'Beslag zit in je bloed' - Openbaar Ministerie

OPPORTUUN Nummer 9 – 2008 Beslagman
Van Dam: ‘Ik ben ervan overtuigd dat het
automatiseringssysteem er nu niet, maar
over een aantal jaren wel komt.’
Maar toch: er is nog veel aan gezag te winnen.
‘Beslag is primair een strafvorderlijke
bevoegdheid die we als OM niet alleen zelf
hanteren, maar waar we ook een toetsende
functie in hebben’, aldus Chris van Dam. ‘De
politie en de bewaarders verwachten van
ons dat we daarin het voortouw nemen.’
Hij noemt drie uitgangspunten waar het
hem om draait. ‘Misschien zijn het niet de
mooiste kreten, maar ik sta er wel achter:
Landelijk uniform, juridisch correct en
logistiek efficiënt.’ En legt vervolgens uit:
‘We hebben een wetboek van strafvordering
waarin staat hoe je beslag moet leggen. Toch
maakt iedereen zijn eigen beslagproces.
Iedereen voegt zijn eigen ingrediënten toe
aan een beslag waarmee ze hun eigen pannenkoeken
bakken. Veel komt terecht op
de schouders van individuele secretarissen
en officieren die vaak voor de veiligheid
beslissen dat een voorwerp dan maar bij
Domeinen gedeponeerd moet worden. Dat
kost handen vol geld en is vaak helemaal
niet nodig. Dat moet natuurlijk anders.’
Over “juridisch correct” zegt hij dat geen
enkele officier er op ligt te wachten om
’s nachts uit bed te worden gebeld om te
beslissen wat er met een in beslag genomen
voorwerp moet gebeuren. ‘Waarom zou
de politie zelf in bepaalde gevallen geen
beslagbeslissing kunnen nemen? Het moet
mogelijk zijn om eerder te toetsen of een
voorwerp in bewaring moet worden gegeven
voor waarheidsvinding of conservatoir
beslag. Mijn ambitie is om werk naar beneden
te delegeren. Zoals de werkwijze in Den
Haag en op een aantal andere parketten
waar administratief medewerkers van het
parket beslissingen nemen over de in beslag
genomen goederen.’
In de toekomst ziet de voorzitter van de
Commissie Beslag dat administratieve
medewerkers het logistieke proces veel
meer zelfstandig uitvoeren en officieren en
secretarissen de juridische kant beheren.
Zeker bij klachten over beslag komen die
twee functies weer bij elkaar.
Ook is het de bedoeling dat er één politiedepot
per regio beslag gaat leveren aan
Domeinen. Het bewaren van beslag op alle
politiebureaus is niet meer van deze tijd.
Er is eveneens sprake van een nieuw soort
beslag: sporen als bloed, digitale sporen
en drugsmonsters. De NFI heeft wat waarheidsvindingsgoederen
opgeslagen en er
ligt soms wat in kelders van politiebureaus.
‘Met de winst die we behalen omdat we
minder vierkante meters nodig hebben om
het reguliere beslag op te slaan, moeten we
aan de slag om de opslag van waarheidsvindingsgoederen
te verbeteren. Ook daarin
zou een instantie als Domeinen een professionele
rol kunnen vervullen.’
‘We kunnen het niet toestaan om veel te
bewaren. Ook waarheidsvindingsgoederen
kunnen we niet blijven opslaan. Daarnaast
moeten we het conservatoir beslag intensiveren.
Het OM moet zicht hebben op welke
kostbare spullen er opgeslagen zijn om het
te kunnen ontnemen. Ik ben ervan overtuigd
dat in niet al te lange tijd er OM’ers
zullen rondlopen bij Domeinen. Die gaan
er gewoon komen. Niet alleen om onnodig
beslag te voorkomen maar ook om speurneus
te zijn naar waardevolle goederen.’
Volgens Van Dam is er niemand bij het
OM gegaan om beslag te doen. De meeste
OM’ers willen boeven vangen en beslag,
zo is de houding, krijg je er gratis bij. Maar
het hoort er bij en als we beslag niet goed
afdoen dan raakt ons dat direct in onze integriteit.
‘Als wij het fout doen kunnen we er
veel ellende van krijgen.’
Op welke termijn wil Van Dam resultaat
zien? ‘Zo moeilijk is beslag nou ook weer
niet. We leven binnen het OM in een periode
dat we makkelijker accepteren dat een
landelijk proces ook lokaal uitgevoerd moet
‘Waarom zou de
politie zelf in
bepaalde gevallen
geen beslagbeslissingkunnen
nemen?’
worden. Met niet al te veel inspanning en
in niet al te lange tijd - hooguit twee jaar -
moet het beslag-leven van de officier van
justitie en parketsecretaris gemakkelijker
zijn. En moeten we als OM op het vlak van
beslag meer herkenbaar, eenduidiger zijn
voor de politie en de bewaarders. Dan winnen
we aan gezag.’ Dat heeft Van Dam zichzelf
opgelegd.
Maar wat ook voor hem speelt: ‘de
Commissie Beslag is het gewoon aan de
mensen binnen het OM verplicht om het
beslag goed op te pakken. Vaak draait het
beslag binnen de parketten op één of meer
bevlogen administratief medewerkers, een
enkele secretaris en officier. Niet voor niets
hebben we voor hen een toogdag georganiseerd
om te onderstrepen dat ze heel
belangrijk werk doen. Een belangrijke uitdaging
van de commissie beslag is het geven
van backup aan deze medewerkers.’
Tekst: Thea van der Geest
13