Hoorn (Noord-Holland) - Alle Vestingsteden van Nederland

Hoorn (Noord-Holland) 2
Portaal
Nederland
Hoorn ( uitspraak (info·uitleg)) is een stad en gemeente in de regio West-Friesland, in de provincie Noord-Holland.
Hoorn ligt via het Hoornse Hop aan het Markermeer. Op 30 nov. 2009 woonden er 70155 mensen (bron: CBS). De
gemeente Hoorn heeft een oppervlakte van 52,49 km², waarvan 32,62 km² water.
Geschiedenis van de stad
Volgens oude Friese legendes is Hoorn gesticht door
Hornus, stiefzoon van koning Radbod. Hornus was
getrouwd met Gunterdom, dochter van Gordianus,
stadhouder van Teckenburgh. Hij stichtte volgens de
legendes in 716 in het westen van Friesland aan het
water een plaats en noemde die naar zichzelf. Dit was
onder de Friese adel vrij gebruikelijk. Dezelfde
legendes vertellen ook dat het plaatsje al in 724
Gezicht op Hoorn in de VOC-tijd (1622). Hendrick Cornelisz Vroom afbrandde, en dat het toen jaren duurde voor het
herbouwd werd. Voor zover deze legende al klopt,
hoeft dit Hoorn niet op de huidige plaats gelegen te hebben, maar wellicht in het gebied dat later door de Zuiderzee
overspoeld is. Het verplaatsen van plaatsen die dreigden te overstromen was in de middeleeuwen in West-Friesland
gangbaar. Van Enkhuizen, Scharwoude, Etersheim en Warder is bekend dat zij in westelijke richting verplaatst zijn
vanwege de oprukkende Zuiderzee. Oosthuizen is daarentegen door de groter wordende Beemster in oostelijke
richting verplaatst. De grens van de Zuiderzee aan de Westfriese/Waterlandse zijde lag rond 600 veel oostelijker
(van Wijdenes richting Volendam en Marken), maar is na verscheidene overstromingen van veengebieden
kilometers opgeschoven. Met name na 1100 vonden er steeds grotere overstromingen plaats.
De oudste restanten van bewoning die tot nu toe bij archeologische opgravingen gevonden zijn, stammen uit
ongeveer 1200. Hoorn was toen niet meer dan een kleine plaats, met boerderijen en wellicht enige handel. Volgens
de Hoornse geschiedschrijver Velius ontstond Hoorn in de 14e eeuw bij de monding van de Gouw (eigenlijk De
Tocht geheten; de Gouw was de weg en buurtschap erlangs) voorbij de dijk van het Oost en het West, een
veenstroompje dat via een sluis en overtoom bij de Rode Steen in de Zuiderzee uitmondde. Ook de landweg Noord
(in feite de scheidingsdijk tussen Ooster- en Westerpolder, het verlengde van het Keern en Rijsdam) kwam hier uit.
Op dit centrale punt zouden Hamburgse broers in 1316 hun pakhuizen en een herberg gebouwd hebben. Dit laatste
kan waar zijn, maar volgens de opgravingen bestond Hoorn toen al, en Hoorn wordt ook al eerder in geschriften
genoemd. Bovendien is de binnendijk van Rijsdam-Keern-Noord vermoedelijk in 1320 aangelegd. Tot dan lag de
waterkundige bangrens tussen de onginningsgebieden Hoorn (later deel van de Oosterpolder) en Berkhout (later deel
van de Westerpolder) in de Keernsloot. De sluis van de Rode Steen bestond toen al wel enkele decennia (1288).