26.11.2014 Views

Hoorn (Noord-Holland) - Alle Vestingsteden van Nederland

Hoorn (Noord-Holland) - Alle Vestingsteden van Nederland

Hoorn (Noord-Holland) - Alle Vestingsteden van Nederland

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 1<br />

<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>- <strong>Holland</strong>)<br />

<strong>Hoorn</strong><br />

Gemeente in <strong>Nederland</strong><br />

Situering<br />

Provincie<br />

Coördinaten<br />

<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong><br />

52°38' NB 5°3' OL<br />

Algemeen<br />

Oppervlakte 53.26 km²<br />

- land 20.32 km²<br />

- water 32.94 km²<br />

Inwoners (30 nov. 2009)<br />

Hoofdplaats<br />

70155 ? (3453/km²)<br />

<strong>Hoorn</strong><br />

Belangrijke verkeersaders A7 N243 N247 N302=toekomstigeN23 N506 , Spoorlijnen Zaandam - Enkhuizen, Alkmaar - <strong>Hoorn</strong>, <strong>Hoorn</strong> -<br />

Medemblik<br />

Politiek<br />

Burgemeester (lijst)<br />

Onno <strong>van</strong> Veldhuizen (D66)<br />

Economie<br />

Gemiddeld<br />

inkomen (2006)<br />

€ 13.300 per inw.<br />

Gem. WOZ-waarde (2008) € 204.000<br />

WW-uitkeringen (2007)<br />

Autobezit (2007)<br />

15 per 1000 inw.<br />

387 per 1000 inw.<br />

Overig<br />

Postcode(s) 1620-1628, 1689, 1695<br />

Netnummer(s) 0229<br />

CBS-code 0405<br />

CBS-wijkindeling<br />

Website<br />

zie wijken en buurten<br />

www.hoorn.nl [1]


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 2<br />

Portaal<br />

<strong>Nederland</strong><br />

<strong>Hoorn</strong> ( uitspraak (info·uitleg)) is een stad en gemeente in de regio West-Friesland, in de provincie <strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>.<br />

<strong>Hoorn</strong> ligt via het <strong>Hoorn</strong>se Hop aan het Markermeer. Op 30 nov. 2009 woonden er 70155 mensen (bron: CBS). De<br />

gemeente <strong>Hoorn</strong> heeft een oppervlakte <strong>van</strong> 52,49 km², waar<strong>van</strong> 32,62 km² water.<br />

Geschiedenis <strong>van</strong> de stad<br />

Volgens oude Friese legendes is <strong>Hoorn</strong> gesticht door<br />

Hornus, stiefzoon <strong>van</strong> koning Radbod. Hornus was<br />

getrouwd met Gunterdom, dochter <strong>van</strong> Gordianus,<br />

stadhouder <strong>van</strong> Teckenburgh. Hij stichtte volgens de<br />

legendes in 716 in het westen <strong>van</strong> Friesland aan het<br />

water een plaats en noemde die naar zichzelf. Dit was<br />

onder de Friese adel vrij gebruikelijk. Dezelfde<br />

legendes vertellen ook dat het plaatsje al in 724<br />

Gezicht op <strong>Hoorn</strong> in de VOC-tijd (1622). Hendrick Cornelisz Vroom afbrandde, en dat het toen jaren duurde voor het<br />

herbouwd werd. Voor zover deze legende al klopt,<br />

hoeft dit <strong>Hoorn</strong> niet op de huidige plaats gelegen te hebben, maar wellicht in het gebied dat later door de Zuiderzee<br />

overspoeld is. Het verplaatsen <strong>van</strong> plaatsen die dreigden te overstromen was in de middeleeuwen in West-Friesland<br />

gangbaar. Van Enkhuizen, Scharwoude, Etersheim en Warder is bekend dat zij in westelijke richting verplaatst zijn<br />

<strong>van</strong>wege de oprukkende Zuiderzee. Oosthuizen is daarentegen door de groter wordende Beemster in oostelijke<br />

richting verplaatst. De grens <strong>van</strong> de Zuiderzee aan de Westfriese/Waterlandse zijde lag rond 600 veel oostelijker<br />

(<strong>van</strong> Wijdenes richting Volendam en Marken), maar is na verscheidene overstromingen <strong>van</strong> veengebieden<br />

kilometers opgeschoven. Met name na 1100 vonden er steeds grotere overstromingen plaats.<br />

De oudste restanten <strong>van</strong> bewoning die tot nu toe bij archeologische opgravingen gevonden zijn, stammen uit<br />

ongeveer 1200. <strong>Hoorn</strong> was toen niet meer dan een kleine plaats, met boerderijen en wellicht enige handel. Volgens<br />

de <strong>Hoorn</strong>se geschiedschrijver Velius ontstond <strong>Hoorn</strong> in de 14e eeuw bij de monding <strong>van</strong> de Gouw (eigenlijk De<br />

Tocht geheten; de Gouw was de weg en buurtschap erlangs) voorbij de dijk <strong>van</strong> het Oost en het West, een<br />

veenstroompje dat via een sluis en overtoom bij de Rode Steen in de Zuiderzee uitmondde. Ook de landweg <strong>Noord</strong><br />

(in feite de scheidingsdijk tussen Ooster- en Westerpolder, het verlengde <strong>van</strong> het Keern en Rijsdam) kwam hier uit.<br />

Op dit centrale punt zouden Hamburgse broers in 1316 hun pakhuizen en een herberg gebouwd hebben. Dit laatste<br />

kan waar zijn, maar volgens de opgravingen bestond <strong>Hoorn</strong> toen al, en <strong>Hoorn</strong> wordt ook al eerder in geschriften<br />

genoemd. Bovendien is de binnendijk <strong>van</strong> Rijsdam-Keern-<strong>Noord</strong> vermoedelijk in 1320 aangelegd. Tot dan lag de<br />

waterkundige bangrens tussen de onginningsgebieden <strong>Hoorn</strong> (later deel <strong>van</strong> de Oosterpolder) en Berkhout (later deel<br />

<strong>van</strong> de Westerpolder) in de Keernsloot. De sluis <strong>van</strong> de Rode Steen bestond toen al wel enkele decennia (1288).


