LJITGEWERKTE RECHTSVERH0UDING ALS ARBEIDS EN/OF PENSIOENRECHTELIJK LEERSTUI( recht <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> niet geheel word<strong>en</strong> uitgeslot<strong>en</strong>, Dc tweede groep heeft tot op hed<strong>en</strong> voor de nodige verwarring ge zorgd. Veronderstell<strong>en</strong> zij niet het bestaan van (a) e<strong>en</strong> ar beidsovere<strong>en</strong>komst dan we! (b) e<strong>en</strong> p<strong>en</strong>sio<strong>en</strong>overe<strong>en</strong> komst? Mijn antwoord Iuidt ontk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>d, T<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van (a) acht ik verdedigbaar dat e<strong>en</strong> postcontractue!e verbinte nis in beginsel kan word<strong>en</strong> gewijzigd door e<strong>en</strong> cao <strong>of</strong> beding cx art, 7:613 BW, ook <strong>als</strong> die wijziging pas plaatsvindt na het einde van de <strong>arbeids</strong>overe<strong>en</strong>komst, Dc vraag <strong>of</strong> e<strong>en</strong> wijziging met e<strong>en</strong> dergelijk middel effectief kan zijn, is mijns inzi<strong>en</strong>s niet afhankelijk van het middel, maar van de uitleg van de postcontractuele verbint<strong>en</strong>is, in combinatie met welke leer m<strong>en</strong> aanhangt: de gefixeerde <strong>of</strong> dynami sche, Voorbeeld Op de werknemer was tijd<strong>en</strong>s zijn di<strong>en</strong>stverband ecu cao van toepossing. Daarin stond dat hU no de p<strong>en</strong>sio<strong>en</strong>datum in oon merking zol blzjv<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> voor de kerstbonus zolang de coo dit bepoolt. Als de coo v(/fjoor na zzjn p<strong>en</strong>sio<strong>en</strong> dit recht <strong>of</strong> schaft, werkt dat door, zelfs volg<strong>en</strong>s de gefixeerde leer. Dc postcontroctuele verbint<strong>en</strong>is maakt immers expliciet duidelijk dot de bonus kan eindig<strong>en</strong> indi<strong>en</strong> de bron doarvan, de cao, zulks bepaolt. Het is dan nag maar e<strong>en</strong> kleine stap naar de cosus waarin de kerstbonus ook in de coo werd opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, maor deze niet expliciet vermeldt dat het recht vervalt indi<strong>en</strong> de coo dot niet meer bevot. We zzjn hier weer uitgekom<strong>en</strong> bij de twee ler<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> aonhanger von de dynomische leer zal zeg g<strong>en</strong>: hoewel niet expliciet is opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> dot dit recht vervalt indi<strong>en</strong> de bron die ooit gaf het wegneemt, is dat wel e<strong>en</strong> lo gisch gevolg. H<strong>of</strong> Amsterdam zou vermoedel(jk red<strong>en</strong>er<strong>en</strong>: op grond van de tekst von de CAO mocht de oud-medewerker re delijkerwijs niet verwocht<strong>en</strong> dot voor h<strong>en</strong> de regeling in stand zou blijv<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> situotie woor die voor de octieve medewer kers zou eindig<strong>en</strong>.’ 