NSOB-14-10-Bundel-10-jaar-LTN-web-DEF

Het oordeel van de Inspectie dat school B zeer zwak is leidde tot veel verbazing
en verontwaardiging bij de ouders. In een speciale bijeenkomst
werden zij door het bestuur geïnformeerd over de verbeterplannen, maar
dit kon de zorgen niet wegnemen. In de buurt bevonden zich ook andere
scholen, en een aantal ouders besloot hun kinderen meteen over te plaatsen.
Met name de beter presterende leerlingen verlieten de school, waardoor
de gemiddelde onderwijsprestaties afnamen. Nadat de eerste leerlingen
waren overgeplaatst volgden er meer, waardoor de school zich genoodzaakt
zag om klassen met verschillende groepen samen te gaan stellen. Leraren
moesten hun aandacht nu verdelen over meerdere niveaus en konden
minder aandacht besteden aan individuele leerlingen. Verbeterplannen
voor het onderwijs waren er wel, maar het ontbrak aan geld en tijd om
hierin te investeren. Het aantal probleemstudenten nam relatief in aantal
toe en de reputatie van de school verslechterde nog meer. Twee jaar na het
oordeel van de inspectie waren de prestaties van deze school alleen maar
verslechterd als gevolg van een negatieve spiraal en uiteindelijk moest
sluiting volgen.
Circulaire dynamiek
De twee casus laten zien dat dezelfde interventie twee hele andere patronen
in beweging kan zetten. Zo zijn in de praktijk steeds cycli te construeren
en te constateren waarbij sturingsinterventies en de inzet van beleidsinstrumenten
directe maar ook indirecte effecten hebben, die in tweede
orde weer reacties en nieuwe effecten oproepen. Die versterken elkaar en
zetten een cyclus in die ofwel vicious (gemeen) of virtuous (gezond) is. Bij
het begrijpen van de gevolgen van interventies in zwakke of zeer zwakke
scholen lijkt het vooral te gaan om het ontwikkelen van inzicht in de werking
van dit soort cycli.
Casus Amarantis
Het verhaal van Amarantis
Amarantis was een scholengemeenschap met circa 30 scholen en 30.000
leerlingen. De instelling was ontstaan uit een fusie tussen twee onderwijsinstellingen
en had sindsdien altijd de ambitie gehad om te groeien. De
eerste jaren van Amarantis worden gekenmerkt door innovatieve plannen,
zoals doorlopende leerlijnen van vmbo naar mbo en multifunctionele
schoolgebouwen waarin probleemleerlingen een integrale aanpak kon
worden geboden. Amarantis gold als een voorbeeld voor velen in de onder-
Gezonde en gemene cycli
15