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 3<br />

Opmerkelijk is dat <strong>Hoorn</strong> een afwijkende ontginningsstructuur heeft <strong>van</strong> de aangrenzende gebieden: de kavelsloten<br />

tussen de Holenweg, Groene Wijzend en de Keernsloot lopen in oost-west-richting, en de centrale ontginningsas (De<br />

Gouw) noord-zuid. Deze structuur komt verder alleen in Schellinkhout en Wijdenes voor. Zwaag, Berkhout en<br />

Scharwoude kennen een kavelslotenstructuur in noord-zuid-richting, met centrale ontginningassen in<br />

oost-west-richting (de Oude Gouw in Berkhout, de Dorpsstraat in Zwaag, en de Scharwoude in Scharwoude).<br />

Blokker is pas in een later stadium ontgonnen als reeds omsloten land; hetzelfde geldt waarschijnlijk ook voor het<br />

gebied tussen Zwaag en <strong>Hoorn</strong>. Opmerkelijk in dit kader is dat de noordelijke ontginningsgrens <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong> (de<br />

Groene Wijzend) niet samenvalt met de oorspronkelijke zuidelijke ontginningsgrens <strong>van</strong> Zwaag (de Kleine Wijzend<br />

en de Grote Wijzend). Dit lijkt te duiden op een verschillende ontginningsoorsprong. De ontginning <strong>van</strong><br />

West-Friesland heeft plaatsgevonden <strong>van</strong>uit Egmond, waar<strong>van</strong>daan men via veenriviertjes in oostelijke richting voer,<br />

bijvoorbeeld via de Leek naar Wognum en de Kromme Leek, en via de Bemestra richting de Zuiderzee (de Bemestra<br />

mondde <strong>van</strong> oorsprong samen met de Drecht uit in de omgeving <strong>van</strong> Wijdenes). Het lijkt er sterk op dat Zwaag door<br />

kolonisten <strong>van</strong>uit Wognum ontgonnen is, terwijl <strong>Hoorn</strong>, Schellinkhout en Wijdenes via de Bemestra en de Zuiderzee<br />

ontgonnen zijn. Wijdenes, Schellinkhout en <strong>Hoorn</strong> zouden dan <strong>van</strong> oorsprong een doorlopende noordelijke<br />

begrenzing (een dijkje of kade om het onontgonnen noordelijke veengebied af te schermen) gehad hebben langs de<br />

Blokdijk-Lageweg-Oost. Pas rond 1200 zou <strong>Hoorn</strong> dan na overstromingen - waarbij de eerste delen <strong>van</strong> het <strong>Hoorn</strong>se<br />

Hop gevormd zijn - in noordelijke richting opgeschoven zijn waarbij het gebied <strong>van</strong> de Oost tot de Groene Wijzend<br />

ontgonnen is (conform het archeologisch onderzoek). Dit komt dan overeen met de latere overleveringen dat er ten<br />

zuiden <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong> een oudere plaats overstroomd zou zijn - toen Dampten genoemd, maar dat stamt wellicht af <strong>van</strong><br />

d'ampte, ofwel het (oorspronkelijke) <strong>Hoorn</strong>se ambtsgebied. Helaas zijn er uit de tijden <strong>van</strong> voor 1200 geen<br />

schriftelijke bronnen.<br />

Vanaf 1200 is dat anders. De oudste vermelding <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong> komt voor in het Stadsboek <strong>van</strong> Wismar (uit 1250-1272),<br />

waarin een Nicolaus de Horne genoemd wordt als borg voor enkele kooplieden uit Muiden. Bekend is dat er <strong>van</strong>uit<br />

West-Friesland toen al intensief handel gedreven werd richting de Oostzee (en richting Vlaanderen), en blijkbaar<br />

hadden de <strong>Hoorn</strong>se kooplieden al voldoende reputatie om borg te staan. In 1303 wordt Martin Hontin uit Brugge bi<br />

Hornicwed an West-Friesland bin des graven lande <strong>van</strong> Hollant ge<strong>van</strong>gen genomen, en <strong>van</strong> zijn handelswaar<br />

beroofd. En in 1309 gaat Juvenum de Meo de Horne naar de Gwijde <strong>van</strong> Avesnes, bisschop <strong>van</strong> Utrecht, om<br />

clemente vredesvoorwaarden voor de verslagen West-Friezen te vragen. In 1311 betaalt Drebaan Haghen uit Horne<br />

een boete aan de grafelijke rentmeester, in een rekening uit hetzelfde jaar wordt Lubbrecht de schoenmaker<br />

genoemd, en in 1316 sluiten de 'judices et universi' (rechters en gemeente) in Horne een overeenkomst met de<br />

inwoners <strong>van</strong> Harderwijk.<br />

Uit deze tijd is ook bekend dat er in <strong>Hoorn</strong> land<br />

prijsgegeven moest worden. In de kroniek <strong>van</strong><br />

Feyken Rijp vermeldt deze bij 1260 de sluys <strong>van</strong><br />

Horn. In een proces uit 1320 tegen Maertijn <strong>van</strong> der<br />

Nieuwerwike wordt ook nadrukkelijk over de nieuwe<br />

sluys gesproken, wat betekent dat er ook een oudere<br />

sluis was. De nieuwe sluis ter hoogte <strong>van</strong> de Rode<br />

Steen (in de oude binnendijk Oost) is rond 1288<br />

aangelegd, toen de zuidelijker gelegen dijk door<br />

stormen opgegeven moest worden; de dijk <strong>van</strong> Oost<br />

en West werd toen de nieuwe zeedijk (inlaagdijk).<br />

Het land tussen de oude en nieuwe zeedijk verwerd<br />

tot rietland, dat deels wegspoelde, maar deels ook<br />

gebruikt werd om later de oudste buitendijkse havens<br />

<strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong> te graven (Nieuwendam 1341 en Appelhaven 1421).<br />

Typerend straatbeeld <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong>


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 4<br />

De nieuwe dijk <strong>van</strong> het West liep <strong>van</strong> oorsprong <strong>van</strong> de Rode Steen - waar de nieuwe sluis gemaakt was - recht naar<br />

de door overstromingen in Waterland inmiddels veel westelijker gelegen monding <strong>van</strong> de Bemestra (later na het<br />

aanleggen <strong>van</strong> de dam werd deze monding Schardam genoemd; de Bemestra werd toen Korsloot genoemd). Deze<br />

dijk hield het tot 1391 vol als zeedijk. Na overstromingen moest in 1391 een nieuwe inlaagdijk gemaakt worden.<br />

Ook deze zou - net als eerder het Oost - de oude noordelijke ontginningsgrens <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong> volgen, en liep recht in het<br />

verlengde <strong>van</strong> het Oost (via de Proostensteeg) en recht in het verlengde <strong>van</strong> de Naamsloot, de ontginningsgrens<br />

tussen Scharwoude en Berkhout. De oude dijk werd wel zo veel mogelijk in stand gehouden om het nog wel deels<br />

bestaande buitendijkse land te beschermen, maar dit moest meer en meer prijsgegeven worden. Uiteindelijk moest<br />

het dorp Scharwoude verplaatst worden. Maar ook ten westen <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong> vonden nog diverse doorbraken plaats,<br />

vooral bij de monding <strong>van</strong> de Keernsloot in de Zuiderzee, waarna eerste helft 15e eeuw de halvemaansvorm <strong>van</strong> de<br />

Westerdijk als nieuwe inlaagdijk aangelegd werd. Bij de overstroming <strong>van</strong> de omgeving <strong>van</strong> de Barchouter Sluze<br />

(Berkhouter Sluis, monding <strong>van</strong> de Slimtocht) ontstond de Grote Waal.<br />

Op 26 maart 1357 [2] verleende Willem V stadsrechten aan <strong>Hoorn</strong>, tegen betaling <strong>van</strong> 1550 schilden (gouden ecu's).<br />

