Rondom bestand van 2003 20-3 dd 17-8-10 - Atlantis

lezen, die niet door het gemeentebestuur was
verstrekt. De burgemeester schrijft hem dat als
hij dit ooit weer doet, hij als een 'weerspannige
gestraft zal worden'. Na een aantal jaren van
rust is het in 1818 weer raak. Ditmaal weigert
de predikant een boete te betalen voor het niet
geveegd hebben van zijn schoorsteen, ondanks
het feit dat hij hiervoor gewaarschuwd was
door de vuurheren. Maar het klapstuk rond de
persoon van dominee Dijk volgt in 1821. Op
30 juli van dat jaar wordt hij 's avonds om een
uur of half elf uit zijne woning opgelicht,
gearresteerd en naar de gevangenis te Deventer
vervoerd. Burgemeester Swam (weer een
volgende burgemeester) wordt door de
gouverneur ter verantwoording geroepen.
Swam verklaart dat bijna twintig leden van de
kerkgemeente de predikant beschuldigd
hebben van het verhogen van een kwitantie
met twee gulden, die hij vervolgens ten laste
van de diaconiekas in zijn eigen zak zou
hebben gestoken, en dat ze daarom, buiten
hem om, de officier van de rechtbank
ingeschakeld hebben. Een diepgaand
onderzoek wordt ingesteld.... Uiteraard ging
dit nieuws niet aan de Gramsbergenaren
voorbij. Hun predikant gevangen afgevoerd!
Toch leken enkelen er niet erg rouwig om. Een
dikke maand later ontvangt de burgemeester
namelijk een brief van de gouverneur waarin
deze zich hoogst verontwaardigd uitlaat over
een schand- of spotbeeld van de predikant, dat
op een plein in Gramsbergen geplaatst is, en
wel in zo'n houding dat de eerbaarheid het
meest gekwetst wordt. De gouverneur roept op
om niets onbeproefd te laten om de dader of
daders te pakken.
Hij krijgt als antwoord dat er op het plein in
de straat van Gramsbergen, op een dode boom
die voorheen gediend heeft als vrijheidsboom,
een schuw (schuw/schieuw = vogelverschrikker)
geplaatst is. Dit was mogelijk gedaan
door één of andere baldadige weversknecht...
De schuw was afkomstig van het land van
Hendrikus Martens, waar deze de erwten
tegen de vogels moest beschermen. De schuw,
gemaakt van een oude Stukkerigen Zoutzak
gevuld met oude Stroo Zakken, gebonden aan
een stok en voorzien van een hoed, was door
de politiedienaar uit de boom verwijderd.
Swam had echter niet vernomen dat met de
schuw de predikant afgebeeld werd of dat er
sprake was van een kwetsende houding. Hij
dacht dat het een actie was, gericht tegen het
idee van een vrijheidsboom. Daarom had hij
de boom door de stratenmakers laten uitgraven.
Hoe het idee ontstaan is dat de schuw de
predikant voor diende te stellen, weet Swam
niet. Hij oppert dat misschien enkele van de
nog weinige aanhangers van de predikant dit
verzonnen hebben om zo de gemeente in een
verkeerd daglicht te stellen. Ondertussen
vordert het onderzoek naar de vermeende
fraude met de kwitantie. Geleidelijk aan wordt
duidelijk dat het goed mogelijk zou kunnen
zijn dat de predikant de bedoeling heeft gehad
om, door de kwitantie
De Hervormde Kerk te Gramsbergen, gebouwd in 1878. De toren stamt uit 1776.
20