DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...

word aan ’n tekortkoming in die taal-in-onderwysbeleid dat geen prominensie verleen
word aan die moedertaal as taal van onderrig en leer nie. Volgens Du Plessis (2002:4)
sou ’n vereiste dat moedertaal die taal van onderrig en leer moet wees, die ontwikkeling
van Afrikatale grootliks beïnvloed het.
Desnieteenstaande bly die moedertaalkwessie in Suid-Afrikaanse skole steeds ʼn
bekommernis en ʼn bron van konflik tussen die verskillende taalgroepe. Reeds in 1953 is
gerapporteer dat moedertaal die mees effektiewe taal van onderrig is (UNESCO, 1953).
Hierdie standpunt word vandag steeds gehuldig en die belangrikheid van
aanvangsonderrig in die moedertaal word ook deur verskeie opvoedkundiges benadruk.
Heugh (2000) meen dat die mees kritieke ontwikkeling van ʼn leerder se bewustheid in sy
moedertaal plaasvind. Daar is dus ʼn bekommernis oor die ontwikkeling van leerders se
hoër funksies van bewustheid, soos begrip en logiese geheue, wanneer hulle in ʼn taal
anders as hul moedertaal onderrig word. Verder verduidelik Heugh dat ʼn leerder
bewustelik gereed moet wees voordat ʼn tweede taal aangeleer word, wat nie die geval by
die meeste leerders in Suid-Afrikaanse skole is nie. Gunning (2002) voer verder aan dat
leerders wat te vroeg in ʼn ander taal as hul moedertaal onderrig ontvang ʼn groot
agterstand het teenoor leerders met die voorreg van moedertaalonderrig.
Engels geniet tans nasionale en internasionale status en daarom is dit soms die enigste
taal waarin die meerderheid Suid-Afrikaanse ouers hul kinders wil laat onderrig. Ander
argumente ten gunste van Engels as onderrigtaal is dat Engels toepasliker in die huidige
globalisering is (Joubert, 2000), of dat Engels nuttiger is en kinders in staat sal stel om
internasionaal te kommunikeer. Volgens Pretorius (2001) het Engels ʼn nuwe
statussimbool geword en word dit as die taal van die toekoms beskou.
Alhoewel Artikel 6 van die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, Wet no.108
van 1996, elf amptelike tale erken, is daar ʼn gaping tussen die teorie en die praktyk. Die
beginsel van taalgelykheid word dus erken, maar in die praktyk nie konsekwent uitgevoer
nie. Hierdie toestand bevoordeel Engels ten koste van al die ander minderheidstale.
Volgens Rossouw (1999:1) was die taalmediumkwessie in Suid-Afrika uit die staanspoor
4