Door deze maatregel kon de stad zelf rechtsregels opstellen en handhaven, en belastingen innen. Een neveneffect<br />

was dat de ontwikkeling <strong>van</strong> de stad als handelsnederzetting sterk bevorderd werd. Het oorspronkelijke document<br />

bevindt zich heden ten dage (2006) nog in de archieven <strong>van</strong> de gemeente <strong>Hoorn</strong>.<br />

<strong>Hoorn</strong> overvleugelde al snel de andere Zuiderzeehavens. <strong>Alle</strong>en Amsterdam kende in de 15e eeuw een soortgelijke<br />

snelle groei. Belangrijke impulsen voor de stad was de keuze voor Filips <strong>van</strong> Bourgondië. Het Bourgondische rijk<br />

vormde een stimulans voor de handel. In de 15e eeuw ontwikkelde zich een levendige lakenindustrie, waar<strong>van</strong> het<br />

product zich qua prijs en kwaliteit kon meten met het laken uit Leiden, Den Haag en Haarlem. Tegenspoed,<br />

voortkomende uit onder andere de Hoekse en Kabeljauwse twisten, alsmede de Gelderse Oorlogen rond 1500<br />

brachten deze lakenhandel in de problemen. Bovendien kozen steeds meer <strong>Hoorn</strong>se handelaren er voor te<br />

participeren in de Oostzeehandel (graan uit Polen en Litouwen naar Italië brengen).<br />

In 1481 vond in <strong>Hoorn</strong> een grote stadsbrand plaats.<br />

<strong>Hoorn</strong> koos in 1572 net als Waterland en de gehele Zaanstreek, voor de reformatie en de Prins <strong>van</strong> Oranje. Tegen de<br />

Spanjaarden is een zware zeeslag geleverd, de "Slag op de Zuiderzee". <strong>Hoorn</strong>se schepen werden in dat gevecht<br />

geholpen door inwoners uit <strong>Hoorn</strong> en vrijwilligers <strong>van</strong>uit de Zaanstreek, Schermer en Waterland. De bevelhebber<br />

<strong>van</strong> de Spaanse vloot, stadhouder De Bossu, werd ge<strong>van</strong>gen genomen. Op de Bossuhuizen aan de Slapershaven is in<br />

gevelstenen en schilderingen deze zeeslag fraai weergegeven.


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 5<br />

Gedurende de 16e en 17e eeuw kende de stad haar grootste bloei, en<br />

was <strong>Hoorn</strong> een <strong>van</strong> de steden die vertegenwoordigd was in de<br />

Vereenigde Oostindische Compagnie. Ook de WIC (West-Indische<br />

Compagnie), de <strong>Noord</strong>se Compagnie (of Compagnie <strong>van</strong> Spitsbergen),<br />

de Admiraliteit <strong>van</strong> het <strong>Noord</strong>erkwartier, de Westfriese Munt<br />

(afwisselend ook in Enkhuizen) en het College <strong>van</strong> Gecommitteerde<br />

Raden <strong>van</strong> West-Friesland en het <strong>Noord</strong>erkwartier waren in <strong>Hoorn</strong><br />

gevestigd. <strong>Hoorn</strong> was daardoor de formele hoofdstad <strong>van</strong> het gebied<br />

boven het IJ. Jan Pieterszoon Coen werd in <strong>Hoorn</strong> geboren. De<br />

<strong>Hoorn</strong>se schippers Jacob le Maire en Willem Cornelisz Schouten<br />

rondden met de schepen <strong>Hoorn</strong> en Eendracht als eersten de zuidelijkste<br />

punt <strong>van</strong> Zuid-Amerika, en noemden deze Kaap <strong>Hoorn</strong>.<br />

De 18e eeuw kenmerkt zich in <strong>Hoorn</strong> door achteruitgang <strong>van</strong> de<br />

economie. De havens waren verzand geraakt, de schepen voeren door<br />

naar Amsterdam of naar de Zaandam waar, evenals in buurdorp<br />

Oostzaan, de schepen gerepareerd en voornamelijk gebouwd werden.<br />

Standbeeld <strong>van</strong> J.P. Coen op de Roode Steen Treurig dieptepunt vormde de Franse tijd, waarin Franse troepen in<br />

<strong>Hoorn</strong> gelegerd waren. In deze periode werd ook het oude stadhuis aan<br />

de Rode Steen afgebroken. <strong>Hoorn</strong> raakte in deze tijd (1795) ook zijn gewestelijke hoofdstadfuncties kwijt. Deze<br />

kwamen ook niet meer terug: in 1810 werd <strong>Holland</strong> één provincie. Toen later <strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong> afgescheiden werd,<br />

werd Haarlem de nieuwe hoofdstad.<br />

Toch bloeide <strong>Hoorn</strong> in de 19e eeuw weer op. Het West-Friese platteland leverde steeds meer agrarische producten en<br />

kaas, en die werden in of via <strong>Hoorn</strong> verhandeld. <strong>Hoorn</strong> was in die tijd de grootste kaasmarkt <strong>van</strong> <strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>, en<br />

ook de veemarkt was om<strong>van</strong>grijk. Ook werden er in <strong>Hoorn</strong> scholen met een regionale functie gesticht, en was er een<br />

arrondissementsrechtbank. Tevens werd <strong>Hoorn</strong> garnizoensstad en een belangrijk spoorwegknooppunt. Hoewel niet<br />

formeel, werd <strong>Hoorn</strong> toch weer een functionele hoofdstad voor de regio, met alleen Alkmaar in een soortgelijke<br />

functie voor het gebied boven het IJ. De stad Zaandam deed dienst als centrum voor de Zaanstreek en Purmerend<br />

voor Waterland. Beide steden zijn ook niet zo groot als respectievelijk <strong>Hoorn</strong> en Alkmaar.<br />

De gemeente <strong>Hoorn</strong> werd in 1966 aangewezen als groeikern (eerst industrialisatiekern), wat in 1985 afliep.<br />

Sindsdien is <strong>Hoorn</strong> toch doorgegroeid. <strong>Hoorn</strong> huisvest veel forenzen, maar speelt zelf ook een belangrijke<br />

werkgelegenheidsrol met in 2007 ca. 30.700 arbeidsplaatsen.<br />

Herkomst naam <strong>Hoorn</strong><br />

Over de herkomst <strong>van</strong> de naam <strong>Hoorn</strong> - in oude spelling ook Hoern(e) of Hoirne - doen vele mythes de rondte. De<br />

naam <strong>Hoorn</strong> is volgens oude Friese legenden afgeleid <strong>van</strong> de stiefzoon <strong>van</strong> koning Radboud, met de naam Hornus.<br />

Andere verhalen dat de naam <strong>Hoorn</strong> afkomt <strong>van</strong> een uithangbord met een posthoorn, dat begin 14e eeuw aan een <strong>van</strong><br />

de etablissementen aan de Rode Steen hing. Een derde variant stelt dat de naam <strong>Hoorn</strong> afgeleid is <strong>van</strong> de hoornvorm<br />

<strong>van</strong> de eerste havens. De schrijver <strong>van</strong> de 'Origo Civitatis Hornensis' (zie blz. 256, 'Uit de schemer <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong>s<br />

verleden') gaat er<strong>van</strong> uit dat <strong>Hoorn</strong> <strong>van</strong> Damphoorn afgeleid is. Damphoorn is de middeleeuwse naam voor een kruid<br />

waar<strong>van</strong> men fluitjes kon maken; deze groeiden volop in het buitendijkse gebied <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong>. Kroniekschrijver Velius<br />

verwerpt deze verklaring omdat er geen oude vermeldingen zijn waarin <strong>Hoorn</strong> nog Damphoorn genoemd wordt: De<br />

name was <strong>van</strong> eersten af <strong>Hoorn</strong>: niet (behoudens beter oordeel) <strong>van</strong> het kruyt Damphoorn, als t'ghemeyne ghevoelen<br />

<strong>van</strong> noch heden hout. Velius verwerpt ook de verklaring dat de naam <strong>van</strong> oorsprong Dampter Horn was: een buurt<br />

<strong>van</strong> het dorp Dampten, waar<strong>van</strong> het eerste deel na verdrinking <strong>van</strong> het dorp Dampten vervallen is.


