NSOB-14-10-Bundel-10-jaar-LTN-web-DEF

positie van Ibn Ghaldoun bleek deels het gevolg van stappen die deze partijen
hebben genomen en bleek ook deels in de handen te liggen van deze
partijen. Bij Ibn Ghaldoun was sprake van een vicieuze cirkel van elkaar
versterkende problemen, die eerder versterkt dan omgekeerd zou worden
door de relatie met andere partijen in het netwerk. De Inspectie oordeelde
dan ook dat de school alleen onder zeer strenge condities nog levensvatbaar
kon zijn.
Conclusie
Samengevat gaat het bij een oordeel over de ontwikkelingsrichting van
een school door de Inspectie om een analyse van de wisselwerking tussen
kwaliteit, bestuur en financiën. Dus niet elk van die factoren apart, en ook
niet bij elkaar opgeteld (“integraal”), maar de dynamiek tussen die verschillende
factoren. Met daarbij de vaststelling dat de dynamiek zich niet
beperkt tot wat er nu al is, maar dat in de dynamiek nieuwe patronen,
ontwikkelingen en fenomenen kunnen ontstaan. De kwesties van morgen
zijn nu nog niet per se in het systeem aanwezig, maar kunnen ontstaan
als onverwachte uitkomst van interactie. Toezicht in een complex systeem,
bijvoorbeeld om de risico’s en kansen van dat systeem te analyseren, zou
dus ook (of vooral) een analyse van dynamiek in het netwerk moeten zijn.
Met in ieder geval aandacht voor de rol van de gemeente, de ouders, het
ministerie, de inspectie, de media (beeldvorming) en andere scholen in de
nabijheid. Dat is dus een verbreding van het aantal partijen om naar te
kijken, maar ook een verschuiving van het perspectief: van wat er is, naar
wat er kan komen.
Gezonde en gemene cycli in het toezicht
De beschreven casussen laten zien dat onderwijsinstellingen zich bevinden
in een netwerk dat circulaire dynamiek produceert. Onderwijskwaliteit
en financiële staat van een instelling zijn onlosmakelijk met elkaar
verbonden en beïnvloeden elkaar wederzijds. Hieraan ten grondslag ligt de
interactie tussen de partijen die betrokken zijn bij het onderwijs: ouders,
leraren, besturen, het openbaar bestuur en toezichthouders maken hier
allen deel van uit. We kunnen de school dus zien als een systeem waar al
deze partijen deel van uitmaken. Dat systeem is complex, omdat er vele
partijen bij betrokken zijn die sterke en onverwachtse dynamieken kunnen
veroorzaken. En dat systeem is adaptief, omdat het reageert op interventies
en gebeurtenissen (Merali & Allen, 2011; Geli-Mann, 1994).
Gezonde en gemene cycli
21