'De patiënt centraal' (pdf) - In voor zorg!

Figuur 7
2.6.2.1
24}
De Patiënt Centraal? De Patiënt Centraal?
om de kwaliteit van zorg te meten en inzichtelijk te maken, zoals Zichtbare Zorg
(ZiZo). Immers, om te kunnen kiezen hebben zorgvragers en zorgverzekeraars (als
inkopers) informatie nodig over de beschikbaarheid en variëteit in het aanbod, over
de kwaliteit, de levertijden, de veiligheid en betrouwbaarheid van de zorg en van
degenen die de zorg aanbieden en over de prijs van de zorg. Dit heeft geleid tot een
toename van informatie over de kwaliteit van de zorg; de zorg wordt transparanter.
Vanuit het meten van informatie over kwaliteit gaan verschillende prikkels uit.
Berwick onderscheidt twee routes waarlangs kwaliteitsmeting kan leiden tot
verbetering: verandering en/of selectie24.
De impact van transparantie: model van Berwick
Selectie
Selectie vindt plaats wanneer individuen of organisaties op basis van informatie over
geleverde kwaliteit kiezen voor goed presterende zorgverleners. Die keuze kan door
individuele patiënten worden gemaakt, maar bijvoorbeeld ook door zorgverzekeraars
in hun inkoop of door (huis)artsen bij hun verwijsbeslissingen. Kenmerkend voor
het selectiemechanisme is dat hiermee niet automatisch de basale verdeling van
de door zorgaanbieders geleverde kwaliteit verandert. Alle zorgaanbieders op
zich blijven dezelfde kwaliteit leveren. Wat wel verschuift zijn de marktaandelen
Berwick, Donald M, James Brent, and Molly Joel Coye. 2003. Connections Between
Quality Measurement and Improvement Measures of Results. Medical Care 41, no.
1: 30-38.
van zorgaanbieders: goed presterende aanbieders krijgen het drukker; slecht
presterende krijgen het minder druk, of gaan in het uiterste geval failliet25.
Verandering
Verandering als mechanisme voor kwaliteitsverbetering is juist wél gericht op het
verbeteren van de geleverde kwaliteit. Het meten van prestaties vormt daarbij het
startpunt voor controleren, verbeteren en herontwerpen van het primaire proces.
Berwick gaf aan dat zorgaanbieders een intrinsieke motivatie hebben om de kwaliteit
van zorg te verbeteren9. Maar hij formuleerde de hypothese dat zorgaanbieders die
ook aan het selectiemechanisme worden blootgesteld, sterker geprikkeld zullen
worden tot verbetering dan alleen op grond van hun intrinsieke motivatie valt te
verwachten10.
Het samenkomen van de wegen
Het ingezette beleid zorgt langs de routes van een toegenomen vraaggerichtheid van
het aanbod en toegenomen transparantie voor kwalitatief betere en doelmatigere
zorg. De hypothese is dat de verschillende prikkels (in samenhang) zorgen voor een
verbetering van de kwaliteit en doelmatigheid: aanbieders willen zich profileren op
de markt en krijgen daar de ruimte voor, zichtbaarheid van resultaten zorgt voor een
intrinsieke verbeterimpuls, zichtbaarheid van resultaten maakt dat patiënten kunnen
gaan kiezen, kiezende patiënten zorgen ervoor dat aanbieders zich willen profileren,
enzovoort. De zorgmarkt komt hierdoor in beweging, waardoor er verschuivingen
plaats gaan vinden in marktaandeel en patiënten verder gaan reizen naar de
aanbieders van hun voorkeur. Ook zorgt transparantie voor verbetering van de zorg
doordat aanbieders worden blootgesteld aan selectie (2.6.2.2.). Het aanbod zal zich
meer gaan vormen naar de vraag. De volgende kritische prestatie indicatoren (KPI’s)
zijn in dit onderzoek meegenomen (zie Figuur 8).
26 Werken aan de Zorg 27
Werken aan de Zorg
2.6.2.2
2.6.3
25} Delnoij, D. 2008. Zicht op kwaliteit. Transparantie in de zorg vanuit patiëntenperspectief.
Tilburg: Universiteit van Tilburg.