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 6<br />

De benaming Hornicwed zou weleens de oorspronkelijke vorm kunnen zijn. Het middeleeuwse Hornic betekent<br />

Hoek, en wed of wedor is het middeleeuwse woord voor water. Talloze plaatsen en buurten in <strong>Nederland</strong> heten ook<br />

nu nog Heurne, Huurne of Horn. Hornicwed zou dan slaan op de ligging in een hoek in de kustlijn. Ook wordt<br />

weleens gesteld dat het gaat om een hoek in de dijk, maar dit roept twijfels op: de kust <strong>van</strong> de Zuiderzee lag toen<br />

verder <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong> dan nu: de Westfriese Omringdijk liep <strong>van</strong> oorsprong <strong>van</strong> het West in een rechte lijn naar<br />

Schardam, en voor deze dijk lag nog buitendijks land, waarop ook het door Velius genoemde dorp Dampten lag. Dit<br />

gebied is pas <strong>van</strong>af 1391 - toen de oude dijk opgegeven werd - overstroomd, nadat een nieuwe dijk met een hoek<br />

verder landinwaarts gelegd was, en de eerste aanzet voor de baai <strong>van</strong> het <strong>Hoorn</strong>se Hop ontstond. <strong>Hoorn</strong> bestond toen<br />

echter al, evenals de naam. We kunnen voor Hornicwed ook denken aan de betekenis die we ook nog in ons huidige<br />

woord uithoek zien, namelijk een zeker (bewoond?) gebied op enige afstand, en dan gelegen aan het water (wed).<br />

Ligging<br />

<strong>Hoorn</strong> ligt ongeveer 40 kilometer ten noorden <strong>van</strong> Amsterdam, aan het Markermeer. Tevens ligt het tussen Alkmaar<br />

(ong. 20km) en Enkhuizen (ong. 15km). Het is de officieuze hoofdstad <strong>van</strong> de regio Westfriesland.<br />

Bestuurlijke indeling<br />

Overige plaatsen binnen de gemeente<br />

Dorpen:<br />

• Blokker (Westerblokker)<br />

• Zwaag<br />

Buurtschappen:<br />

• De Bangert<br />

• De Hulk (gedeeltelijk)<br />

Wijkindeling<br />

1. Binnenstad<br />

2. Venenlaankwartier<br />

3. <strong>Hoorn</strong>-<strong>Noord</strong><br />

4. Grote Waal<br />

5. Risdam-Zuid<br />

6. Risdam-<strong>Noord</strong><br />

7. Nieuwe Steen<br />

8. Zwaag<br />

9. Westerblokker<br />

10. Kersenboogerd-<strong>Noord</strong><br />

11. Kersenboogerd-Zuid<br />

12. <strong>Hoorn</strong> 80<br />

13. Bangert en Oosterpolder<br />

Wijkindeling <strong>van</strong> de gemeente <strong>Hoorn</strong>.


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 7<br />

Aangrenzende gemeenten<br />

Aangrenzende gemeenten<br />

Medemblik<br />

Wervershoof<br />

Koggenland<br />

Drechterland<br />

Bezienswaardigheden<br />

Trekpleisters <strong>van</strong> de stad<br />

• Jachthavens<br />

• Waag<br />

• Westfries Museum<br />

• Museumstoomtram <strong>Hoorn</strong>-Medemblik<br />

• Museum <strong>van</strong> de twintigste eeuw<br />

• Bossuhuizen<br />

Grote monumenten<br />

• Statenlogement (1613)/Ceciliakapel (1453) (ook wel het Oude<br />

Stadhuis, dusdanig gebruikt 1795-1975)<br />

• Boterhal of St Jansgasthuis (1563)<br />

• Kamer <strong>Hoorn</strong> Verenigde Oost-Indische Compagnie, VOC<br />

Pakhuis (1606/1610)<br />

• Westfries Museum of Statencollege (gevel 1631)<br />

• Waag (1609)<br />

• Diaconiehuis<br />

• Pakhuizen (o.a. kaas) Bierkade en Appelhaven<br />

• Hoofdtoren (1532)<br />

• Kamer <strong>Hoorn</strong> West-Indische Compagnie (1629, gevel 1784)<br />

• Bossuhuizen<br />

• Timmermansgildehuis<br />

• Kloosterpoort/Oude Vrouwenhof (1606)<br />

• Postkantoor (1878)<br />

• Foreestenhuis (1724)<br />

• Sint Pietershof (1692)<br />

• Weeshuis, -tuin en Mariakapel (1508)<br />

• Claes Stapels Hof (1682)<br />

• De Doelen (begin 17e eeuw)<br />

• Maria- of Kruittoren (1508)<br />

• Oosterpoort (1576)<br />

• Dregterlands Huis (1728)<br />

• Admiraliteitsgebouwen Oostereiland (de Krententuin)<br />

• De Gekroonde Jaagschuit (1878)<br />

De Hoofdtoren


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 8<br />

• Missiehuis Mill Hill (1929)<br />

• Standbeeld J.Pz.Coen (1893)<br />

• Scheepsjongens <strong>van</strong> Bontekoe<br />

• Treinstation (1884)<br />

<strong>Hoorn</strong> telt ca. 383 rijks- en ca. 250 gemeentelijke monumenten.<br />

Kerken<br />

• Hervormde <strong>Noord</strong>erkerk (1441)<br />

• <strong>Nederland</strong>s Gereformeerde Oosterkerk (1494)<br />

• Lutherse Kerk Tempelsteeg/Ramen (1632/1769)<br />

• Doopsgezinde Kerk Ramen (1865), gesloten in 1971<br />

Westfries museum<br />

• Doopsgezinde-Remonstrantse Kerk (Foreestenhuis 1724)<br />

• (Voormalige) Gereformeerde Kerk Achterstraat (Mariakapel) (1408/1880), gesloten in 1967<br />

• Hervormde Grote Kerk (1881, huidige gebouw; eerste kerk 14e eeuw), gesloten in 1968<br />

