ÂÊÁËÈÍÎÏ van piskijkers en heelmeesters - Museum Boerhaave

ÂÊÁËÈÍÎÏ
Museum Boerhaave: Algemene
Natuurwetenschappen (ANW)
Draagteken van het Leidse chirurgijnsgilde
Het Leidse chirurgijnsgilde maakte voor
zijn vergaderingen, anatomische demonstraties
en examens lang gebruik van universitaire
voorzieningen als het
Anatomisch Theater en het
Caeciliagasthuis, waar sinds 1636 ook een
snijkamer was. Pas in 1669 kreeg het gilde
van het stadsbestuur zijn eigen ruimte
toegewezen boven de Waag. Als om deze
toegenomen onafhankelijkheid te benadrukken
besteedden de chirurgijns in de
daaropvolgende jaren veel geld aan
pronkvoorwerpen die het aanzien van de
gildekamer en het gilde moesten verhogen.
Tot deze representatieve voorwerpen
behoorde dit zilveren schild met het
gildeblazoen.
In het schild is een voorstelling gedreven
van de barmhartige Samaritaan, een om
zijn voorbeeldfunctie bij chirurgijns en
doktoren geliefde bijbelfiguur. De voorstelling
van de Samaritaan is omgeven
door een krans van chirurgisch instrumentarium,
zoals amputatiezagen en -messen.
brandijzers, tangen. een schaar, scalpels
en trepaneerinstrumenten. Boven aan het
Adriaan van Hoecke
Draagteken van het Leidse chirurgijnsgilde, 1678
Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden
van PISKIJKERS en HEELMEESTERS 29 / 44
schild vinden we het wapen van de stad
Leiden en de wapens van Johan Polanen,
Gerrit Burghvliet en Willern van Hoecke,
vooraanstaande leden van het gilde.
Helemaal onderaan ten slotte. zien we
een doodshoofd met gekruiste beenderen:
een herinnering aan de dood. die
zelfs de knapste chirurgijn uiteindelijk
niet kan afwenden.
Het schild fungeerde als teken van
waardigheid. De gildeknecht droeg het
aan een lint om zijn nek, wanneer hij de
jaarlijkse contributie bij de leden kwam
ophalen. Ook zal de knecht het hebben
gedragen als hij, vergezeld van een wetsdienaar,
de markten rondging om reizende
operateurs, smokkelscheerders en
kwakzalvers te beboeten, die zonder toestemming
van het gilde hun nering uitoefenden.