DIE ROL VAN TAALAKTIVISME BY DIE HERWAARDERING VAN ...

groot rol. Te midde van hierdie aktiwiteite is die owerheid tans oënskynlik bereid om die
taal-in-onderwysbeleid (1997) ten opsigte van moedertaalonderwys te hersien. Dit wil
voorkom asof die rol van moedertaalonderrig heroorweeg word.
1.2.1. Aktivisme onder Afrikanernasionalisme
Aktivisme ten gunste van Afrikaans het veral na die Anglo-Boereoorlog, in reaksie op
Lord Milner se beleid van verengelsing, ’n nasionalistiese aanslag gekry. Milner se
beoogde transformasiebeleid was volgens Giliomee (2004:192) daarop gerig om Suid-
Afrika met Australië, Kanada en Brittanje in ’n superstaat te verenig ter uitbreiding van
die Britse Ryk. Hierdie taaltransformasie was volgens Van Coller en Steyn (2011:3) die
kern van die transformasieproses. Milner het die belang van die onderwys as instrument
in die totale verengelsing van die samelewing beklemtoon. Die vernaamste meganisme in
dié proses was om Engels as die enigste onderwysmedium in skole te vestig (Zietsman,
1992:23). Hierdie beweging van Milner, saam met die verlies aan politieke vryheid, het
volgens Alexander (2003:8) die rassistiese kant van Afrikanernasionalisme na vore laat
kom. Alexander stel dit ook dat die Afrikaner se stryd om erkenning van sy taal, nou
verweef was aan die stryd om “hul” land. Agitasie vir taal was dus deel van die groter
politieke aktivisme onder die Afrikaner en dit het uiteindelik tot die Nasionale Party se
beleid van apartheid aanleiding gegee. Aktivisme vir die gelykstelling van Afrikaans aan
Engels het hierna toegeneem. Onder die uniale regering het Afrikaans amptelike status
verkry en is Afrikaans as medium van onderrig erken. Na 1948, met die
bewindsaanvaarding van die Nasionale Party, het dit uiteindelik voorgekom of Afrikaans
en die Afrikaner veilig was. Die Nasionale Party het egter onmiddellik hul beleid van
apartheid ingestel. Hierdie beweging het tot die volgende groot bedreiging van die
Afrikaner se politieke mag en die sterk posisie van Afrikaans gelei. Dít was die beweging
waaruit die swart politieke weerstandsbewegings ontstaan het, wat later as die Breë
Demokratiese Beweging bekend geword het.
8