• Rooms-Katholieke Cyriacus- en Franciscus- of Koepelkerk (1882)<br />

• Hervormde Eikstraatkerk (1934), gesloten in 2004<br />

• Kapel Dijk en Duin (1959) (o.a. gebruikt door de PKN en de CGK)<br />

• Rooms-Katholieke H.H. Engelbewaarderskerk Joh. Poststraat (1960)<br />

• Apostolische Kerk Hogerbeetsstraat (1966)<br />

• Gereformeerde Kerk JD Pollstraat (1968)<br />

Cultuur<br />

Musea<br />

• Affichemuseum<br />

• Historisch Museum Turkije-<strong>Nederland</strong><br />

• Museumstoomtram <strong>Hoorn</strong>-Medemblik<br />

• Museum <strong>van</strong> de 20e Eeuw<br />

• Speelgoedmuseum De Kijkdoos<br />

• Westfries Museum<br />

• Oudheidskamer Kaap <strong>Hoorn</strong>vaarders<br />

Concert en theater<br />

• Schouwburg Het Park<br />

Cultuurcentrum Manifesto<br />

• Oosterkerk<br />

• Theater Het Pakhuis<br />

• Cultuurcentrum Manifesto


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 9<br />

Evenementen<br />

Begoniatapijt<br />

Elk jaar wordt in de laatste week <strong>van</strong> augustus de<br />

Roode Steen voorzien <strong>van</strong> een tapijt <strong>van</strong> begonia's. Het<br />

thema <strong>van</strong> 2006 (30 jaar Sesamstraat in <strong>Nederland</strong>)<br />

werd uitgebeeld met 140.000 bloemen, die samen een<br />

oppervlakte <strong>van</strong> 650 m 2 besloegen.<br />

In 2007 was het thema "de scheepsjongens <strong>van</strong><br />

Bontekoe". Op de Roode Steen waren onder andere het<br />

stadswapen en de Hoofdtoren uitgebeeld in circa<br />

160.000 begonia's.<br />

Kaasmarkt<br />

Sinds 2007 (het jaar waarin de stad haar 650-jarig<br />

bestaan vierde) wordt er op de Roode Steen op bijna<br />

elke donderdag een (toeristische) kaasmarkt gehouden.<br />

De kaasmarkt werd in 2007 weer in ere hersteld, want<br />

in het verleden was de <strong>Hoorn</strong>se kaasmarkt de<br />

belangrijkste <strong>van</strong> <strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>.<br />

Bontekoerace<br />

Jaarlijks wordt bij <strong>Hoorn</strong> de Bontekoerace gehouden<br />

met zeilschepen op het Markermeer.<br />

<strong>Hoorn</strong>se Kermis<br />

De <strong>Hoorn</strong>se Kermis wordt al sinds 1446 gehouden. Het<br />

is een <strong>van</strong> de grootste kermissen <strong>van</strong> <strong>Nederland</strong> en er staan gedurende 10 dagen in augustus ongeveer 75 - 80<br />

attracties in de <strong>Hoorn</strong>se binnenstad.<br />

Winkelen<br />

De bekendste winkelstraten in <strong>Hoorn</strong> zijn Grote <strong>Noord</strong>, Kleine <strong>Noord</strong>, Nieuwsteeg, Nieuwstraat, Gouw, Gedempte<br />

Turfhaven en Lange Kerkstraat; samen worden deze ook wel 'het winkelrondje' genoemd. Andere belangrijke<br />

winkelstraten zijn Veemarkt, Breed, Ramen, Kruisstraat en Nieuwe <strong>Noord</strong>.<br />

Markten<br />

In het centrum is er markt op het Breed, de Gedempte Turfhaven, de Gouw en de Nieuwstraat op zaterdag <strong>van</strong> 09.00<br />

- 17.00 uur; in het winkelcentrum Huesmolen op woensdag <strong>van</strong> 09.00 - 16.30 uur, en in het winkelcentrum<br />

Kersenboogerd op dinsdag <strong>van</strong> 09.30 - 16.30 uur.


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 10<br />

Bekende winkels uit <strong>Hoorn</strong><br />

De volgende winkelketens vinden hun oorsprong in <strong>Hoorn</strong>:<br />

• Blokker - winkelketen voor huishoudelijke artikelen<br />

• Deen - supermarktketen<br />

• SPS-Superstar - winkelketen voor kleding<br />

• Stumpel - boekhandel<br />

Recente gebeurtenissen<br />

• In 1999 werd het Westfries Gasthuis in <strong>Hoorn</strong> geconfronteerd met een zeer grote uitbraak <strong>van</strong> de veteranenziekte.<br />

De bron <strong>van</strong> de bacterie bevond zich op de bloemententoonstelling Westfriese Flora in Bovenkarspel. 32 mensen<br />

overleden en meer dan 200 mensen werden ernstig ziek.<br />

• In 2001 stortte de toneeltoren <strong>van</strong> de nieuwbouw <strong>van</strong> Schouwburg Het Park in. Omdat het 's nachts gebeurde<br />

vielen er geen slachtoffers. Oorzaak: een constructiefout. Door juridische complicaties heeft het tot 2004 geduurd<br />

voordat de nieuwe schouwburg af was en door koningin Beatrix geopend kon worden.<br />

• Op 18 maart 2004 werd Martin Hoogland, die in 1991 topcrimineel Klaas Bruinsma vermoord had,<br />

doodgeschoten op het Keern. Hij fietste tijdens een proefverlof in de buurt <strong>van</strong> de ge<strong>van</strong>genis waar hij<br />

gedetineerd zat. De daders zijn (nog) niet gevonden.<br />

• In de nacht <strong>van</strong> 9 op 10 januari 2005 werden 21 schilderijen en zilverwerk gestolen uit het Westfries Museum.<br />

Tot nu toe ontbreekt elk spoor <strong>van</strong> daders en buit.<br />

Politiek<br />

Zetelverdeling gemeenteraad<br />

• PvdA - 10 zetels<br />

• VOC <strong>Hoorn</strong> - 6 zetels<br />

• CDA - 5 zetels<br />

• GroenLinks - 4 zetels<br />

• VVD - 3 zetels<br />

• <strong>Hoorn</strong>se Senioren Partij - 1 zetel<br />

• D66 - 1 zetel<br />

• <strong>Hoorn</strong>s Belang - 1 zetel<br />

• Tonnaer - 1 zetel<br />

• De Meij - 1 zetel<br />

Op 15 januari 2008 heeft de heer Tonnaer laten weten verder te gegaan met een eigen fractie onder de naam<br />

Tonnaer. Tonnaer was in het verleden raadslid voor de PvdA. De heer Tonnaer heeft zijn PvdA-lidmaatschap op<br />

moeten geven. Eind 2008 heeft de VVD-fractie het vertrouwen in de heer De Meij opgezegd. De heer De Meij is<br />

sindsdien verder gegaan als de fractie De Meij, maar is nog wel VVD-lid. Eén <strong>van</strong> de twee gekozen leden <strong>van</strong> de<br />

<strong>Hoorn</strong>se Senioren Partij heeft zich tijdens de raadsperiode aangesloten bij de CDA-fractie.