28 L<strong>en</strong> aanhanger van de gefixeerde leer zou red<strong>en</strong>er<strong>en</strong> dat de oud-medewerker niet bedacht had hoev<strong>en</strong> zijn op de wijzi ging. Maar met de vraag <strong>of</strong> e<strong>en</strong> cao ecu postcontractuele verbint<strong>en</strong>is kan wijzig<strong>en</strong> heeft dat niets te mak<strong>en</strong>. In begin sd kan bet, zo me<strong>en</strong> ik met bet eerste voorbeeld te hebb<strong>en</strong> aangetoond, <strong>als</strong> je bet maar (a! dan niet duidelijk) hebt af gesprok<strong>en</strong>. In die zin hebb<strong>en</strong> diverse rechters inmiddels ge oordeeld, 29 Is er ge<strong>en</strong> (a! dan niet impliciete) afspraak ge maakt, dan komt de vraag fundam<strong>en</strong>teler te ligg<strong>en</strong>. Naar mijn m<strong>en</strong>ing is bet dan echter nog steeds mogelijk am e<strong>en</strong> gep<strong>en</strong>sioneerde werknemer daaraan te bind<strong>en</strong>, maar dat zal wel moet<strong>en</strong> gebeur<strong>en</strong> met behulp van de Wet CAO. Dat wil zegg<strong>en</strong>: de cx werkgever <strong>en</strong> de gep<strong>en</strong>sioneerde werknemer mact<strong>en</strong> lid zijn van ecu partij bij de cao <strong>en</strong> de gep<strong>en</strong>sio neerde werknemer moet betrokk<strong>en</strong>e zijn. Dat is allemaal vrij theoretisch: in de praktijk wordt binding aan de cao vrijwel altijd met e<strong>en</strong> incorporatiebeding bewerkstelligd, 28 Dit is e<strong>en</strong> gedeeltelijke parafrase <strong>en</strong> e<strong>en</strong> gedeeltelijk citaat uit ro. 48.3 uit Hal Amsterdam 28 december 2010 JAR 2011/37 (ING). 29 Hal Amsterdam 20 oktaber 2009, JAR 2009/283 (Sadler/Delta Lloyd). Hal Amsterdam 20 aktaber 2009,JAR 2009/282 (Neerincx/Rabobank) <strong>en</strong> Hal Amsterdam 28 december 2010,JAR 2011/37 (ING). zodat het van de interpretatie daarvan zal athang<strong>en</strong> <strong>of</strong> die oak beoogde latere cao s van toepassing te lat<strong>en</strong> zijn op de postcontractuele verbint<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>, 3° Voor het e<strong>en</strong>zijdig wijzigingsbeding geldt hetzelfde: het is e<strong>en</strong> kwestie van uitleg welke leer m<strong>en</strong> aanhangt, maar niet van de vraag <strong>of</strong> e<strong>en</strong> beding cx art. 7:613 8W nag kan war d<strong>en</strong> ingeroep<strong>en</strong>. In e<strong>en</strong> fraaie uitspraak oordeelde de Kan tonrechter Rotterdam in die zaak pastcontractuele werking had, 3 dat e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>zijdig wijzigingsbeding T<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van vraag (b) is mijn opvatting dat de p<strong>en</strong>si o<strong>en</strong>avere<strong>en</strong>kamst niet eindigt bij bet ingaan van bet p<strong>en</strong>si o<strong>en</strong>. Dc definitie daarvan is blijk<strong>en</strong>s art. 1 PW: ‘hetge<strong>en</strong> tus s<strong>en</strong> werkgever <strong>en</strong> werknemer is overe<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong> betref f<strong>en</strong>de p<strong>en</strong>sio<strong>en</strong>.’ Dat veronderstelt dat partij<strong>en</strong> ooit <strong>als</strong> werkgever <strong>en</strong> werknemer tot elkaar hebb<strong>en</strong> gestaan, maar niet (per se) dat zij die id<strong>en</strong>titeit altijd mact<strong>en</strong> behoud<strong>en</strong> wil er (nag steeds) sprake zijn van c<strong>en</strong> p<strong>en</strong>sio<strong>en</strong>overe<strong>en</strong> komst. Ret <strong>en</strong>kele feit dat de <strong>arbeids</strong>overe<strong>en</strong>kamst eindigt is, zo<strong>als</strong> we hierbov<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong>, ev<strong>en</strong>min e<strong>en</strong> valide argum<strong>en</strong>t am te concluder<strong>en</strong> dat de p<strong>en</strong>sia<strong>en</strong>avere<strong>en</strong>komst eindigt. Dc p<strong>en</strong>sio<strong>en</strong>overe<strong>en</strong>komst is immers d<strong>en</strong> aantal verbint<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> dat beoogt de <strong>arbeids</strong>overe<strong>en</strong>komst te over lev<strong>en</strong>, net <strong>als</strong> andere <strong>arbeids</strong>rechtelijke pastcantractuele verbint<strong>en</strong>iss<strong>en</strong>. 