Bouwkundige detailleringen bakstenen molens ... - Monumenten.nl

4 Hemelwaterafvoer ter plaatse van de stelling
4.1 Doel van de voorziening
De oplegging van de stellingliggers in de molenromp is een kwetsbare zone. Een van de
maatregelen om bij stellingmolens de vochtoverlast te verminderen is het aanbrengen van
een hemelwaterafvoer systeem op de stelling. Het doel van het systeem is om te
voorkomen dat er water tussen de stellingligger en het metselwerk komt.
Ter plaatse van de oplegging van de stellingligger in de romp van de molen is de dekking
vaak niet meer dan één steen. Aan de binnenzijde zijn op deze hoogte namelijk ook de
balken van de maalzolder opgelegd. Bij regenval loopt het water langs de stellingligger de
muur in. Rondom de zolderbalk ontstaat een vochtig klimaat. Wanneer de balkkop gaaf is
en er ruimte is tussen het metselwerk en de balkkop is er meestal geen vochtoverlast.
Echter, wanneer de stellingligger rot is zal deze water opzuigen en vasthouden. Via de
balkkop kan er dan bij zware regenval lekkage ontstaan in het eronder gelegen metselwerk
of kan het via de balkkop gaan lekken in de eronder gelegen zolder (Groot en Gunneweg,
2002).
Figuur 4.1 – Doorsnede stellingligger - zolderbalk Figuur 4.2 – HWA t.p.v. stelling
4.2 Theoretisch kader
Bij het beoordelen van de keuze of het aanbrengen van een hemelwaterafvoer ter plaatse
van de stelling al dan niet zin heeft, speelt een belangrijke rol het opzuiggedrag van de
molenmuur boven stellingniveau. Bij normaal gezond metsel- en voegwerk zal het water uit
een regenbui in belangrijke mate worden opgenomen door de muur en bij de eerst
volgende droge periode via verdamping weer worden afgestaan aan de buitenlucht. Dan zal
de waterbelasting op de zone van de stellingliggers minimaal zijn.
Bij een gehydrofobeerde muur, wat is af te raden maar in een aantal gevallen wel de
situatie is, zal er nauwelijks sprake zijn van vochtopname. Dan is de vochtbelasting op de
zone van de oplegging van de stellingliggers hoog. Idem wanneer de buitenzijde van de
muur boven de stelling ooit is voorzien van een dan al niet geverfde, weinig poreuze
pleisterlaag. In het geval de muur zonder een pleisterlaag is afgewerkt met een
verfsysteem zal het van de eigenschappen van dat verfsysteem afhangen hoe de muur zich
zal gedragen.
31