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 11<br />

College <strong>van</strong> B&W<br />

Het College <strong>van</strong> Burgemeester & Wethouders bestaat uit:<br />

• Burgemeester (D66);<br />

• 4 wethouders: 2 <strong>van</strong> de PvdA, 1 CDA, 1 GroenLinks.<br />

Eind december 2008 besloot de fractie <strong>van</strong> VOCH uit de coalitie te stappen. De wethouder <strong>van</strong> VOCH stelde<br />

daardoor zijn portefeuille beschikbaar. Zijn werkzaamheden werden door de overige collegeleden overgenomen.<br />

Sport<br />

• Atletiek: A.V. <strong>Holland</strong>ia<br />

• Biljarten: Horna<br />

• Hockey: WFHC <strong>Hoorn</strong><br />

• Honkbal: HBSC Urbanus<br />

• Korfbal: H.K.V. Ados<br />

• Rugby: Rugby Club West-Friesland<br />

• Schietsport: sv de Vrijheid <strong>Hoorn</strong><br />

• Tafeltennis: Disnierats<br />

• Tennis: T.V. <strong>Hoorn</strong>, H.L.T.V. Juliana<br />

• Voetbal: HVV <strong>Holland</strong>ia, Zwaluwen '30, S.V. Always Forward, V.V. De Blokkers (Blokker), S.V. Westfriezen<br />

(Zwaag), HSV Sport 1889 (Zwaag)<br />

• Scouting: Martin Luther King<br />

Bekende inwoners <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong><br />

Ereburgers<br />

• Johan Kerkmeijer<br />

• Pieter Nooteboom<br />

• Dirk Breebaart<br />

Geboren in <strong>Hoorn</strong><br />

• Platte Thijs (geboortedatum onbekend), legendarisch persoon<br />

• Hadrianus Junius (1 juli 1511), lijfarts Willem <strong>van</strong> Oranje<br />

• Rombout Hogerbeets (24 juni 1561), pensionaris <strong>van</strong> Leiden en lid Hoge Raad <strong>van</strong> <strong>Holland</strong>, Zeeland en<br />

West-Friesland<br />

• Theodorus Velius (10 januari 1572), arts en geschiedschrijver<br />

• Jan Pieterszoon Coen (8 januari 1587), gouverneur-generaal <strong>van</strong> <strong>Nederland</strong>s-Indië<br />

• Willem IJsbrantsz. Bontekoe (gedoopt 2 juni 1587), schipper<br />

• Albert Jansz <strong>van</strong> Dam (1656-1720) astronoom/wiskundige/landmeter/vermaner<br />

• Jan Albertz <strong>van</strong> Dam (1675-1750) wiskundige/astronoom/berekenaar zon/maanstanden<br />

almanakken/landmeter/vermaner<br />

• Dirck Jansz <strong>van</strong> Dam (1700-1786} astronoom/berekenaar <strong>van</strong> zon/maanstanden almanakken<br />

• Meyndert <strong>van</strong> Dam (1750-1815) astronoom/berekenaar <strong>van</strong> zon/maanstanden almanakken<br />

• Maarten Houttuyn (1720-1798), arts en natuurkundige<br />

• Adrianus Bleijs (29 maart 1842), architect<br />

• Johan Martinus Messchaert (22 augustus 1857), bariton<br />

• Gerhard Wilhelm Kernkamp (20 november 1864), historicus


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 12<br />

• Jacob Blokker (28 januari 1874), grondlegger Blokker-concern<br />

• Margaretha Eijken (12 november 1875), oudste inwoonster <strong>van</strong> <strong>Nederland</strong> (110 jaar en 170 dagen)<br />

• Gerard Boedijn (19 november 1893), componist en dirigent<br />

• Margreet <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong> (26 april 1922), auteur streekromans<br />

• Martin Brozius (4 november 1941), acteur, presentator en cabaretier<br />

• Han Ebbelaar (16 april 1943), balletdanser<br />

• Hans Bouwens (9 december 1944), zanger ("George Baker")<br />

• Pieter Feller (25 september 1952), schrijver<br />

• Daphna Brekveld (1957), raadslid<br />

• Ruud Heus (24 februari 1964), voetballer Feyenoord en AZ<br />

• Marleen Houter (11 december 1961), tv-presentatrice<br />

• Stephan <strong>van</strong> den Berg (20 februari 1962), windsurfer<br />

• Myra Koomen (2 april 1966), lid <strong>van</strong> de Tweede Kamer<br />

• Simone <strong>van</strong> der Vlugt (15 december 1966), schrijfster<br />

• Jan de Visser (1 januari 1968), voetballer<br />

• Sil<strong>van</strong> Inia (24 oktober 1969), voetballer<br />

• Ronald de Boer (15 mei 1970), voetballer<br />

• Frank de Boer (15 mei 1970), voetballer<br />

• Marilou le Grand (19 mei 1970), tv-presentatrice<br />

• Anouk Mels (5 februari 1971), softbalster<br />

• Dennis Ruyer (23 juli 1972), diskjockey<br />

• Petra Hart (26 juli 1972), kunstenares<br />

• Femke Lakerveld (19 september 1974), actrice<br />

• Albert-Jan Sluis (4 april 1976), diskjockey<br />

• Terence Schreurs (9 mei 1976), actrice, danseres, model<br />

• Marja Vis (15 januari 1977), schaatsster<br />

• Esther Schouten (8 november 1978), boksster<br />

• Gürkan Küçüksentürk (27 juli 1979), acteur<br />

• Zarayda Groenhart (31 juli 1982), tv-presentatrice<br />

• Ruud Vormer (11 mei 1988), voetballer<br />

Elders geboren<br />

• David Pietersz. de Vries (La Rochelle 1593), zeevaarder<br />

• Jan Albertsz Rotius (Medemblik 1624), kunstschilder<br />

• Andreas Cellarius (ca. 1596-1665), rector <strong>van</strong> de Latijnse School, cosmograaf<br />

• Pieter Rembrantsz <strong>van</strong> Nierop (1658-1708), wiskundige, astronoom, vermaner, weesmeester<br />

• Anna Louisa Geertruida Bosboom-Toussaint (Alkmaar 16 september 1812), schrijfster<br />

• Klaas de Jong (Hoogkarspel 14 december 1815), lid Tweede Kamer<br />

• Willem Karel baron <strong>van</strong> Dedem (Heerde 6 juli 1839), minister <strong>van</strong> koloniën<br />

• Melchert de Jong (Hoogkarspel 16 februari 1840), lid Eerste Kamer<br />

• Arie Arend de Jongh (Zuidland 23 november 1856), hoofdinspecteur <strong>van</strong> de Opiumregie in <strong>Nederland</strong>s-Indië<br />

• Gerardus Bisschop (Huizum 22 juni 1869), eerste burgemeester <strong>van</strong> Batavia<br />

• Johannes Huibers (Amsterdam 15 november 1875), bisschop <strong>van</strong> Haarlem<br />

• Frits Slomp (Ruinerwold 5 maart 1898), gereformeerd predikant en verzetsstrijder<br />

• Sjoerd Leiker (Drachten 28 mei 1914), schrijver en journalist<br />

• Meindert Boekel (msterdam 15 september 1915), componist, organist en dirigent<br />

• Klaas Beuker (Harlingen 21 augustus 1924), lid Tweede Kamer (RKPN)


