Vergoeding van immateriële schade wegens ... - VU-DARE Home

Hoofdstuk V, Ajfectieschade
WAM-premies in het bijzonder. 313
Realisering van deze doelstelling leidt tot een
terughoudende regeling, zowel wat betreft de hoogte van de toe te kennen bedragen
als wat betreft het aantal potentieel gerechtigden. Rechterlijke vrijheid om met de
individuele omstandigheden van het geval rekening te houden, zal vanuit deze doelstelling
waarschijnlijk negatief beoordeeld worden.
Het vasthouden aan bovengenoemde drie doelstellingen resulteert in een terughoudende
regeling die in sterke mate abstraheert van de concrete omstandigheden van
het geval door fixatie van zowel de kring van gerechtigden als van de hoogte van het
smartengeld. Dit leidt derhalve tot 'Generalgerechtigkeit' en staat op gespannen voet
met 'Einzelfallgerechtigkeit'. Op grond hiervan dient immers juist wel rekening gehouden
te worden met de concrete omstandigheden van het geval. Wordt het accent
gelegd op 'Einzelfallgerechtigkeit', dan moet een wettelijke regeling het zoveel mogelijk
toestaan dat een ieder die affectieschade heeft geleden recht op smartengeld heeft.
Een gefixeerde kring van gerechtigden en een gefixeerd bedrag aan smartengeld
liggen dan minder voor de hand.
Voor het meer gewicht toekennen aan de 'Einzelfallgerechtigkeit' pleiten verschillende
argumenten. In de eerste plaats is ruimte voor de 'Einzelfallgerechtigkeit' in het
belang van de rechtsgelijkheid. De rechter is dan namelijk beter in staat om gelijke
gevallen gelijk te behandelen.
Verder dient bedacht te worden dat een abstracte en terughoudende regeling niet
zonder meer een regeling is die eenvoudig buiten de rechter om toepasbaar is. Een
regeling die te veel mensen die affectieschade hebben geleden geen vordering geeft,
zal leiden tot veel jurisprudentie. Zoals ook thans gebeurt, zullen rechters waarschijnlijk
op zoek gaan naar wegen om de harde consequenties van het wettelijk stelsel te
omzeilen. 314
Dit leidt tot rechtsonzekerheid.
8.3 Commentaar op de visie van de Minister van Justitie
8.3.1. Welke gebeurtenis geeft recht op vergoeding van affectieschade?
213 In het voorstel van de minister bestaat uitsluitend recht op vergoeding van affectieschade
in geval van overlijden of ernstige verwonding van een naaste. 315
Waarschijnlijk geeft psychisch letsel geen recht op affectieschade. De vraag is of dit
redelijk is. Permanent ernstig psychisch letsel kan immers even invaliderend zijn als
fysiek letsel. Beslissend dient mijns inziens te zijn of de gezondheidsaantasting van
het directe slachtoffer een duidelijk aanwijsbare negatieve invloed heeft op de directe
(sociale) omgeving. Bij ernstig psychisch letsel kan daarvan zeker sprake zijn. Het lijkt
mij dan een miskenning van de ernst van psychisch letsel om derden bij voorbaat uit
te sluiten van vergoeding van affectieschade. 316
313 TK 2000/2001, 27 400 VI, nr. 70, p. 6.
314 Verheij, NJB 2001, p. 1562-1569.
315 TK 2000/2001, 27 400 VI, nr. 70, p. 4-5, zie hiervoor nr. 183.
316 Persoonlijkheidsveranderingen die een neurologische (en dus fysieke) basis hebben, dienen derhalve
mijns inziens eveneens recht te geven op vergoeding van affectieschade voor zover zij niet onder
het begrip verwonding kunnen worden gebracht.
237