DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...

Aanvaarding hiervan lei tot vervreemding van die eie kultuur en dus tot spanning. By
sommige groepe kan dit tot weerstand en die gevolglike agitering vir die behoud van die
status quo aanleiding gee. Volgens Patrick mag daar by ander groepe min of geen
weerstand of openbare afkeur vir die standaardisering van hul tale wees nie. Hoewel dit
dus mag lyk of die proses van implementering van ’n taalbeleid glad verloop, impliseer
dit nie noodwendig dat daar geen teenstand daarteen is nie. Dit kan bloot apatie teenoor
die proses wees. Patrick (2004:181) lig ook ʼn derde scenario uit. Sodra ’n inheemse taal
regte in onderwys en ander instellings verkry, beweeg hierdie taal in ’n ander sfeer waar
dit met dominante tale kompeteer wat weer aantrekliker vir die sprekers van die inheemse
tale lyk. Die rede is omdat die dominante tale met sosiale mobiliteit en kulturele prestige
vereenselwig word. Hieroor verklaar Dorian (in Edwards, 1985:93) dat taallojaliteit
voortbestaan terwyl die ekonomiese en sosiale omstandighede voordelig vir die betrokke
taal is. Sodra dit egter lyk of ’n ander taal groter waarde het, vind daar ʼn verskuiwing na
daardie taal plaas. Edwards (1985:93) is ook van mening dat ekonomiese redes die kern
vorm van taalkeuses. Patterson (1985:95) beklemtoon ook die mag van ekonomiese
oorwegings bo ander oorwegings, soos byvoorbeeld identiteit en etnisiteit. Patterson
(1985:95) stel dit soos volg:
“There is no a priori reason to believe that individuals always choose
ethnic identification over other forms of identification. The primacy of
economic factors over all others has been demonstrated ... people never
make economic decisions on the basis of ethnic allegiance, but, on the
contrary ... the strength, scope, viability, and bases of ethnic identity are
determined by and are used to serve the economic and general class
interests of individuals”.
Taalregte, vanuit die perspektief van ‘taal as hulpbron’, is volgens Hornberger
(1998:454) nie ’n outomatiese “concession of demand” nie, maar eerder ’n kwessie van
gebalanseerde beheer en die keuse tussen potensiële alternatiewe. Hornberger redeneer
daarom dat dit uiters belangrik is dat taalminderhede bemagtig moet word om besluite te
neem rakende watter tale en watter lees- en skryfkennis ontwikkel moet word, asook die
24