Dimensie 3 nr. 2011/5 (november-december 2011) - Buitenlandse ...

More documents

Recommendations

Info

INTERVIEW BUDGETSTEUN HOUDT OVERHEIDS– FINANCIËN BOVEN WATER Hoe gevoelig is budgetsteun voor corruptie? Wim Ulens: “Globaal gezien even gevoelig als andere ontwikkelingsinstrumenten. Ik ken geen bewijzen als zou budgetsteun extra corruptiegevoelig zijn. In een land waar de grootste financieringsbron donorgeld is, heb je sowieso mensen die proberen constructies op te zetten om dat geld weg te sluizen. Maar dat is bij projectsteun niet anders. In Mozambique kan elk corruptieschandaal in theorie teruggevoerd worden naar budgetsteun, omdat budgetsteun bijna alles financiert.” Eva Beuselinck: “Er zit ook een lerend effect in. Door budgetsteun evolueert de overheid naar meer transparantie en een beter beheer van de publieke financiën. Dat beheer is hier duidelijk verbeterd de voorbije 10 tot 15 jaar. Maar donoren zijn toch zo ongeduldig. We willen direct resultaten zien, terwijl je moet begrijpen van waar dit land komt. Let op, de overheid voelt zich ook wel ongemakkelijk over die enorme geldstroom, dat moet je niet onderschatten.” België gaf vooralsnog algemene budgetsteun, maar kiest er in zijn nieuw samenwerkingsprogramma met Mozambique voor om meer sectoraal te werken. Eva Beuselinck: “We schakelen inderdaad over naar meer sectorale budgetsteun. Zo kan je kiezen voor bepaalde sectoren en ministeries en verdwijnt niet alles in die algemene pot. Het is ook duidelijker waar het geld heen gaat, en je kunt beter meespreken binnen een bepaalde niche, bijvoorbeeld een sector waarin men ervaring heeft. Ten slotte is het makkelijker resultaten te koppelen aan je investering. België is een klein donorland in Mozambique. Het is logisch dat we onze actieschaal zo veel mogelijk concentreren op wat we belangrijk vinden en goed kunnen opvolgen.” MOZAMBIQUE IN EEN OOGOPSLAG • Hoofdstad: Maputo • Aantal inwoners: 23 miljoen • Armoedegrens: 70% leeft met minder dan 1,25 dollar per dag • BNP per capita: 332 euro • Plaats op de index voor menselijke ontwikkeling (HDI): 184 e MOZAMBIQUE, a success story? “Dankzij de hulp groeit de economie, en daardoor stijgen de belastingsinkomsten. Bovendien draagt de hulp bij aan een betere inning van de belastingen.” In Mozambique daalde de hulpafhankelijkheid van 74% in 2000 naar 54% in 2010. Een duidelijk neerwaartse trend, en toch zit Maputo nog ver boven het gemiddelde van 38% in de groep van 53 armste landen. De overheid beseft goed dat de hulpafhankelijkheid te hoog is, en gaat van langs om meer op zoek naar eigen inkomsten. Al dat ontwikkelingsgeld…, is dat niet wat makkelijk? Critici verwijten de hulpsector dat politici in het Zuiden door het vele ontwikkelingsgeld de ogen kunnen sluiten voor het echte werk. Scholen, ziekenhuizen, waterputten…, veel wordt met donorgeld gefinancierd. Daardoor hoeft de regering zich niet te verantwoorden bij de burger, want die heeft z’n investeringen gekregen. Mocht de overheid minder hulpafhankelijk zijn, zou ze harder op zoek moeten naar echte inkomsten en zich meer moeten verantwoorden ten aanzien van haar onderdanen. Belastingsautoriteit In een arm land als Mozambique worden weinig belastingen betaald. Niet omdat er zoveel armen zijn of niets is om te taxeren, wel omdat de inning zo inefficiënt verloopt. Om dat te verbeteren, integreerde Mozambique in 2006 alle diensten van het ministerie van Financiën en de douane in één instelling, de Autoridade Tributária, de ‘Belastingsautoriteit’. “Belastingen helpen innen is ook ontwikkelingssamenwerking”, vindt Marc Deneer, hoofd van de Belgische ontwikkelingssamenwerking in Maputo. “Als we zeggen dat het land te hulpafhankelijk is, dan moeten we de overheid aanmoedigen om die afhankelijkheid te verminderen. Verschillende donoren openden een gemeenschappelijk fonds en leveren technische expertise. België heeft 3 miljoen euro voorzien voor het fonds.” Goed besteed geld, meent ook het IMF. De Belastingsautoriteit beschikt volgens het Muntfonds over een sterk leiderschap, de belastingsinning verloopt alsmaar beter en de fiscale wetgeving is behoorlijk. Tussen 2006 en 2009 stegen de belastingsinkomsten nominaal met 70% en werden zowat 578.000 nieuwe belastingplichtigen ingeschreven. De opbrengst in 2009 komt overeen met 17,7% van het bnp. Helemaal niet slecht. Wel moet nog één en ander vereenvoudigd worden en dient er een gedecentraliseerd kadaster te worden opgezet. Volgens professor Castel-Branco genieten de grote bedrijven veel te veel fiscale voordelen op hun investeringsprojecten. “Terwijl zij wel belastingen kúnnen betalen, in tegenstelling tot tweederde van de bevolking dat onder de armoedegrens leeft. Strenger innen is echter niet evident in een land waar de politieke en economische elites overlappen, en afhankelijk zijn van een handvol grote bedrijven.” Maar voor de Belastingsautoriteit is het bloedserieus. De minister van Financiën reikt diploma’s uit aan de meest verdienstelijke belastingbetalers. ‘Verdien jij de trofee voor beste belastingsbetaler?’ staat op een promotiefolder te lezen. Niet het bedrag is bepalend, dan wel het voorbeeld van ethisch gedrag. Ethisch omgaan met geld. Het is er uit. Dezer dagen vindt wereldwijd de vraag naar een ethische omgang met geld van langs om luider weerklank in de krantenkolommen. Niet enkel protestbewegingen als Occupy Wall Street en de indignados vinden het roekeloze spenderen niet langer kunnen, ook een steeds groter wordende groep van financiële experts en de hogere middenklasse denkt er net zo over. Of het nu gaat om overheden, banken, investeringsfondsen of verzekeringsmaatschappijen, ze beheren allen grote portefeuilles met de centen van de mensen. En daar wordt best niet mee gesold, ook niet in Mozambique. THOMAS HIERGENS 20 NOVEMBER-DECEMBER <strong>2011</strong> I dimensie 3
PARTNERLAND © DGD / Thomas Hiergens is de achilleshiel van dit land” KLIMAATVERANDERING KNAAGT AAN DE MOZAMBIKAANSE VOEDSELPRODUCTIE De productiviteit van de Mozambikaanse landbouw gaat er op achteruit. In de droge streken heerst elk jaar voedselonzekerheid. Experts wijzen diverse oorzaken aan : regens die te laat komen, droogtes en overstromingen, het aarzelende landbouwbeleid, de verslechterde bodemvruchtbaarheid en zelfs de mentaliteit van de bevolking. België en de FAO steunen de kleine boeren in hun zoektocht naar lokale oplossingen. Het landbouwbeleid in Mozambique heeft weinig zoden aan de dijk gebracht. In de voorbije 6 jaar is de voedselproductie per hoofd van de bevolking gedaald met 9%. In alle rapporten staat te lezen dat de productiecapaciteit bijzonder laag is. Ondertussen groeit de bevolking met 2,5% per jaar. Regenseizoen komt later Wanneer het regenseizoen meevalt, zijn zo goed als alle gemeenschappen zelfvoorzienend. Dan produceren ze genoeg om aan hun behoeften te voldoen. Feit is echter dat het regenseizoen alsmaar later komt. Ook verhinderen slechte wegen en weinig investeringsmiddelen het De regens komen later dan in het verleden vermarkten en stockeren van voedsel. Bij magere oogsten hebben vele gezinnen bijgevolg onvoldoende te eten tijdens het droogseizoen. Er werden geen voedselreserves opgeslagen en de centen om extra voedsel te kopen zijn er niet. Spreekt men over de voedselproblematiek, dan komt water steevast als eerste punt bovendrijven. Anna Chapo, Districtshoofd van Gondola: “Water is de achilleshiel van dit land, zowel om te drinken als voor de landbouw. Het gebrek - en soms de overvloed - eraan, zorgt dat mensen ziek worden en langdurig eenzijdig eten. De klimaatverandering maakt de situatie alleen maar erger. De regens komen later dan in het verleden.” Het districtshoofd weet ook dat banken geen kredieten durven verstrekken aan kleine boeren. “Boeren is in deze onstabiele klimatologische omstandigheden een risicovolle activiteit. De banken vrezen slechte oogsten, met als gevolg leningen die niet worden terugbetaald.” Kan microfinanciering een oplossing zijn? “Er zijn hier amper instellingen die microkredieten verstrekken. Eén Mozambikaans bedrijf doet het wel, GAPI, maar vraagt 45% interest.” De boerenbeweging Pogingen om de charismatische Ismael Ossemane mijn vragen voor te leggen over de uitdagingen van de landbouw, stranden telkens op een lang uitgesponnen verhaal over hoe het allemaal begon. Ismael Ossemane is stichtend lid en exdirecteur van de Nationale Boerenbeweging van Mozambique (UNAC) en uitgegroeid tot het boegbeeld van de kleine boeren. dimensie 3 I NOVEMBER-DECEMBER <strong>2011</strong> 21
Page 1 and 2: HET MAGAZINE VAN DE BELGISCHE ONTWI
Page 3 and 4: 3 dimensie Duurzaam reizen begint b
Page 5 and 6: DUURZAAM REIZEN Duurzaam reizen IN
Page 7 and 8: DUURZAAM REIZEN PROMOTIE VAN platte
Page 9 and 10: DUURZAAM REIZEN met een goed gevoel
Page 11 and 12: WERELDBURGERSCHAP Daarin ligt de ui
Page 13 and 14: MILIEU © azibopress.org op een imm
Page 15 and 16: FOTOREPORTAGE © Gérald Talpaert
Page 17 and 18: © DGD/Thomas Hiergens Suleiman en
Page 19: INTERVIEW BUDGETSTEUN HOUDT OVERHEI
Page 23 and 24: PARTNERLAND liever met vriendinnen
Page 25 and 26: OP STAP MET is meer dan reizen Het
Page 27 and 28: ECONOMIE GROEI PLANEET? ECONOMIE VA
Page 29 and 30: ECONOMIE DUURZAME ECONOMIE Tim Jack
Page 31 and 32: Europese Ontwikkelingsdagen in Wars

Dimensie 3 nr. 2011/5 (november-december 2011) - Buitenlandse ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?