliteit. Grammaticale welgevormdheid, grammaticale correctheid
zonder normatieve bijgedachten.