Vergoeding van immateriële schade wegens ... - VU-DARE Home

Vergoeding van immateriële schade wegens aantasting in de persoon
De heersende leer maakt een duidelijk onderscheid tussen beide schadesoorten.
Canaris waarschuwt dat bij de bepaling van de hoogte van het wegens shockschade
toegekende smartengeld uitsluitend rekening mag worden gehouden met de gezondheidsaantasting
van het slachtoffer. 43
Voor compensatie van verdriet wegens het overlijden
van een dierbare persoon is geen plaats nu de wetgever geen vergoeding van
affectieschade mogelijk heeft willen maken.
Gontard stelt expliciet dat het bij vergoeding van affectieschade gaat om "Beeinträchtigungen,
die unterhalb der — rechtlich anerkannten — Grenzen der Gesundheitsverletzung
bleiben oder mit dieser gar nichts zu tun haben." 44
Deutsch echter beschouwt het aan nauwe verwanten wegens een shock toegekende
smartengeld als substituut voor affectieschade. 45
Hij acht het redelijk om nabestaanden
smartengeld toe te kennen. De veroorzaker wordt hierdoor niet extra belast
aangezien hij in geval van verwonding ook smartengeld — zij het dan aan het directe
slachtoffer — had moeten betalen. In plaats van dat het smartengeld van de overledene
overgaat op zijn nabestaanden, hebben deze direct op grond van shockschade een
rechtsvordering. Hij komt dan ook tot de conclusie dat aan het gewonde slachtoffer
— dat later aan zijn verwondingen is overleden — toegekende smartengeld moet worden
afgetrokken van het aan de nauwe verwanten wegens shockschade toegekende
smartengeld. Tegen dit laatste keren zich Schiemann en Grunsky, omdat het shockschadeslachtoffer
zo gestraft wordt voor het feit dat hij nabestaande is. 46
Stoll zou de eventuele wettelijke regeling van vergoeding van affectieschade willen
aangrijpen om de aanspraken van shockschadeslachtoffers binnen "(...) angemessenen
Grenzen zurückzuführen." 47
Ten eerste zou vergoeding van shockschade moeten
worden beperkt tot gevallen waarin het shockschadeslachtoffer getuige is van het
ongeval van het directe slachtoffer. Ten tweede moet het vereiste dat het shockschadeslachtoffer
een nauwe verwant van het directe slachtoffer is, vervallen. 48
3. Hoe ernstig dient het psychisch letsel te zijn?
98 Voor vergoeding van shockschade is vereist dat het slachtoffer aantoont dat sprake
is van een 'Gesundheitsverletzung' in de zin van par. 823 I BGB. Wanneer is daarvan
sprake? Volgens het BGH is niet beslissend hoe in de medische wetenschap een
gezondheidsaantasting wordt gedefinieerd. De uiteindelijke toetssteen bestaat uit de
verkeersopvattingen. 49
'Gesundheit' is een rechtsbegrip en interpretatie daarvan is
daarom niet voorbehouden aan medici. 50
In het kader van shockschade leidt dit ertoe
43 Larenz/Canaris, 1994, par. 76 II, p. 382-383.
44 Gontard, DAR 1990, p. 376. Vgl. Kötz, 1998, nr. 529.
45 Deutsch, 1976, p. 481, idem, 1996, Rz 916.
46 Staudinger-Schiemann, 1998, par. 249, Rz 44; MK-Grunsky, 1994, Vor par. 249, Rz 53.
47 Stoll, 1993, nr. 279.
48 Zie voor dit vereiste hierna nr. 101.
49 BGHZ 56, 163 (11-5-1971).
50 Vgl. Larenz/Canaris, 1994, p. 377.
124