eer/ijk eden - Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek

Het is niet bekend wie in de jaren vijftig van de zestiende eeuw als
rentmeester van Cornelia van Driebergen in Heemstede werkzaam
was. In de pachtcontracten wordt zijn naam niet genoemd. Het is wel
duidelijk dat de heren en vrouwen van Heemstede in de tweede helft
van de zestiende en het eerste kwart van de zeventiende eeuw een
aparte rentmeester in dienst hadden. Zo was in de jaren zestig van de
zestiende eeuw Klaas Janszn. Oom als rentmeester werkzaam voor
Vincent van Lokhorst, heer van Heemstede en zoon van Cornelia van
Driebergen. Klaas Janszn. Oom was een broer van Jelis Janszn. Oom.
Deze Jelis Janszn. Oom was omstreeks 1554 Andries Klaaszn. als
schout van Heemstede opgevolgd. Misschien dat Klaas Janszn. Oom
in diezelfde periode ook al als rentmeester optrad voor Cornelia van
Driebergen. In de pachtcontracten van de Heemsteedse tienden uit het
begin van de zeventiende eeuw wordt daarnaast melding gemaakt van
de rentmeester Amelis van Hogeveen (een zoon van de Leidse pensionaris
mr. Gerrit van Hogeveen), die al vanaf de jaren negentig van de
zestiende eeuw zijn diensten verleende aan Anna van Arkel, vrouwe
van Heemstede en kleindochter van Vincent van Lokhorst. Het is op
dit moment nog niet duidelijk of de rentmeesters van de heren en
vrouwen van Heemstede in de zestiende eeuw in Heemstede hebben
gewoond. Mogelijk waren zij vooral aan de families Van Driebergen,
Van Lokhorst en Van Arkel zelf verbonden en niet zozeer aan de
heerlijkheid Heemstede. Vanaf 1626 werd het rentmeesterschap in
Heemstede gecombineerd met het schoutambt, waardoor de schout
van Heemstede tegelijk rentmeester van Heemstede was. De tienden
werden verpacht in één van de herbergen die Heemstede rijk was. In
de pachtcontracten is namelijk sprake van onkosten die verband
hielden met het 'ghelach'. Met de term 'ghelach' werd ondermeer
het (in een herberg) nuttigen van spijzen en dranken bedoeld. De
herberg die het meest in aanmerking komt als plek waar de tienden
werden verpacht, is de herberg die op een later moment ook wel
bekend stond als 'het Wapen van Heemstede'. Deze door de schout
van Heemstede geëxploiteerde herberg was gevestigd in het 'Schouten
huys' (het huis van de schout), dat gelegen was aan het dorpsplein
tegenover de kapel (en later de kerk) van Heemstede. Omdat een
volwaardig raadhuis ontbrak - in de tweede helft van de zeventiende
eeuw huurde men bijvoorbeeld slechts één kamer van een huis dat aan
de kerk van Heemstede toebehoorde -, werden veel dorpszaken in
deze herberg afgehandeld. Zo kwamen de schout en schepenen van
Heemstede aan het eind van de zestiende en het begin van de
111