Bouwkundige detailleringen bakstenen molens ... - Monumenten.nl

8.2 De kwaliteit van beheersmatige ventilatie
8.2.1 Toevoer bij gesloten of geopende molendeur
Het is nuttig een rekenkundige benadering te maken van het toevoer oppervlak dat een
molendeur oplevert in gesloten en in open toestand. De benadering die we voor deze ene
molendeur uitwerken geeft een beeld voor de gehele ventilatietoestand van een bepaalde
molen.
Nemen we een deur van ca. 60 x 200 cm in de dag gemeten. Naar buiten draaiend en
klassiek gevat in een steensponning met onder een schuin gelegde rol en ook een sponning.
De kier wordt niet zozeer bepaald door de spleet tussen de omtrek van de deur en het
metselwerk van de zijkant van de steensponning. Die kan makkelijk 5 à 10 mm bedragen.
Echter, dan moet de lucht nog tussen de achterzijde van het deurhout, het aanlegvlak en
het metselwerk heen. Is dat volmaakt uitgevoerd dan bedraagt deze kier nul. Maar dat is
niet het geval. We hebben de onregelmatigheid in het aanlegvlak van de metselstenen van
de sponning en de eventuele scheluwte van de deur etc. Moeilijker is om voor die kier een
getalswaarde te noemen. Laten we eens aannemen 0 – 6 mm, gemiddeld 3 mm. Dan
hebben we een toevoeroppervlak van:
2 x (60 + 200) x 0,3 ~ 150 cm 2 .
Wanneer de molenaar de deur open zet, hebben we ineens een toevoeropening van:
60 * 200 = 12.000 cm 2
12.000 / 150 ~ 80 keer zo groot!
Luchten door een deur (in de hele molen een deur en verschillende ramen open te zetten)
heeft dus een enorme invloed!
8.2.2 Invloed van beheersmatige ventilatie – ‘luchten’
Om verschillende situaties rekenkundig met elkaar te kunnen vergelijken introduceren we
voor de effectieve toevoercapaciteit per week, de eenheid cm 2 x u/w. Dat is de effectieve
toevoeropening in cm 2 vermenigvuldigd met het aantal uren dat deze in een week (168 uur)
beschikbaar is.
a. Oorspronkelijk, molen dagelijks in bedrijf
Stel, vroeger in de periode dat de molen nog dagelijks in bedrijf was, zette de molenaar
aan de leizijde een deur open, nemen we aan alle dagen behalve zondag, 6 dagen in
de week van 07.00u tot 18.00u. Effectieve toevoercapaciteit:
Deur 6 x 10 u = 60u
Toevoeroppervlak deur = 12.000 cm 2
60u x 12.000 cm 2 = 720.000 (cm 2 x u)/w
Kieren (7 x 24) – 60 u = 108 u
108 u x 150 cm 2 = 16.200 (cm 2 x u)/w
Totaal 720.000 + 16.200 = 736.000 cm 2 x u/w
b. Vrijwillig molenaar één dag per week
Als we gaan naar een vrij ideale situatie dat een vrijwillige molenaar 1 dag per week 6
uur aanwezig is, dan wordt de rekensom:
Deur 1 x 6 u = 6u
Toevoeroppervlak deur = 12.000 cm 2
6u x 12.000 cm 2 = 72.000 (cm 2 x u)/w
Kieren (7 x 24) – 6 u = 162 u
162 u x 150 cm 2 = 24.300 (cm 2 x u)/w
Totaal 72.000 + 24.300 = 96.300 (cm 2 x u)/w
71