Jaargang / Année 10, 2004, nr. 2 - Gewina

Bijdragen / Contributions 19
Architectuurgeschiedenis aan de Belgische universiteiten 1830-1914
Ellen Van Impe- KULeuven
Het onderzoek naar architectuurgeschiedenis aan de Belgische universiteiten
1830-1914 maakt deel uit van het onderzoeksproject "Architectuurhistorisch
onderzoek en onderwijs in Belgie in de negentiende eeuw (1830-1914)". Het project
vertrekt van de vaststelling dat architectuurhistorische kennis in de negentiendeeeuwse
architectuurtheorie en -praktijk een steeds belangrijkere rol gaat spelen. Om
tot een betere kennis te komen van de negentiende-eeuwse architectuur is het daarom
onontbeerlijk om ook de negentiende-eeuwse architecturale geschiedschrijving aan
een grondig onderzoek te onderwerpen. In het verleden kwamen al een aantal
publicaties met betrekking tot de negentiende-eeuwse architectuurgeschiedschrijving
tot stand, maar deze hadden doorgaans geen betrekking op Belgie.1
Binnen het huidige project is het, kort samengevat, de bedoeling om 1. tot een
inventaris te komen van publicaties, personen en instellingen die op een of andere
marrier en onder welke vorm dan ook met architectuurgeschiedenis bezig zijn in de
betreffende periode; 2. een beter zicht te krijgen op de verschillende institutionele
contexten en netwerken waarbinnen architectuurhistorische kenrris wordt opgebouwd
en doorgegeven; 3. dicpgaander inhoudelijk onderzoek te voeren op een aantal
belangrijke architectuurhistorische teksten en deze case-study's te analyseren met
betrek:king tot hun structuur, argumentatie, gebruikte bronnen en marrier van
verwerken, receptie, eventuele invloed.
Het onderdeel "architectuurgeschiedenis aan de Belgische urriversiteiten" hoort
thuis binnen het tweede luik, aangezien de universiteit een van de mogelijke
institutionele contexten is waarbinnen architectuurhistorisch onderzoek en onderwijs
vorm krijgt. Wat de bronnen voor dit onderzoek betreft, is er allereerst het doctoraat
van Luc Verpoest, die de verschillende architectuuropleidingen, waaronder deze aan
de urriversiteiten, in kaart bracht en er het institutionele en wettelijke kader van
onderzocht voor de periode 1830-1890. 2 Daarnaast zijn er de programmabrochures
van de verschillende urriversiteiten, die, in zoverre ze bewaard zijn, alvast de precieze
benamingen, de docenten en de indeling van de vakken weergeven. Verder zijn er een
aantal eigentijdse brochures voorhanden, die een richting of een aantal vakken
presenteren, naast de fiber memoria/is, gepubliceerd door de universiteiten naar
aanleiding van een jubilemn of herdenking. Ten slotte kan voor de Rijksw1iversiteiten
1
David Watkin behandelt naast Groot-Brittannie ook Duitsland, Frankrijk, Italie en de
Verenigde Staten, zie David Watkin, The Rise of Architectural History (Landen 1980). Voor
Frankrijk, zie recenter Simona Talenti, L'histoire de l'anhitecture en France. Emergence d'une discipline
(1863-1914) (Parijs: Librairie de !'Architecture et de Ia Ville 2000).
2
Luc Verpoest, Het architectuuronderwijs in Belgic' 1830-1890: aspecten van de institutionele geschiedenis
(Leuven 1984).