Scan 6, december 2001 - UMC Utrecht
Scan 6, december 2001 - UMC Utrecht
Scan 6, december 2001 - UMC Utrecht
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Mijn oog is geen camera. Ook al zegt iedereen van<br />
wel. Als ik uitleg vraag over een fototoestel begint de verkoper over mijn<br />
oog. Kijk, zo stel je de lens scherp, hiermee regel je de hoeveelheid licht en<br />
druk je op dit knopje, dan doet de camera zijn oog even open en dicht. Een<br />
foto maak je door een snelle oogopslag met je camera.<br />
Mijn oog ziet wat minder scherp dan voorheen. Het euvel wordt door de<br />
huisarts toegelicht met een oog-cameravergelijking. Uw accommodatiespieren<br />
functioneren niet meer zo goed, vertelt hij. De stramme spieren maken<br />
mijn ooglens een beetje ‘stroef’, waardoor ik minder goed inzoom op de<br />
buitenwereld. Voor het verhelderen van mijn aftakeling wordt een beroep<br />
gedaan op een machine.<br />
Overal hoor ik het: mijn oog is een camera.<br />
Een oog is geen camera, een camera geen oog. Als ik met mijn oog een foto<br />
zou maken – laten we aannemen dat zoiets mogelijk is – dan wordt het een<br />
foto met een kleine zwarte vlek erop. Elk oog heeft een blinde vlek, een<br />
Gat in het oog<br />
plaats waar geen netvliescellen zitten. Op deze plaats ligt de zenuwkabel die<br />
de oogfoto’s naar mijn hersenen stuurt. De kabel zelf ziet niets. Op elke foto<br />
verschijnt dus een zwart gat.<br />
Mijn hoofd heeft twee biologische camera’s met twee blinde vlekken en dus<br />
krijgen mijn foto’s twee zwarte gaten. Het vreemde is, dat ik daar in het<br />
dagelijks leven helemaal geen last van heb. Ik zie een buitenwereld zonder<br />
zwarte gaten. Mijn hersenen vullen die gaten in de waarneming kennelijk<br />
heel goed op. Mijn ogen maken een eigen totaalbeeld. Omdat mijn oog geen<br />
camera is.<br />
Mijn oog is een eigenzinnige waarnemer. DiT sOoRt ZiNnEn IrRiTeReN<br />
mIj BiJvOoRbEeLd MaTeLoOs. Voeg daar woorden met cursieve, onderstreepte<br />
en vetgedrukte letters aan toe en het lezen wordt nog irritanter.<br />
Waarom laat ik me door deze taalfiguren onmiddellijk uit het veld slaan, zo<br />
vraag ik me vaak af. Wat veroorzaakt toch die jeukende irritatie? Mijn oog<br />
zou moeten zien wat er staat: een zin waarin hoofdletters worden afgewisseld<br />
met kleine letters. Toch krijg ik de inhoud in die zin veel langzamer te<br />
pakken dan normaal. WaArOm GaAt DaT mEt DeZe LeTtErCoNfEtTi Zo<br />
MoEiLijK?<br />
Camera’s zijn neutrale waarnemers en hebben geen moeite met zo’n irritante<br />
zin. Mijn oog is geen neutrale waarnemer.<br />
Een geoefende lezer leest zinnen niet letter voor letter, maar woord voor<br />
woord. Daarom hebben ogen aan een h.lf w..rd .l g.n..g. Ook mijn oog vult<br />
de wereld graag op met zijn gedachten. Waar een gat zit in de werkelijkheid,<br />
draagt het graag eigen oplossingen aan. Mijn oog heeft een eigen mening.<br />
Pieter Lomans<br />
nr 6 <strong>december</strong> <strong>2001</strong> 19