krant 48 - Universiteit Utrecht

Computermodel verklaart
waarom Eiffeltoren nog
overeind staat
News.discovery.com, jan 2011
In 1889 verrees in Parijs de Eiffeltoren. Het
was de bedoeling dat de toren zo’n twintig
jaar zou blijven staan.
Een wiskundige uit die tijd geloofde daar
niets van en voorspelde dat de toren binnen
enkele dagen in zou storten. Maar
ondertussen is het 2011 en staat de
Eiffeltoren nog fier overeind. Experts
zochten uit hoe dat kan én hoelang de
Eiffeltoren dat nog volhoudt.
De onderzoekers maakten een
computermodel met zo’n miljoen variabelen
van de Eiffeltoren. De virtuele toren werd
aan allerlei onheil blootgesteld:
stormwinden, extreme hitte en kou, sneeuw
en regen. Maar de Eiffeltoren gaf geen
krimp. “De toren is in uitstekende vorm,”
concludeert onderzoeker Stephane Roussin.
Instortingsgevaar?
En dat staat in schril
contrast met de voorspellingen van een
negentiende eeuwse wiskundige. Hij
rekende alles door en concludeerde dat de
‘benen’ van de toren wel in moesten storten
en dat de hele Eiffeltoren nog voordat deze
goed en wel af was, in zou storten.
Even een vingerkootje
printen
Noorderlicht.vpro.nl, okt 2010
Dagelijkse praktijk is het nog niet in het
ziekenhuis, maar in laboratoria is het al
mogelijk om levende botten te printen.
Arts-wetenschapper Natalja Leeuwis van de
afdeling Orthopedie aan het UMC Utrecht
onderzocht hoe je levend bot moet printen.
In het lab heeft ze hiervoor een 3d-printer,
de zogenaamde Bioscaffolder.
‘Als de gel uit de printer komt is het net een
snotje’, aldus Leeuwis. Maar geef het wat
tijd en het verandert vanzelf in echt bot. ‘Wij
waren de eersten in Nederland die met zo’n
Bioscaffolder bot maakten’ vertelt ze.
‘Uiteindelijk willen we stukken bot en
kraakbeen maken die we kunnen gebruiken
om bijvoorbeeld kapotte gewrichten te
repareren.’
Een 3D-printer werkt ongeveer hetzelfde als
een gewone printer. Een gewone printer
print een laagje inkt op een papier. Herhaal
dit duizend keer en je hebt duizend lagen. Zo
werkt de Bioscaffolder ook, alleen gebruikt
hij gel in plaats van inkt.
Dit is 'm: de Bioscaffolder.
De hydrogel voedt en steunt de stamcellen
na het printen. Met de juiste samenstelling
van de gel bepaalt ze of de stamcellen zich
ontwikkelen tot bot, kraakbeen of
bijvoorbeeld spieren.
‘We kunnen over vijftig jaar nog steeds geen
ingewikkelde organen printen,’ denkt
ze. Maar je hoeft ook geen compleet bot of
orgaan te printen. De vraag is tot welk punt
wij het weefsel moeten ontwerpen zodat het
lichaam het af kan maken.’
Slimme schrijftruc
Noorderlicht.vpro.nl, nov 2010
Een simpele schrijfoefening kan studenten
helpen beter te presteren in exacte vakken,
zoals natuurkunde. Maar het werkt alleen
bij studenten die ten onrechte
bevooroordeeld zijn over hun eigen
kunnen.
Vrouwen kiezen minder vaak voor een studie
in een exacte of technische richting dan
mannen. Op de universiteit van Colorado,
waar psycholoog Akira Miyake werkt, scoren
vrouwelijke studenten al jaren slechter dan
mannen bij een basiscursus natuurkunde.
Opsteloefening maakt vrouwelijke studenten
beter in natuurkunde.
Toch denkt Miyake niet dat zij daadwerkelijk
slechter zijn in dit vak. Zijn redenatie is
ongeveer als volgt: er heerst in onze
samenleving een hardnekkig idee dat
mannen beter zijn in exacte vakken dan
vrouwen. En het is in de psychologie een
bekend gegeven dat als mensen geloven dat
zij slechter zijn in iets dan anderen, zij vaak
ook inderdaad slechter zullen
presteren.

Hoe zou je dat negatieve
zelfbeeld nu kunnen tegengaan?
Door de studenten oefeningen te laten doen
die hun zelfvertrouwen versterken, zo
bedacht Miyake. Zijn onderzoeksgroep heeft
hier al eerder succes mee geboekt. De
oefening had een duidelijk effect: de
vrouwelijke studenten die schreven over wat
zij belangrijk vinden in hun leven, haalden
hogere cijfers dan de studentes uit de
andere groep. En niet alleen voor dat eerste
tentamen; het effect hield de hele cursus
lang aan. Aan het eind haalden de vrouwen
uit de groep die de zelfvertrouwen
versterkende oefening deed gemiddeld een
eindcijfer 7, en vrouwen uit de andere groep
een eindcijfer 6.
De kilo die geen kilo is
Noorderlicht.vpro.nl, nov 2010
Alle eenheden uit het SI-stelsel zijn
gedefinieerd volgens natuurkundige
constanten. Op één na. De waarde van de
kilogram wordt bepaald door een metalen
cilinder uit Parijs.
Om de waarde van een kilogram te bepalen
heb je alleen een hele goede weegschaal en
een enkeltje Parijs nodig. Die metaalklomp is
het Consultive Committee for Units (CCU)
een doorn in het oog. De massa van het ding
is namelijk niet constant.
De standaardkilo uit Parijs. Het internationale
prototype is slechts 39 millimeter hoog en zit
vacuum verpakt in luchtdichte flessen. (BIPM)
Het CCU maakte zich op de jaarvergadering
van het Comité International des Poids et
Mesures (CIPM) in Parijs afgelopen oktober
hard voor een vernieuwd SI-stelsel.
Natuurwetenschap in het Nieuws, nummer 48
2
St. Bonifatiuscollege, Utrecht