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 13<br />

• Edgar Vos (Makassar 5 juli 1931), couturier<br />

• Jaap Rensema (Slochteren 28 juli 1932), lid Eerste Kamer (VVD)<br />

• Milly Scott (Den Helder 29 december 1933), zangeres en actrice<br />

• Hans Oskamp (Haren 12 december 1936), lid Eerste Kamer (PvdA)<br />

• Corine Rottschafer (Amsterdam 8 mei 1938), Miss World 1957, fotomodel, modellenbureau<br />

• Jan <strong>van</strong> Ossenbruggen (Wormerveer 5 oktober 1939), dirigent Koninklijke Militaire Kapel en inspecteur Militaire<br />

Muziek Krijgsmacht<br />

• Hans Otjes (Amsterdam 17 januari 1947), acteur<br />

• Anneke <strong>van</strong> Dok-<strong>van</strong> Weele (Zaandam 24 oktober 1947), politica (PvdA)<br />

• Bonnie St. Claire (Rozenburg 18 november 1949), zangeres<br />

• Jos <strong>van</strong> der Kooy (Rotterdam 6 december 1951), stads- en cantor organist<br />

• Roeland Bajema (Amsterdam 17 juni 1952, <strong>Nederland</strong>s poparchivaris<br />

• Ernesto Hoost (Heemskerk 11 juli 1965), vechtsporter<br />

• Niek <strong>van</strong> Oosterum (Den Helder 16 april 1974), pianist<br />

• Sander Lantinga (Berkhout 27 september 1976), diskjockey en presentator<br />

Verkeer en vervoer<br />

Er zijn buslijnen naar diverse plaatsen verzorgd door Connexxion en Arriva. Arriva rijdt uitsluitend richting het<br />

zuiden, Amsterdam en Edam zijn de eindbestemmingen <strong>van</strong> de desbetreffende lijnen.<br />

Spoorwegstations<br />

• Station <strong>Hoorn</strong><br />

• Station <strong>Hoorn</strong> Kersenboogerd<br />

• Station Museumstoomtram <strong>Hoorn</strong> - Medemblik<br />

Partnersteden<br />

• Příbram, Tsjechië, sinds 1992<br />

• Beersel, België, sinds eerder dan 1979<br />

• Malakka, Maleisië, sinds 1989<br />

Zie ook<br />

• Lijst <strong>van</strong> plaatsen aan of in de voormalige Zuiderzee<br />

Externe links<br />

• Gemeente <strong>Hoorn</strong> [1]<br />

• Vereniging Oud <strong>Hoorn</strong> [3]<br />

• Mooi <strong>Hoorn</strong> [4]<br />

• Nieuws <strong>Hoorn</strong> [5]


<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>) 14<br />

Skyline <strong>van</strong> <strong>Hoorn</strong>, gezien <strong>van</strong>af het <strong>Hoorn</strong>se Hop<br />

Meer mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina [/wiki/Commons:<strong>Hoorn</strong>?uselang=nl <strong>Hoorn</strong>] op Wikimedia<br />

Commons.<br />

Bronnen, noten en/of referenties<br />

Bronnen, noten en/of referenties:<br />

[1] http:/ / www. hoorn. nl/<br />

[2] De verwarring rond het jaartal (1356 of 1357) wordt veroorzaakt door een verschil in de jaartelling: in die tijd<br />

begon een nieuw jaar niet op 1 januari maar met Pasen. De datum 26 maart valt zodoende, volgens onze<br />

jaartelling, in het jaar 1357. Nader onderzoek <strong>van</strong> de eigenlijke akte waarop het Stadsrecht vermeld staat heeft<br />

echter uitgewezen dat het Stadsrecht werd verleend in 1356. Dit bleek uit de titulatuur <strong>van</strong> Willem V.<br />

[3] http:/ / www. verenigingoudhoorn. nl/<br />

[4] http:/ / www. mooihoorn. nl/<br />

[5] http:/ / www. Nieuws<strong>Hoorn</strong>. nl/<br />

52° 39' 8" N 5° 3' 59" O (http:/ / www. nsesoftware. nl/ wiki/ maps.<br />

asp?params=52_39_8_N_5_3_59_E_type:city(67945)_scale:100000_region:NL&<br />

Gemeente <strong>Hoorn</strong><br />

Stad: <strong>Hoorn</strong> Dorpen: Blokker · Zwaag Buurtschap: De<br />

Bangert<br />

pagename=<strong>Hoorn</strong>_(<strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong>))<br />

Wijken in <strong>Hoorn</strong><br />

Binnenstad · Venenlaankwartier · <strong>Hoorn</strong>-<strong>Noord</strong> · Grote Waal · Risdam-Zuid · Risdam-<strong>Noord</strong> · Nieuwe Steen · Zwaag ·<br />

Westerblokker · Kersenboogerd-<strong>Noord</strong> · Kersenboogerd-Zuid · <strong>Hoorn</strong> 80 · Bangert en Oosterpolder<br />

Regio West-Friesland<br />

Alkmaar · Andijk · Drechterland · Enkhuizen · Harenkarspel · Heerhugowaard · <strong>Hoorn</strong> · Koggenland · Langedijk · Medemblik<br />

· Niedorp · Opmeer · Schagen · Stede Broec · Wervershoof<br />

Gemeenten in de provincie <strong>Noord</strong>-<strong>Holland</strong><br />

Aalsmeer · Alkmaar · Amstelveen · Amsterdam · Andijk · Anna Paulowna · Beemster · Bergen · Beverwijk · Blaricum ·<br />

Bloemendaal · Bussum · Castricum · Den Helder · Diemen · Drechterland · Edam-Volendam · Enkhuizen · Graft-De Rijp ·<br />

Haarlem · Haarlemmerliede en Spaarnwoude · Haarlemmermeer · Harenkarspel · Heemskerk · Heemstede · Heerhugowaard ·<br />

Heiloo · Hilversum · <strong>Hoorn</strong> · Huizen · Koggenland · Landsmeer · Langedijk · Laren · Medemblik · Muiden · Naarden ·<br />

Niedorp · Oostzaan · Opmeer · Ouder-Amstel · Purmerend · Schagen · Schermer · Stede Broec · Texel · Uitgeest · Uithoorn ·<br />

Velsen · Waterland · Weesp · Wervershoof · Wieringen · Wieringermeer · Wijdemeren · Wormerland · Zaanstad · Zandvoort ·<br />

Zee<strong>van</strong>g · Zijpe<br />

<strong>Nederland</strong> · Provincies · Gemeenten


Paginabronnen en auteurs 15<br />

Paginabronnen en auteurs<br />

<strong>Hoorn</strong> (<strong>Noord</strong>- <strong>Holland</strong>) Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=19585424 Auteurs: 3wisemen, Adamhawk, Adrdui, Airflow, Alankomaat, Albieman, Alex F, Algont, Andre Engels,<br />

ArjanH, AshleyMotownGL, BaukeHusken, Bdijkstra, Bleiglass, BoH, Bob.v.R, Chielio0ow, Chris, CommonsDelinker, Cycn, D.mechielsen, Daka, Davidov08, Den Hieperboree, Dinsdagskind,<br />

