Leefbaarheid door de tijd - Rigo

Kader 4.3 Leefbaarheid in Leeuwarden
In wijken aan de noord- en oostkant van Leeuwarden stonden veel
hoogbouw en kleine arbeiderswoningen die meestal tot de sociale
woningbouw gerekend konden worden. Relatief veel van deze flats
en woningen zijn gesloopt en vervangen door nieuwe woningen.
Het resultaat in leefbaarheid is duidelijk: de gebieden met
leefbaarheidsproblemen zijn bijna allemaal verbeterd. Dat
betekent niet dat alle problemen zijn opgelost, maar wel dat sprake
is van duidelijke progressie. Wanneer wordt gekeken naar de
verschillende dimensies, blijkt dat de woningvoorraad, het
voorzieningenniveau en de sociale samenhang in veel van de
probleemgebieden is verbeterd.
Dat niet alle problemen zijn opgelost is te zien aan de sociaal-economische
positie van bijvoorbeeld de wijk Heechterp (die ten
noordoosten van het centrum van Leeuwarden ligt). Volgens het
CBS is deze wijk de armste van Nederland. De problemen in deze
wijk concentreren zich dan ook rond werkloosheid en armoede en
zijn reden geweest Heechterp (en Schieringen) te benoemen als
krachtwijk in de wijkenaanpak.
1998 2008
Leefbaarheid
Uiterst positief
Zeer positief
Positief
Matig positief
Matig
Negatief
Zeer negatief
Leefbaarheid
Uiterst positief
Zeer positief
Positief
Matig positief
Matig
Negatief
Zeer negatief
Ook het centrum is grotendeels verbeterd in leefbaarheid. Dit heeft
niet zozeer met herstructurering of stadsvernieuwing te maken,
maar waarschijnlijk meer met de landelijke trend dat de centra van
de meeste steden in populariteit stijgen. Hierdoor worden de
centra van de steden meer en meer betrokken door hoger
opgeleiden en huishoudens met een hoger inkomen (meer
hierover in hoofdstuk 6). Dit is in het centrum van Leeuwarden te
zien aan de scores op de sociaal-economische positie en de sociale
samenhang van de bevolking.
Achtergronden van de verbeterde leefbaarheid
De leefbaarheid in steden is zoals gezegd de laatste jaren over het
algemeen verbeterd. De vraag is vervolgens of die gunstige
ontwikkeling van de leefbaarheid in de steden het gevolg is geweest
van autonome trends, of dat het beleid dat zich de laatste jaren op
die steden heeft gericht zijn vruchten heeft afgeworpen.21 De vraag
is dus of de leefbaarheid in wijken zich de laatste jaren meetbaar
beter heeft ontwikkeld vanwege het simpele feit dat zo’n wijk in een
grote stad ligt.
Om die vraag te kunnen beantwoorden is gebruikgemaakt van
meervoudige regressieanalyses waarin zoveel mogelijk kenmerken
van de wijken - waaronder de ligging en de mate van stedelijkheid -
de ontwikkeling van de leefbaarheid in de woonomgeving moeten
verklaren. Met modelschattingen zijn steeds de kenmerken van de
wijk (zowel fysiek als sociaal) in 1998 in verband gebracht met de
ontwikkeling van de leefbaarheid over de periode 1998-2008.
Op die manier wordt niet alleen voorkomen dat de omgekeerde
causaliteit wordt getoetst, maar bovendien maken veel van de
kenmerken van de wijk zoals het aandeel werklozen en allochtonen
zelf ook onderdeel uit van de Leefbaarometer. Door die kenmerken
aan het begin van de onderzochte periode in het onderzoek mee te
nemen, en niet de ontwikkeling daarvan over de gehele periode,
wordt voorkomen dat de ontwikkeling van de score op de
Leefbaarometer verklaard wordt uit de ontwikkeling van onderdelen
uit die Leefbaarometer zoals de ontwikkeling van de werkloosheid
of het aandeel allochtonen.
In bijlage A van dit rapport zijn de volledige uitkomsten uit de
modelschattingen opgenomen en wordt ook verder ingegaan op dit
soort afwegingen bij het opstellen van de modelspecificaties. In
tabel 4.1 is het deel van die modeluitkomsten dat betrekking heeft
op de ligging van de wijken gestileerd weergegeven.
21 Zie bijvoorbeeld: G.A. Marlet, C.M.C.M. van Woerkens (red.), 2006: De
effectiviteit van grotestedenbeleid (Stichting Atlas voor gemeenten, Utrecht).
Leefbaarheid door de tijd | 21