ÂÊÁËÈÍÎÏ van piskijkers en heelmeesters - Museum Boerhaave

ÂÊÁËÈÍÎÏ
Museum Boerhaave: Algemene
Natuurwetenschappen (ANW)
De patiënt
De gang naar de arts moet in de 17e
eeuw iets zijn geweest om erg tegen op
te zien. Bij het bezoek aan chirurgijn of
kiezentrekker kon je verwachten dat de
behandeling pijn zou gaan doen; van verdoving
had men in die tijd nog niet
gehoord. En bij een bezoek aan de medicinae
doctor moest je maar afwachten of
het door hem voorgeschreven geneesmiddel
je nu beter of juist zieker zou maken.
Velen kwamen bij een chirurgijn met
kwetsuren die zij bij het uitoefenen van
hun beroep of bij vechtpartijen hadden
opgelopen. Daarnaast kende ook de 17e
eeuw zijn verkeersslachtoffers. Er was
altijd een mogelijkheid om door een
wagen overreden te worden of onder een
paard te komen, wat spelende kinderen
nogal eens overkwam. Bij ernstige schedelverwondingen
met levensbedreigende
bloedingen tussen de hersenvliezen boorde
de chirurgijn gaten in de schedel. Deze
behandeling heette trepaneren. Door
deze gaten kon hij dan bloedstolsels verwijderen
en de bloeding stelpen, waarna
de toestand van de patiënt al snel verbeterde.
De jicht en zijn behandeling met brandijzers
en verbanden
Frontispice uit 1698
van PISKIJKERS en HEELMEESTERS 12 / 44
Als de patiënt al vechtend gewond was
geraakt of het slachtoffer was van een
misdrijf, was de chirurgijn die het eerste
verband aanlegde verplicht dit aan de
schout of één van zijn schepenen te melden,
opdat het recht zijn loop had. Zo
speelde hij en passant ook een rol in de
handhaving van de openbare orde.
De medicinae doctor werd in zijn praktijk
nogal eens geconfronteerd met slachtoffers
van heersende epidemieën. Vooral de
pest eiste regelmatig zijn zware tol onder
de bevolking. Daarnaast leden veel patiënten
aan seksueel overdraagbare ziekten
als syfilis en gonorroe, die met behulp
van steeds wisselende geneesmiddelen
bestreden werden. En natuurlijk zorgden
ook minder bedreigende ziekten als jicht
en reumatiek steeds weer voor nieuwe
patiënten in de dokterspraktijk.
Slot
In het Nederland van de Gouden Eeuw
stond de geneeskundige verzorging door
chirurgijns en medicinae doctores op een
redelijk niveau. Vooral in de steden was
de georganiseerde gezondheidszorg goed