KRING VOOR PSYCHOANALYSE van de New Lacanian School ...

Klinisch Seminarie in de Toegepaste Psychoanalyse
"De werkzaamheid van de psychoanalyse in de hedendaagse kliniek".
We vertrekken dit jaar vanuit twee fundamentele stellingen die de twee
actuele thema‟s, dit van de NLS en dit van Pipol 5, aan elkaar articuleren:
1) “Een psychoanalyticus is als dusdanig geen geestelijke gezondheidswerker”,
stelt Jacques-Alain Miller (1) (“Le psychanalyste comme tel n‟est
pas un travailleur de la santé mentale”). De psychoanalyse viseert immers
niet de „geestelijke gezondheid‟. Tussen psychoanalyse en geestelijke
gezondheid is er een antinomie die ingeschreven is in hun ethische
fundamenten (2). De geestelijke gezondheidszorg opereert in dienst
van de publieke orde en probeert het subject aan te passen aan de
heersende maatschappelijke idealen. In haar visionaire roman Corpus
Delicti, licht Julia Zeh (3) een tip van de sluier op om te laten zien tot
welke ultieme consequenties een gestandaardiseerde “Geestelijke-
Gezondheids-Staat” voert. De psychoanalytische praktijk probeert een
plaats te creëren voor het singuliere van het subject dat altijd en onherleidbaar
symptomatisch zal blijven en voert, niet tot een aanpassing
aan de norm, dan wel tot een singuliere „bevrediging‟, zoals Lacan dit in
zijn laatste onderwijs theoretiseert. Dit ontheft de psychoanalyticus
niet van de taak zijn fundamenten te expliciteren en het sociale nut ervan
te demonstreren. Het is een ethische plicht vanuit de kliniek te getuigen
hoe een psychoanalyticus te werk gaat om een subject, “voldoende
tevreden”-“in overeenstemming met zichzelf” (4) te brengen en
de sociale nuttigheid van deze symptomatische tevredenheid te illustreren.
Het symptoom is immers de sociale band zelf!
2) Veel psychoanalytici zijn nochtans wel werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg.
Het zou een absolute misvatting zijn er van uit te gaan
dat dit veld van de toegepaste psychoanalyse een soort gereduceerde
vorm van psychoanalyse zou impliceren. Reductie die soms in dubbel opzicht
wordt gedacht. Enerzijds door diegene die denkt dat een aanpassing
van de psychoanalyse aan de hedendaagse vraag van de sociale Ander
mogelijk is. De praktijk leert echter dat elke vorm van “versoepeling”
ten aanzien van de vraag naar objectivering, standaardisering,
protocollisering enz… verwordt tot een techniek die dan weliswaar nog
wel met de noemer „psychoanalytisch‟ wordt bekleed maar met de psychoanalyse
als dusdanig en haar fundamentele principes, geen uitstaans
meer heeft. Anderzijds diegene die er van uitgaan dat de praktijk van
27