6. Conclusie Dc leer van de uitgewcrkte rechtsverhauding veranderstelt dat die niet wijzigbaar is, alle<strong>en</strong> al amdat de anderligg<strong>en</strong>de <strong>arbeids</strong>avere<strong>en</strong>kamst t<strong>en</strong> einde is gekom<strong>en</strong>. Maar bet is e<strong>en</strong> misvatting te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> dat ecu recht <strong>of</strong> plicht eindigt <strong>of</strong> be vriest wanneer de anderligg<strong>en</strong>de avere<strong>en</strong>kamst eindigt. Ret kamt immers aan op de afsprak<strong>en</strong>, bet dwing<strong>en</strong>d recht <strong>en</strong> de redelijkheid <strong>en</strong> billijkheid. Rierin verschill<strong>en</strong> bet ar beidsrecht <strong>en</strong> bet p<strong>en</strong>sio<strong>en</strong>recht niet. Dc uitgewerkte rechtsverhouding is dan oak ge<strong>en</strong> leerstuk dat c<strong>en</strong> argum<strong>en</strong>t op zich vormt am teg<strong>en</strong> de wijzigbaar heid van c<strong>en</strong> verbint<strong>en</strong>is te pleit<strong>en</strong> die bestaat t<strong>en</strong> apzichte van e<strong>en</strong> gep<strong>en</strong>sianeerde. Ret kan hoaguit ecu canclusie zijn t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de aanwezigheid van cantractuele wijzi gingsmagelijkhed<strong>en</strong>. Die canclusie laat de aanwezigheid van wettelijke wijzigingsmagelijkhed<strong>en</strong> anverlet. Dc vraag <strong>of</strong> e<strong>en</strong> rechtsverhouding in beginsel wijzigbaar is, mact verder las ward<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong> van de vraag welk wijzi gingsmiddel wardt gcbruikt. Of wijzigingsmiddel<strong>en</strong> zo<strong>als</strong> bet ecnzijdig wijzigingsbeding <strong>en</strong> de caa kunn<strong>en</strong> ward<strong>en</strong> 30 In dit verband wijs ik op bet valg<strong>en</strong>de titaat: ‘Dc huidige WLAO is an valda<strong>en</strong>de taegerust vaar regulering van aansprak<strong>en</strong> van gewez<strong>en</strong> werknemers,’, dat alkamstig is van M. Baltuss<strong>en</strong> in: A.C.M. Jaspers & M.F. Baltuss<strong>en</strong>, Dc roekomst van bet cao-recht, Dev<strong>en</strong>ter: Kluwer 2011, p. 105. Zij maakt s<strong>en</strong> uitputt<strong>en</strong>de analyse van de vraag at bet caa-recht van taepassing is <strong>en</strong> bereikt de zajuist geciteerde canclusie. Red<strong>en</strong> te meet, naar mijn m<strong>en</strong>ing, am bet vraagstuk niet <strong>arbeids</strong>rechtelijk, maar vermag<strong>en</strong>srechtelijk te b<strong>en</strong>ader<strong>en</strong>. 31 Ktr. Ratterdam 20 mci 2009, JAR 2010/136. 26 Afi. 2 - april 2012 TPV
- Kamerstukk<strong>en</strong> - Kamerstukk<strong>en</strong> - HR - H<strong>of</strong> - H<strong>of</strong> - H<strong>of</strong> - H<strong>of</strong> - H<strong>of</strong> - H<strong>of</strong>Arnhem - H<strong>of</strong> - 1-l<strong>of</strong> - H<strong>of</strong> - H<strong>of</strong> - Rb. - Rb. - Rb. - Rb. - Rb. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - Ktr. - l
Change language