Djurgen103, Dolfy, Dolledre, Dqfn13, Edwinhinfelaar, Effeietsanders, Ellywa, Elvenpath, Erik Baas, Eriksw, Eugene, Flurp, Frans<strong>van</strong>nes, Freaky Fries, G.Lanting, Galoubet, Gangleri, GerardM,<br />

GijsvdL, Gmhogervorst, Gonigle, Gouwenaar, Havik26, Hendrik F K, Henk <strong>van</strong> Haandel, Hinko, Hoopje, IIVQ, IJzeren Jan, Iekje, Ilse Winter, Ingeriemersma, JRB, JacobH, Jacofin, Jahecaigut,<br />

Jan Arkesteijn, Japiot, Joostik, Jord, Juni, Kafir, Keuning, Knowledge, Leo-huisman, LiveBloid, Look Sharp!, Luminarius, MADe, MH154, Maarten Hagi, Maarten1963, Maniago, Mar60,<br />

Martijn, MartinD, Mexicano, Michiel1972, Migdejong, Mikespaans, MoiraMoira, Mr. Z, Mtcv, Muijz, Mwpnl, Niels, Ninane, Oscar, P.M. Kernkamp, Patrick, PatrickVanM, Paul B, Pelikana,<br />

Perrelt, Peter b, Peti me, Pompidom, Quistnix, Reformator, Richard W., Richardkiwi, Rob Hooft, Robb, Robbtj, Robert, RoboRex, Romaine, RonaldB, SanderK, Semperidem, Serassot, Sonuwe,<br />

Starless, Steinbach, Template namespace initialisation script, Teunie, Tibor, Tony99, Uileand, VanBeem, VanDale, Vels, Vijverln, Vincent Ofman, Vis met 1 oog, Vvulto, Wazoomie, Wikix, 264<br />

anonieme bewerkingen<br />

Afbeeldingsbronnen, licenties en bijdragers<br />

Bestand:Flag of the Netherlands.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_the_Netherlands.svg Licentie: Public Domain Auteurs: -<br />

Bestand:<strong>Hoorn</strong> flag outline.png Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:<strong>Hoorn</strong>_flag_outline.png Licentie: Public Domain Auteurs: -<br />

Bestand:<strong>Hoorn</strong> wapen.png Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:<strong>Hoorn</strong>_wapen.png Licentie: Public Domain Auteurs: Ralf Hartemink<br />

Bestand:Map - NL - Municipality code 0405 (2009).svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Map_-_NL_-_Municipality_code_0405_(2009).svg Licentie: Creative<br />

Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs: User:Michiel1972<br />

File:Bevolkingspiramide 2008 - CBS gemeentecode 0405.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Bevolkingspiramide_2008_-_CBS_gemeentecode_0405.svg Licentie:<br />

Public Domain Auteurs: Michiel1972<br />

Bestand:Portal icon.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Portal_icon.svg Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs: WikiPedia<br />

Image:Loudspeaker.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Loudspeaker.svg Licentie: Public Domain Auteurs: -<br />

Bestand:Gezicht op <strong>Hoorn</strong> <strong>van</strong> Hendrick Cornelisz Vroom 1622 Westfries Museum <strong>Hoorn</strong>.jpg Bron:<br />

http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Gezicht_op_<strong>Hoorn</strong>_<strong>van</strong>_Hendrick_Cornelisz_Vroom_1622_Westfries_Museum_<strong>Hoorn</strong>.jpg Licentie: onbekend Auteurs: Hendrick Cornelisz<br />

Vroom<br />

Bestand:<strong>Hoorn</strong> - pakhuizen VOC.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:<strong>Hoorn</strong>_-_pakhuizen_VOC.jpg Licentie: GNU Free Documentation License Auteurs:<br />

w:nl:Gebruiker:DolfyDolfy<br />

Bestand:Jan Pieterszoon Coen statue.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Jan_Pieterszoon_Coen_statue.jpg Licentie: Public Domain Auteurs: Eintacht4ever<br />

Bestand:Wijkindelinghoorn2.gif Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Wijkindelinghoorn2.gif Licentie: Public Domain Auteurs: Mechielsen<br />

Image:Brosen windrose_nl.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Brosen_windrose_nl.svg Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs:<br />

User:GeertW<br />

Bestand:<strong>Hoorn</strong>_-_Hoofdtoren.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:<strong>Hoorn</strong>_-_Hoofdtoren.jpg Licentie: GNU Free Documentation License Auteurs: User:ChristianBier,<br />

User:Raymond<br />

Bestand:<strong>Hoorn</strong>museum.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:<strong>Hoorn</strong>museum.jpg Licentie: onbekend Auteurs: Original uploader was Fnorp at nl.wikipedia<br />

Bestand:<strong>Hoorn</strong> - Manifesto.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:<strong>Hoorn</strong>_-_Manifesto.jpg Licentie: GNU Free Documentation License Auteurs: User:Erik Baas<br />

Bestand:<strong>Hoorn</strong> - Begoniatapijt 2007.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:<strong>Hoorn</strong>_-_Begoniatapijt_2007.jpg Licentie: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0<br />

Auteurs: User:Erik Baas<br />

Bestand:<strong>Hoorn</strong> - Begoniatapijt 2007 detail.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:<strong>Hoorn</strong>_-_Begoniatapijt_2007_detail.jpg Licentie: Creative Commons<br />

Attribution-Sharealike 3.0 Auteurs: User:Erik Baas<br />

Afbeelding:Flag of the Czech Republic.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_the_Czech_Republic.svg Licentie: Public Domain Auteurs: special commission<br />

(of code): SVG version by cs:-xfi-. Colors according to Appendix No. 3 of czech legal Act 3/1993. cs:Zirland.<br />

Afbeelding:Flag of Belgium (civil).svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Belgium_(civil).svg Licentie: Public Domain Auteurs: -<br />

Afbeelding:Flag of Malaysia.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_Malaysia.svg Licentie: Public Domain Auteurs: User:SKopp<br />

Image:<strong>Hoorn</strong> Skyline.jpg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:<strong>Hoorn</strong>_Skyline.jpg Licentie: GNU Free Documentation License Auteurs: Original uploader was Erik Baas at<br />

nl.wikipedia<br />

Afbeelding:Commons-logo.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Commons-logo.svg Licentie: logo Auteurs: User:3247, User:Grunt<br />

Image:Internet-web-browser.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Internet-web-browser.svg Licentie: onbekend Auteurs: -<br />

Afbeelding:<strong>Hoorn</strong> flag outline.png Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:<strong>Hoorn</strong>_flag_outline.png Licentie: Public Domain Auteurs: -<br />

Afbeelding:Flag of West-Friesland.png Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_of_West-Friesland.png Licentie: Public Domain Auteurs: www. regio-westfriesland.nl<br />

Afbeelding:Flag North-<strong>Holland</strong>, Netherlands.svg Bron: http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bestand:Flag_North-<strong>Holland</strong>,_Netherlands.svg Licentie: Public Domain Auteurs: -<br />

Licentie<br />

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported<br />

http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!