Dimensie 3 nr. 2011/5 (november-december 2011) - Buitenlandse ...

INTERVIEW
BUDGETSTEUN
HOUDT
OVERHEIDS–
FINANCIËN
BOVEN WATER
© DGD/Thomas Hiergens
IQUE,
In de coulissen van Maputo’s
vermeend succesverhaal
De meest gangbare indicatoren kijken
naar het aantal gebouwde scholen, de
kilometers aangelegde wegen, de stijgende
exportcijfers, etc. Mozambique
lijkt dan inderdaad een succes. Maar het
plaatje is minder rooskleurig. Terwijl het
bnp jaarlijks aanzwelt met bijna 8%, bengelt
het land toch onderaan de menselijke
ontwikkelingsindex van de VN: op een
184e plaats. “De economie is niet gediversifieerd
en de man in de straat profiteert
amper van de groei”, zegt Castel-Branco.
“Mozambique is een ‘succes’ dat wordt
gemeten met foute indicatoren.”
Zelfs donoren verwierpen tot voor kort alle
kritiek op het succesverhaal. Ondertussen
is men dat afgeleerd, geen enkele donor
in Maputo dweept nog met het vermeende
succes. “Zelfs het IMF heeft onlangs gezegd
dat de mooie cijfers de armoede niet bestrijden.
En dat geeft het IMF niet gauw toe”,
weet de economieprofessor. De meest
recente cijfers tonen dat de armoede niet
verder afneemt. “Ons groeimodel is kennelijk
niet efficiënt. Zelfs in de meest liberale
samenlevingen van Europa wordt de rijkdom
herverdeeld, maar in een zogenaamd
progressief land als Mozambique niet.”
Eenzelfde geluid bij Davis Simango, de
erg populaire burgemeester van havenstad
Beira en leider van de Democratische
Beweging van Mozambique. Hij neemt het
de regering kwalijk dat ze alle middelen
in de grote energiebedrijven pompt, terwijl
die amper werk opleveren en heel
exportgericht zijn. Ondertussen gaan de
investeringen voorbij aan de KMO’s die
wel lokale werkgelegenheid creëren. Van
duurzame groei en binnenlandse consumptie
is volgens Simango geen sprake.
Donor darling
Mozambique is een donor darling, erg
geliefd bij donoren. Buitenlandse centen
stromen rijkelijk binnen. In 2010 werd 54%
van de staatsbegroting gefinancierd met
donorgeld, met daarnaast nog niet-gouvernementele
hulp en projecten die niet
in de begroting zijn ingeschreven. In totaal
is 60% van de publieke uitgaven ontwikkelingsgeld.
De Mozambikaanse regering
beseft dat dit niet houdbaar is.
Hulporganisatie ActionAid constateert in
haar rapport ‘Real Aid’ dat de hulpafhankelijkheid
van het Zuiden fors daalde het
voorbije decennium. In 2000 kregen de
53 armste landen – waaronder Mozambique
- 60% van hun budget van donoren. In
2009 was dat nog 38%. Een stevige vermindering
van de hulpafhankelijkheid. De
hulp helpt, stelt Anna Thomas, verantwoordelijk
voor het onderzoek.
Wim Ulens en Eva Beuselinck: “België is een
klein donorland. Het is logisch dat we onze
actieschaal zo veel mogelijk concentreren op wat
we belangrijk vinden en goed kunnen opvolgen.”
De helft van alle hulp aan
Mozambique is budgetsteun.
Budgetsteun injecteert het donorgeld
rechtstreeks in de portefeuille
van de overheid. Geen
projectgebonden hulp dus. We
peilen naar de gezondheid van
die budgettaire situatie bij Wim
Ulens en Eva Beuselinck. Zij volgen
voor de Europese Commissie
en België de budgetsteun in
Maputo op.
Tot 80% van de hulp van de Europese
Commissie aan Mozambique is
budgetsteun. Erg veel dus. Is het dan zo’n
goed ontwikkelingsinstrument?
Wim Ulens: “Het is zeker een nuttig instrument.
Het land is zeer hulpafhankelijk. Er lopen heel
wat ontwikkelingsprojecten, dat zijn investeringen.
Om die investeringen te kunnen dragen,
moet je ook het beheer van het staatsapparaat
versterken. Anders dreigen de investeringen
niet te renderen. De situatie in Mozambique is de
voorbije jaren onmiskenbaar verbeterd, dankzij
budgetsteun. Het creëert ook een zekere stabiliteit.
Je kunt op lange termijn plannen en het zet
beleidsprioriteiten, meer dan projecthulp.”
dimensie 3 I NOVEMBER-DECEMBER 2011 19